78

Pars secunda
De statu Provinciae Bosnae ┬ Croatiae post ejus
divisionem â Provincia Bosnae Argentinae
generatim.

Caput I.
De divisione Provinciae Bosnae, causis divisionis,
et Conventibus Provinciae Bosnae Croatiae adjudicatis.

§. I.
De anno divisionis Provinciae, ejusque divisio-
nis causis, et conditionibus.

I. Dum anno 1463. immanissimus Turcarum Tyranus Mahometes II. Regnum Bosnae semper lugenda clade suo subjecisset imperio, multi Fratres unacum non paucis nobilibus familiis Turcicum jugum excutientes in partes Catholicas suae libertati prospecturi, transmigrarunt: Videns Mahometes tantam populi emigrationem timebat, ne sibi terra inanis, et vacua relinquatur, praesertim si et Fratres Minores, qui unicè fideles in religione continebant, eis praedicando Verbum Dei, et Ecclesiastica administrando Sacramenta, suis terris neo-occupatis valedicerent: unde eis potestatem fecit in Bosna sub suo patrocinio manendi, et religionis officia suo ritu, prout antehac consueverunt, peragendi, quos etiam contra quoscumque adversarios tutari promisit. Et hac securitatis gratia donati Fratres Minores in Regno Bosnae semper remanserunt, et manent adhuc hodiedum, quamvis saepius eos asperi, et duri, ac Christiano nomini infensissimi ingenii crudelitatem experiri contingat.

II. Quia Provinciae Bosnae multi Conventus siti erant in partibus Christianorum in Dalmatia, et Croatia, quas Turcarum Imperator non subjugaverat, et remanente unitate Provinciae, necessariò erat communicatio inter Fratres utriusque ditionis, tam quoad mutationes Fratrum, quam quoad visitationes eorumdem â Superioribus quotannis institui solitas, Turca verò homo suspiciosissimus multum timere coepit, ne ex hac Fratrum communicatione regno Bosnensi, quod sat solide nondum firmaverat, aliquid sinistri cooperantibus Fratribus Minoribus, quorum animi Principibus Catholicis propensiores erant, contingat omnem communicationem Fratrum sub sua ditione existentium, cum Fratribus alterius ditionis haben-

79

dam sub gravissimis poenis interdixit.

III. Videntes Patres nostri esse vitam praeclusam fovendae mutuae amicitiae, et fraternae communicationis, coeperunt agere licet renitentibus Bosnensibus de ejusdem Provinciae divisione. Re tandem post longam disceptationem ad Generale Capitulum Familiae Cismontanae Aquilae anno Domini 1495. celebratum delata, in quo Patrum, quorum intererat, decreto, institutus est Commissarius P. Bernardinus de Caymis Mediolanensis, qui rei seriem investigaret, ac liti finem imponeret, qui diligenti habito examine, hanc in Conventu B. V. Mariae de Gratiis apud Lesinam Civitatem definitivam protulit sententiam, ut Patres Croatiae comitia suis in partibus absque Patrum Bosnensium interventu, utque id ipsum Patres Bosnenses in suis partibus praestare valeant, celebrare queant. Ast novis supervenientibus difficultatibus â Patribus Bosnensibus separationi, et divisioni pro viribus resistentibus adductis, hujus sententiae executio suspensa haerebat usque ad ultimum Capitulum Generale Cismontanae Observantium familiae in Conventu S. Mariae de Angelis apud Assissium die 29. Julii anno 1514. celebratum, ex quo de Patrum consensu, et annuente Leone X. Summo Pontifice P. Christophorus de Forlivio ultimus Vicarius Generalis familiae Cismontanae Observantium, et dein primus ex Observantibus in Ministrum Generalem totius Ordinis renuntiatus Provinciam Bosnae Croatiae, cui ultimae antiquum sigillum tradidit, et praecedentiam ante aliam adjudicavit, hac adjecta conditione, ut si dominia unirentur, Provinciae quoque reuniri eo ipso debeant, prout constat ex ipso divisionis decreto, quod ex originali desumptum, hic subjungo:

Decretum
Divisionis Provinciae Bosnae in Bosnam Argenti-
nam, et Bosnam Croatiam.

Notum sit universis, qualiter ego Fr. Christophorus de Forlivio Vicarius Generalis quoad Fratres de Observantia citramontanos unacum Diffinitoribus videlicet Patribus Vn'dis Bernardino de Senis, Francisco Leucho de Brixia, Jacobo de Porcario, et Capitulo Generali in Sancta Maria de Angelis apud Assissium Anno Domini MDXIIII. die 29. Julii celebrato conclusi, Patres Provinciae Bosnae Croatiae semper retinere sigillum, et titulum Provinciae Bosnae, et omnia loca excepto uno habent in Croatia, et Patres Bosnae posse eligere Vicarium Provinciae, et quod deinceps dicatur Provincia distincta, et habeat sigillum distinctum â Provincia Bosnae Croatiae, similiter

80

et titulum, qui sit talis ṽs Provincia Argentinae Bosnae, cum hac tamen conditione, quod si casus evenerit, quod si Dominia reuniantur, defacto sit una Provincia, et Provincia Argentiae Bosnae, intelligatur sub Provincia Bosnae. (Supple Croatiae)

Ego Fr' Christophorus, qui suprà manûs propriae
subscriptione, et sigilli minoris Vicariatus
impressione omnium supradictorum indubiam
fidem facio, Anno. die. ut supradictis.

§. II.
De Conventibus Provinciae Bosnae Croatiae,
qui facta divisione eidem adjudicati erant.

I. Provincia Bosnae Croatiae post ejus â Provincia Bosnae anno memorato factam divisionem numerabat 4. Custodias, quae sub se continebant 31. Conventus, et sunt sequentes

Custodia prima Cettinensis in Superiori Croatia habuit 11. Conventus

Custodia 2'^da Tersactensis in citeriori Dalmatia habuit sequentes 8. Conventus

Custodia 3'^tia Corbaviensis in inferiori Croatia habuit hos 6. Conventus

Custodia 4. Grebensis in Sclavonia habuit 6 Conventus

81

II. Ex hìc posito numero Conventuum facile apparet, fuisse Bosnae Croatiae Provinciam mox in sua origine longè, latèque patentem, quae suum dominatum in Croatiam, Sclavoniam, et Dalmatiam extendebat. Nunc verò paucissimo constringitur numero, et nullum amplius ex supra recensitis Conventibus, si Tersactensem, et Segniensem excipias, possidet, omnesque in suis ruinis sepulti jacent, quorum nec vestigia supersunt. Sed unde haec tam subitanea 27. Conventuum intra 50. annorum spatium destructio? eheu! inimicus homo hoc fecit; etenim potiti Turcae regno Bosnensi tamquam Clavi ad Dalmatiam, Croatiam, et Sclavoniam, utpote Provincias conterminas non contenti suis finibus, saepius excurrentes per has regiones, omnia ferro, igne vastarunt, multa hominum millia partim occiderunt, partim in duram servitutem abduxerunt. Anno 1522. inferiorem Carnioliam vastant. Anno 1528. ad agrum usque Labacensem excurrunt, omnia per viam devastando. Anno 1537. in Croatiam irruentes, incolas immaniter tractant. Anno 1546. Gottscheviam, Reiffnicium, et dominium Horteneg depopulantur. Anno 1566. Sigeth occupant. Anno 1584. Turcae denuo Labacum usque irruunt. Anno 1592. Bichach â Turcis vi capitur. Hi itaque istiusmodi infaustissimi anni, qui nostrae Provinciae tantam stragem intulerunt, eamque ad nihilum redegerunt. Hi sunt illi sanguineis lachrymis deplorandi anni, qui Patres nostros suis pulsos sedibus per incertas sedes vagari, alias domos emendicare, in cavernis, et speluncis latitare coegerunt.

III. Ut tamen filii tantae Matris aliquam notitiam suarum antiquarum Sedium habeant, eorum Conventuum, situm, et ab invicem distantiam subnectere statui, itaque principalis pro tunc Conventus

Cettinensis situs fuit in Croatia habet occidentem versus Samaborinum, â quo 5. distat milliaribus. Ad meridiem habet Sissek, â quo 3½. distat milliari, est locus solitarius. Non est hic Conventus confundendus cum Cettin in Dalmatia.

Zrinum oppidum in Croatia situm habet ad septentrionem Sissek, â quo distat 5½ mill. ad meridiem tenet Bellastin, â quo abest 3. ferme mill. ad orientem habet fluvium Unna, â quo semialtero milliari abest. ad occidentem habet fluvium Busseta. A Cetina distat 7½ ferme mill.

Ottoch locus communis penes Mresniza fluvium in Croatia distat â Modrussia ex altera parte Mresnizae sita semialtero mill. quam habet ad meridiem. Ad septentrionem habet Carlostadium, â quo distat 6. mill. Occidentem versus habet Tersactum, â quo distat 8. ferme milliar.

82

ad orientem tenet Stinisgnach, quod tamen nonnihil ad septentrionem inclinat, â quo distat 6½. mill. â Cettina, quam ad orientem habet distat ferme 13. mill.

Hrastovicza pagus in Croatia penes Colapim non procul â Petrinia distat â Stinisgnach, quod habet ad occidentem 4. mill. â Sissek, quod ex adversa parte Colapis ad septentrionalem plagam, distat 3. mill. Ad meridiem habet Zrinum, â quo 3. ferme abest milliar. â Cettina, quam ad septentrionem tenet, distat 5. ferme mill.

Bichach, aliter Wihacz fortalitium in Croatia, quod Unna fluvius alluit, ad orientem habet Greben, â quo distat 10. mill. ad Occidentem Segniam, â quo 11. abest mill. ad septentrionem habet Obravacz 2. mill. distans. ad meridiem tenet Uduinum, â quo 3. distat mill. â Cettina, quam ad septentrionem habet, 14½. distat mill.

Sluin in Croatia locus, seu pagus intra Coranam, et Sluinshizam fluvios existens, distat â Modrussa, quam habet ad Occidentem, 4. mill. ad Orientem habet Bellastin, â quo distat 6½. mill. ad septentrionem tenet Stinisgnach, â quo abest 6. mill. intra meridiem, et occidentem habet Brigne, â quo distat 4. ferme mill. â Cettina, quam tenet intra Orientem, et septentrionem distat 1½ mill.

Krupa, seu Hrupa oppidum in Croatia trans fluvium Unnam et hinc in Bosnia illis, qui Unnam fluvium Bosnam â Croatia dividere asserunt, distat ab Obravaz, quod habet intra occidentem, et meridiem, aliqualiter ultra semialterum milliare, intra occidentem, et septentrionem habet Bellastin, â quo 2. distat mill. intra meridiem, et orientem habet Greben, â quo distat 8. mill. â Cettina, quam intra orientem, et septentrionem habet, distat 11½. ferme mill.

Stinisgnach Croatiae pagus ad occidentem habet Ottoch, â quo distat 6½. mill. ad orientem habet Hrastoviczam (quam nunc PP. Observantes Provinciae S. Ladislai inhabitant) â qua distat 4. mill. ad meridiem habet Sluin, â quo abest 6. mill. ad septentrionem, et orientem habet Cettinam trans Colapim, â qua 5. distat mill.

Obravacz oppidum in Croatia, iis qui Verbas fluvium Bosnam â Croatia dividere dicunt, secus in Bosnia, ad meridiem habet Bichach 2. mill. distans, Krupam habet intra septentrionem, et Orientem, ad Orientem, et meridiem Greben, â quo 8½. distat mill. ad Occidentem Segniam, â qua 12½. distat mill. A Cettina, quam intra septentrionem, et occidentem habet, distat 13. ferme mill.

Bellastin, alias Bielastena, ad septentrionem habet Zrinum, â quo 3. ferme mill. distat, ad Occidentem habet Sluin, â quo distat 6½. mill. circa meridiem tenet Krupam, â qua distat 2. mill. ad septentrionem habet Zrinum, â quo distat 3½. mill. Cettinam ha-

83

bet intra occidentem, et septentrionem, â qua distat 10. mill.

Sisseck, aliter Sissach fortalitium in Croatia, ubi Savus, et Colapis fluvii confluunt, intra septentrionem, et occidentem habet Cettinam, â qua 3½. distat mill. intra meridiem, et occidentem habet Hrastoviczam distantem 3. mill. ad septentrionem habet Sclavoniam.

Tersactum, de hoc Conventu, sicut et de Segniensi sermo fiet, dum de modernis Provinciae Conventibus agam.

Clissa fortalitium in Dalmatia ad meridiem habet Soline, â quo distat 2. ferme. mill. ad Occidentem habet Scardona, â qua distat 10. mill. Tersacto, quod habet intra occidentem et septentrionem, distat 32½. mill. â Cettina verò in Croatia distat 33. fermè mill.

Soline, alias Salona civitas parva in Dalmatia ex parte occidentali habens Craponium, ex parte orientali habet Carinam, â qua distat 5. mill. ad meridiem habet Spalatum, â quo differt semitertio ferme mill. ad septentrionem Clissam, â qua 2. ferme mill. distat. Tersacto distat 33. mill. Cettina verò mill. 34. ferme.

Scardona Civitas Episcopalis Dalmatiae, quam Cherca fluvius praeterfluit, habet ad orientem Clissam, sicut et ad meridiem, â qua distat 10. mill. ad septentrionem habet Visovacz Provinciae Dalmatiae Ss'mi Redemptoris Conventum. Tersacto distat 26. et med. mill. â Principali Conventu Cettinensi 31. mill. quem habet ad septentrionem.

Carina Dalmatiae oppidum, nunc inhabitatur a PP. Provinciae Ss'mi Redemptoris, ad occidentem habet Soline, â quo distat 5. mill. ad septentrionem habet Bosniam, â cujus confinibus 7. distat mill. ad meridiem habet Zastrug, â quo distat semialtero milliari. Tersacto distat 36. et med. mill. Cettinâ verò ferme 36. mill.

Suonigrad oppidum in Dalmatiae confinibus in Comitatu Corbaviensi ad fluvium Zermagna, orientem versus habet Glamocz, â quo 7. distat mill. ad occidentem Jadram, â qua 5. abest mill. ad septentrionem habet Uduinum, â quo distat 5½. mill. Tersacto distat 20. mill. Cettina verò 23. fermè mill.

Tuin, aliter Tyn Civitas communis Episcopalis in Dalmatia ad Cherca fluvium ad occidentem habet Jadram, â qua 7½. distat mill. septentrionem versus habet Glamocz, â quo distat 6. mill. ad orientem Bosniam, â cujus confinibus abest 3½. mill. Tersacto distat 23. Cettinâ vero per Wichach 25. mill. Notandum, quod Conventus Clissa, Carina, Soline, Scardona, et Tuin siti erant in districtu, quem nunc Provincia Dalmatiae Ss'mi Redemptoris habet.

Corbavia in Dalmatia, seu potius in Croatia inferiori oppidum ad Corannae fluvium situm, habet ad meridiem Uduinum, â quo distat 2. mill. intra occidentem, et septentrionem habet Segniam, â qua differt 9. ferme mill. ad orientem tenet Bichach â distat 3. et medio milliari. â Cettina, quam ad septentrionem habet, distat 17. mill.

Modrussia in Croatia sita, ubi Mresniza fluvius orditur, ad occi-

84

dentem habet Tersactum, â quo 7. mill. distat. ad septentrionem habet Ottok, â quo per fluvium Mresniza distat semialtero mill. â Carlostadio, quod intra septentrionem, et orientem habet, abest 7, et quasi medio mill. ad meridiem habet Brinie, seu Brindel, â quo 2. mill. distat. â Corbavia distat 11½. mill. â Cettina verò, quam versus orientem habet 14. distat mill.

Udinum in Comitatu Corbaviensi locus solitarius, ubi Coranna fluvius scaturit, habet ad septentrionem Corbaviam, â qua 2. mill. ad septentrionem etiam habet Bichach, â quo distat 3. mill. Corbavia etenim magis ad occidentem deflectit. ad meridiem habet Suonigrad, â quo differt 5½. mill. ad orientem Jaicza, â qua 11. abest mill. â Cettina distat 18. ferme mill.

Brynje (seu Prindel!) in Croatia pagus communis jacet intra Segniam, et Modrussiam nonnihil ad orientem declinans, distat â priori, quam ad meridiem habet semitertio mill. â posteriori verò etiam semi-tertio mill. quam ad septentrionem habet, intra occidentem, et septentrionem habet Tersactum, â quo 8. abest mill. distat Corbavia 9. mill. â Cettina verò 15. mill.

Blomocz, aliter Glamocz locus solitarius in Croatia inferiori intra fluvios Unna, et Onnaza, jacet Dalmatiae â meridie, ad orientem respicit Bosniam. Ad septentrionem habet Bichach, â quo distat 6. mill. Ad occidentem habet Suonigrad, quod nonnihil ad meridiem deflectit, â quo distat 7. mill. â Corbavia distat 7. mill. â Cettina vero 20½. mill.

[ Jajce vide in Greiderer.]

Greben pagus intra Croatiam inferiorem, qui fluvium Verbas ponunt divisorem intra Croatiam, et Bosniam, secus in Bosnia, jacet ad fluvium Verbas, habet â meridie Jaicza, â qua distat 3½. mill. ad occidentem Obravacz, â quo distat 8½. mill. ad orientem trans fluvium Verbas habet Banialucam, â qua distat 3. ferme mill. A Cettina distat 16. mill.

Kobacz in Croatia ad Savum fluvium in confinibus Sclavoniae situm oppidum habet meridiem versus, et occidentem Greben, â qua distat 10. ferme mill. ad occidentem verò habet ex altera parte Savi fortalitium Gradisca, â qua distat 2. fere mill. distat â Cettina 15. mill.

Bobovischie, nunc Bobovacz alluitur â flumine Rina voda, distat media hora â pago Bolavo, una posta â pago Istuaredin, et media die â Civitate Juriavacz.

Duorishie irrigatur â flumine Sdala, distat media horâ â pago Breshiza: inter Bobovacz, et Duorishie extat pagus Isvar ab utroque loco una, et media hora remotus.

Sabacz in Servia confinibus situs ad occidentem plagam habet Bosniam, et Croatiam, ad septentrionem Sclavoniam, irrigatur â Savo fluvio, distat Cettina, quam versus septentrionem habet, 43. mill. Belgrado 9. mill.

[ Belgrad vide in Greiderer.]

IV. Intra Conventus tempore divisionis Provinciae Bosnae Argentinae, et Bosnae Croatiae, Provinciae Bosnae Croatiae adjudicatis merito P. Glavinich annumerare debuisset Conventum Jaicza, – si enim Greben Provinciae Croatiae fuit, cur etiam non Jaicze? – cum non sit major ratio de uno, quam altero, uterque enim in eadem regione existit, uterque etiam â fluvio Verbas alluitur, tum etiam, quia P. Glavinich ipsemet asserit, quod Capitu-

85

lum Provinciale Provinciae Bosnae Croatiae anno 1523. fuerit celebratum in Jaiczae. Unde necessariò consequitur, quod aut Capitulum Provinciae non fuerit celebratum in Jaicze, aut Conventus Jaiczensis fuerit sub Provincia Bosnae Croatiae, cum inauditum sit, quod una Provincia aliquando celebrâsset sua capitula in Provinciae alterius districtu.

Caput II.
De variis vicissitudinibus Provinciae Bosnae
Croatiae, deque moderno statu ejusdem.

§. I.
De variis vicissitudinibus Provinciae Bosnae Croatiae.

I. Ex praecedenti cap. quivis facile desumere potest fuisse Provinciam Bosnae Croatiae in suo ortu vastisstimam, utpote, quae 30. [31.] complectebatur domos, et idcirco necesse erat eam in plures partiri Custodias, et cuilibet Custodiae praeficere unum Custodem, qui pastoralem curam in pascendis, visitandis, et corrigendis fratribus sua vigilantia, et sollicitudine sublevaret P. Ministrum Provincialem, qui per se haud potuit juxta Ordinis Constitutiones quotannis totam peragrare Provinciam. Dum verò ad Capitulum Generale eundum fuit, eligebatur unus, seu ex praedictis Custodibus, seu ex aliis Provinciae viris doctrina, prudentia, et pietate clarioribus, qui cum Ministro Provinciali ad ferendum suffragium juxta praescriptum Regulae in electione Ministri Generalis ad Generale Capitulum accedebat, hic vocabatur Custos Custodum, subinde etiam Discretus Provinciae.

II. Quantis vicissitudinibus obnoxiam fuisse Provinciam Bosnae Croatiae, dum adhuc in utero Vicariae Bosnensis gestaretur, in priori satis? ┬ ostensum est, ubi variae haereticorum, et schimasticorum, in quorum medio Vicaria Bosnenso-chrovatica plantata fuit, crevit, et adolevit, vexationes, et persecutiones, quas Fratres in ea Vicaria degentes perpeti oportuit allatae sunt. Vix Vicaria Bosnensis enixa est hanc felicissimam prolem ┬ Provinciam videlicet Bosnae Croatiae, experiri debuit jam in suis cunabulis frequentes Turcarum excursiones, qui Fratres plures captos in servitutem abduxerunt, alios carceribus mancipârunt, alios morti dedêre, plurimos verò ex suis domibus pulsos, aliò transmigrare coegerunt, domos eorum igni consumendas tradiderunt, alias ipsimet Fratres sponte deseruerunt, cum in iisdem securè delitescere eisdem haud liceret. Si quae poterant accipere pretiosiora puta Calices, paramenta, aliasque vestes Sacras Missae Sacrificio servientes, ea

86

ad partes Christianorum deportarunt, et aliis piis Christianis securitatis gratia custodienda tradiderunt: patet ex originali Epistola in Archivio Provinciae conservata D'ni Caspari de Loos, et ejus conjugis Helenae de Frangepanibus Dominis Dominii Arcis Samaboriensis, qui Fratribus Minoribus in inferiori Croatia Turcarum tyrannidem pertimescentibus licentiam tribuerunt mobilia bona Ecclesiastica puta Calices, ornatus, aliamque suppellectilem ad arcem Samobor securitatis gratiâ transferendi de anno 1522. Aliud quoque conservatorium pro hujusmodi rebus asservandis concessum fuit Fratribus Minoribus in Arce Tersactensi, de qua re, dum Conventum Tersactensem describam, amplior sermo fiet.

III. Ex mox adductis facile patet, annis vix 8. elapsis â divisione Vicariae Bosnae in Provinciam Bosnae Argentinae et Provinciam Bosnae Croatiae […] a Turcarum immanitate infestatam fuisse et quidem adeo vehementer, ut ab anno divisionis 1514. usque ad annum 1565. (quod nonnisi 51. anni temporis spatium est) non extet alicujus Conventûs, si supra exceptis Conventibus Tersactensi, et Segniensi adjungas Modrussiensem, memoria ex antiquis; omnes quippe âb immanissima Turcarum feritate absorpti sunt; quos ingratos hospites quasi quotidie etiam inviti experiri debebant Croatae, Sclavi, Dalmatae, quinimo et Carnioli, donec Rudolphus II. glorisosiss. mem. Romanorum Imperator, et Hungariae Rex eorum impios progressus coercuisset per aedificationem Praesidii, seu fortalitii Carlostadiensis, quod die 10. Julii A. C. 1579. aedificari coeptum est, quodque â Carolo Archiduce Austriae Carlostadium denominari voluit.

IV. Putâsses, miserrimam hanc Provinciam Turcarum frequentibus excursionibus attritam, eorum vi repressa, pristinas reassumpsisse vires, respirare coepisse, ac optata pace fruitam fuisse. Ast falleris. Nondum Turcarum immanitas per aedificationem fortalitii Carlostadiensis repercussa quievisse videbatur: et ecce! venit ab Aquilone in medio aliàs praeclarae nationis germanicae turbo validus, Martinus scilicet Lutherus Monachus Augustinianus, qui superbiae spiritu inflatus, suum ordinem contemni arbitratus, dum cruciatam contra Christiani nominis hostes Patribus Praedicatoribus praedicandae commissam fuisse audiisset fremens ira, in Papam insurrexit, ac Indulgentias primò, dein et alios Sacrosanctae Catholicae fidei articulos impugnare coepit. Quia verò suis sequacibus multas libertates contra Evangelicam disciplinam, licet purus Sancti Evangelii observatos audiri voluerit, indulsit, multos etiam intra breve tempus numeravit discipulos, quibus jugum Christi portare durum nimis videbatur. Quorum impiae doctrinae virus non solum per totam germaniam diffusum erat, sed etiam ipsas Adriatici maris oras penetravit, Croatiae quoque partes illaesas haud permisit: Omnes quippe liberioris vitae amantes excusso Christi suavi jugo, hujus perfidi haeresiarchae suavem impiam doctrinam ambabus manibus amplexati

87

sunt.

V. Quantam stragem haec lutherana pestis, universae Catholicae Ecclesiae intulerit, quot animas pretioso Christi Sanguine redemptas tartareo immittat barathro? non est, ut pluribus commemorem, experientia etenim quotidiana sufficienter indicat. Solùm ea vulnera, quae per hujusmodi perversa dogmata nostrae Provinciae inflicta sunt, paucis in medium producam. Dum haec doctrina per regiones nostras disseminata fuisset, cessabant studia, et Juvenum mores degeneres fieri coeperunt, paulatim in omne licentiae genus effusi, non ea, quae Spiritualis vitae sunt, quaeritabant, sed ea tantum, quae effraeni, et in carnis vitiis enutritae vitae commodis serviebant, solicitè curabant, unde animus ad Religionem evanuit, amor salutis propriae tepefiebat, ac omnis divini amoris fervor in cordibus eorum extinctus fuit. Sicque factum, ut Provincia demortuis Senioribus Patribus, et Juvenibus non substitutis languere, et in suis membris notabiliter deficere coeperit. Insuper Fratres extantes, qui se murum pro domo Dei faciebant, prohibebantur eleemosynas â fidelibus petere, sine quibus vitam, utpote in altissima paupertate fundati, traducere minime poterant. Unde coacti erant, domos, seu Conventus, quos paulo ante post destructionem primorum Conventuum acquisierant, ex defectu victualium ad vitam conservandam necessariorum deserere, et alibi auxilia quaerere, prout amplius patebit, dum de singularibus Conventibus agam.

VI. Tandem misericors Deus, qui suos, quos amat, castigat, deducit ad inferos, et reducit, sicut deprimi, non opprimi, paucorum adhuc verè fidelium, et Deum timentium, qui non curvarunt genua sua coram Baal, precibus exoratus, excitavit piissimum, ac Sanctissimum virum, cujus memoria in benedictione est, Ferdinandum Archiducem Austriae, et postea Romanorum Imperatorem II. dictum, qui omnes vires postposito propriae amittendae vitae timore, exerebat, ut ex suis haereditariis Provinciis hanc ubique grassantem lutheranae perfidiae pestem, eliminaret, exterminaret, profligaret. Opus, quod Dei auxilio viriliter agressus est, perruptis omnibus obstaculis feliciter ad majorem Dei gloriam consumavit, ita, quod lutherani anno Christi 1601. ex universo Carnioliae ducatu ejecti fuerint, et tunc Provincia nostra, licet lentis passibus, respirare et incrementa sumere coepit, prout mox amplius dicetur.

§. II.
De statu Provinciae in his turbulentis temporibus.

I. Qui status Provinciae nostrae […] Croatiae illis infaustis temporibus fuerit? facilius est cogitare, quam verbis exprimere. Insinuavi jam superius Provinciam Bosnae Croatiae mox post ejus

88

divisionem â Vicaria Bosnensi varias Turcarum vexationes sustinuisse, omnes propè religiosas domos in cineres redactas fuisse, ita quidem, ut Fratres, nisi eis conterminae Provinciae Austriae, et Dalmatiae subvenissent, quarum prima eisdem Conventus Labacensem, et Neostadiensem, secunda verò Conventum Pisinensem cessit, ac Christianorum pietas interim Conventus S. Leonardi, et Berdovicensem excitâsset, sine habitaculis remanerent. Repressa turcica immanitate Fratres nonnihil respirare cogitabant, ast supervenit mox alia horrida tempestas, haeresis lutherana, quae omnes pios Fratrum cogitatus dissipavit, et Patres in continuis miseriis vivebant, donec splendidissimus Sol Ferdinandus Archidux Austriae affulsisset, qui fulgore Catholicae fidei tenebras haereticae pravitatis dispellebat.

II. Tantam stragem nostrae superinduxit Provinciae haec Lutheri malesana doctrina, quae multos â veritate abduxit, et suis erroribus infecit, ut P. Franciscus Glavinich, dum primum sui Provincialatus gubernium inchoâsset anno 1610. vix 60. Fratres sub se numeraret, prout ipsemet testatur lib. de Orig. Prov. Bosnae Croatiae pag. 11. crescebat quidem jam ab anno 1601. semper Fratrum numerus, ita tamen lentè, ut usque ad annum 1642. id est intra 41. annum non excreverit, nisi ad 101. Fratres; videtur itaque, quod Provincia quolibet anno excreverit pro uno Fratre. Nec mirum, nam anno 1610. quo P. Franciscus Glavinich electus est in Ministrum Provincialem, non erant in Provincia, nisi 7. Conventus videlicet Tersactensis, Montis Sancti, Neostadiensis, Segniensis, S. Leonardi, Pisinensis, et Berdovicensis: Labacensis enim primò anno 1612. aliò translocato Hospitali Caesareo â Ferdinando Archiduce nobis effectivè post pulsos haereticos traditus denuò fuit.

III. Intra succedentes 36. annos ab anno videlicet 1642. usque ad annum 1678. augebatur numerus Fratrum pro 82. Religiosis; etenim anno 1678. numerabantur in Provincia 183. Religiosi, et quidem in Conventu

1. Labacensi erant Sacerdotes 13. Clerici 5. laici 8. universim 26.
2. Tersactensi Sacerdotes 10. Clerici 8. laici 5. universim 23.
3. Montis Sancti Sacerd. 14. Cler. 5. laici 8. universim 27.
4. Neostadiensi Sacerd. 7. cler. 3. laici 3. universim 13.
5. Segniensi Sacerdotes 4. laici 2. universim 6.
6. Camnicensi Sacerdotes 7. laici 3. universim 10.
7. S. Leonardi Sacerdotes 6. laici 2. universim 8.
8. Pisinensi Sacerdotes 4. laici 2. universim 6.
9. Samaboriensi Sacerdotes 6. laici 2. universim 8.
10. Berdovicensi Sacerdotes 3. cler. 1. laici 3. universim 7.
11. Clanicensi Sacerdotes 6. cler. 2. laici 4. universim 12.
12. Nazarethano Sacerd. 7. cler. 1. laic. 4. universim 12.
13. Carlostadiensi Sacerd. 7. cler. 1. laic. 3. universim 11.
14. Runensi Sacerd. 4. laici 4. universim 8.
15. Jaskensi Sacerdotes 3. laici 3. universim 6.

89

Ratio autem, quod Provincia mox post profligatos ex his partibus lutheranae haeresis sectatores, diu pristinas vires reassumere nequiverit, et posterioribus temporibus multo magis in numero Fratrum augmentum sumpserit, est ista: quia Fratres, qui adhuc post annum 1601. in Provincia superstites erant, â potiori ad ultimam senectutem pervenerunt, et sic plures intra breve tempus emortui sunt, quibus tam cito novellae plantulae succrescere haud poterant: Tum quia posterioribus temporibus magis reviviscere coeperat charitas Christianorum, sicque Fratribus in majori copia eleemosynas tribuebant, unde etiam plures ad Ordinem suscipere poterant.

§. III.

De moderno statu Provinciae Bosnae Croatiae.

I. Dum evanuisset â facie Dei Sinai ex Provinciis haereditariis Augustissimae domus Austriacae lutheranae doctrinae perversitas cooperante vel maxime Ferdinando II. qui mox reficiendis templis, et monasteriis animum adjecit, Scholis pristinum splendorem restituit, in quibus juventus tam doctrina, quam pietate excoli denuo coepit. Unde etiam de anno ad annum plures reperiebantur Juvenes, qui spretis mundi fallacibus honoribus, contemptis divitiis, et calcatis carnis voluptatibus Seraphicae militiae nomen dare anhelabant. Quapropter Provincia Bosnae Croatiae┬ semper in numero Fratrum augeri coepit, ita ut hoc anno 1777. quo haec scribo, numeret 431. Fratres, qui in ea Altissimo diu, noctuque fideliter famulantur: coeperunt etiam studia in ipsa Provincia institui, ex quibus multi viri pietate, et doctrina conspicui prodierunt; nam antehac gliscentibus haeresibus in Provincia studia erigi haud poterant, cum Fratres in Conventibus quietè morari prohiberentur; unde oportuit Juvenes in alias Provincias in litteris, et religiosis moribus imbuendos mittere.

II. Continet haec Provincia hodie 15. Conventus, et unum hospitium, quae omnia simul loca hujus Provinciae Fratres jam ultra 100. annos imperturbatè sub protectione Augustissimae domus Austriacae incolunt. Licet Provincia haec paucis constricta sit Conventibus, ii tamen in diversis siti sunt Provinciis, quae tamen domui Austriacae nunc omnes parent. In ducatu Carnioliae tres recensentur Conventus scilicet

1. Conventus Labacensis ad B. Virginem in Coelos Assumptam, qui nunc principalis est Conventus, in eoque hoc anno 50. habitant Fratres.
2. Conventus Rudolphswertensis vulgo Neostadiensis dictus ad S. Leonardum in inferiori Carniolia, in quo 34. habitant Fratres.
3. Conventus Lithopolitanus, â nostris â Carniolico

90

nomine Camnich, Camnicensis dictus ad S. Jacobum Apostolum, olim ad Ss. Primum, et Felicianum, hic degunt 33. Fratres.

In Comitatu Goritiensi situs est Conventus Montis Sancti B. V. Mariae Gratiarum, quem 39. inhabitant Fratres.

In Comitatu Pisinensi in Istria extructus existit Conventus Pisinensis ad B'mam V. Gratiarum, seu de Gratiis olim dictus, nunc sub titulo Visitationis ejusdem, ubi 19. morantur Fratres.

In Citeriori Dalmatia, vel ut alii volunt, in Croatia duo ex antiquioribus consistunt Conventus, videlicet

1. Conventus Tersactensis ad B. V. Gratiarum sub titulo ad Coelos Assumptae, ubi domicilium est 36. Fratrum.
2. Conventus Segniensis ad S. Franciscum ad sinum Adriatici maris, ubi 18. incolae habitant.

In Regno Croatiae siti sunt sequentes Conventus

1. Conventus S. Leonardi in Sylvis sub ejusdem Sancti praesidio, â quo denominationem trahit: et 19. religiosos complectitur.
2. Samaborensis ad B. V. in Coelos Assumptam, in quo 24. habitant Fratres.
3. Conventus Carlostadiensis ad Sanctissimam Trinitatem, ubi Fratres munia parochialia peragunt, quorum numerus et 21. Fratrum.
4. Jaskensis ad B. V. in Coelos Assumptam, quem 22. incolunt Fratres.

In Sclavonia duo siti sunt Conventus

1. Berdovicensis olim ad S. Petrum, nunc sub titulo Visitationis B. V. Mariae, hìc 20. morantur Fratres.
2. Clanicensis ad B'mam V. Annunciatam, in quo 27. degunt Fratres.

In Styria inferiore sunt etiam duo Conventus

1. Conventus Nazarethanus â prima capella sub hoc nomine aedificata nuncupationem trahens sub titulo B. V. Annunciatae, ubi 33. habitant Fratres.
2. Conventus Runensis ad D. Antonium Patavinum, in quo Conventu 30. sunt Fratres.

III. Animadvertendum venit hìc, me in Regno Sclavoniae tantum duos Conventus videlicet Berdovicensem et Clanicensem collocâsse ┬ conformiter ad modernos Geographos, qui Sclavoniam intra fluvios Dravum ex una, et Savum ex altera parte concludunt, qui verò Croatiam restringere volunt, et pro confinio Croatiae, et Sclavoniae fluvium Colapim constituunt, tunc Conventus S. Leonardi Samaborinensis, et Jaskensis spectabit ad Sclavoniam, et Croatis remanebit unicus Conventus Carlostadiensis.

91

§. IV.

De praedictorum Conventuum ab invicem distantia.

I. Cum Conventus Labacensis nunc principem obtineat locum, ab ejus situ caeterorum Conventuum distantiam mensurabo, et quantum uniusquisque Conventus ab eo distet, indicabo juxta ordinem quem in Capitulis Provincialibus observare consueverunt. Imprimis

Conventus Labacensis in metropoli Carnioliae situs, et quasi in meditullio collocatum dixisses Carnioliae, nisi â septentrione illi Styria appropinquaret. Habet ad occidentem Montem Sanctum, ad orientem Clanicium, ad septentrionem Nazarethum, et ad meridiem Tersactum.

Conventus Tersactensis in citeriori Dalmatia in confinibus Liburniae situs supra Civitatem Flumen S. Viti habet ad meridiem Segniam, â qua 8. distat milliaribus germanicis (juxta quae et aliae distantiae mensuratae intelligi debent), ad septentrionem tenet Labacum, â quo differt 14. mill. ad orientem habet Carlostadium, â quo 13. abest mill. et ad occidentem Pisinum 6. distans mill.

Conventus Montis Sancti in Comitatu Goritiensi supra Salcanum in alto Monte situs ad meridiem Pisinum, â quo 12½ mill. distat, si per Justinopolim directum iter acciperetur, per Tersactum enim distat 21. mill. Ad septentrionem habet Carinthiam, ad occidentem Forumjulium et ad orientem Labacum, â quo non plene 14. distat mill.

Conventus Neostadiensis in Carnioliae inferiori situs, habet intra occidentem, et septentrionem Labacum, â quo distat aliquid ultra 8. mill. ad meridiem Carlostadium, â quo non multum ultra 6. mill. abest. Ad occidentem Runam, â qua distat 5. mill.

Conventus Segniensis in Dalmatia citeriore ad oram Adriatici maris situs habet ad septentrionem Tersactum, â quo 8. distat mill. Ad Occidentem habet mare Adriaticum. Meridiem versus respicit Corbaviam, et Orientem versus Croatiam. distat Labaco, quod habet ad septentrionem, per Tersactum 22. mill. Via directa esset 21. mill.

Conventus Camnicensis in superiori Carniolia situs distat Labaco, quod intra occidentem, et meridiem habet, 3. mill. Ad orientem tenet Nazarethum, â quo 5. distat mill., ad septentrionem montes Carinthiacos vicinos habet.

Conventus S. Leonardi in regno Croatiae collocatus jacet intra Samaborinum, et Jaskam, ab utroque etiam 1¼. mill. distat, habet Samaborinum intra septentrionem, et occidentem, et Jaskam magis occidentem versus. Ad orientem tenet Zagrabiam, ad meridiem Sisseck. Labaco distat via directa 14½. mill. per Neostadium, Runam, et Samaborinum 17. mill. per Neostadium verò, Carlostadium, et Jaskam distat 18½. mill.

92

Conventus Pisinensis in Istria situs ad orientem habet Tersactum, â quo distat 6. mill. Ad septentrionem Montem Sanctum, â differt 12½. mill. Ab oriente habet montem majorem, ad meridiem mare Adriaticum. Distat â Conventu Labacensi 17. mill. per Tersactum verò 20. mill.

Conventus Samaboriensis in regno Croatiae situs tenet ad septentrionem Runam, â qua 2. distat mill., ad Orientem Zagrabiam, â qua 3. differt mill., ad meridiem S. Leonardum, â quo 1¼ abest mill., ad Occidentem Neostadium, â quo per Runam distat 7. mill. Labacô verò distat per Neostadium, et Runam 15. mill., per Neostadium, et Carlostadium verò 19. mill.

Conventus Berdovicensis in Sclavonia situs habet ad meridiem Samaborinum, â quo abest 2. mill., ad occidentem habet Runam, â qua 1½. distat mill. ad septentrionem Clanicium, â quo aliqualiter ultra 2. mill. differt. Labaco per Neostadium, et Runam distat 14½. mill.

Conventus Clanicensis pariter in Sclavonia situs, habet ad meridiem Berdovicium: ad septentrionem Crapinam 3½. mill. distantem, ad occidentem Styriam, â qua per Sotlam fluvium secernitur. Labaco distat per Neostadium, et Runam 16. mill.

Conventus Nazarethanus in Styria inferiori situs ad occidentem habet Camnicium, â quo 4. fermè distat mill., ad meridiem habet Runam, â qua distat 9. fermè mill., ad septentrionem habet Carinthiam, et Styriam Superiorem. Labacô per Camnicium abest 8. mill.

Conventus Carlostadiensis in Croatia situs ad septentrionem habet Neostadium, â quo ultra 6. mill. parumper distat, ad occidentem Tersactum, â quo 13. distat mill., ad orientem habet Sisseck, â quo 9½. differt mill. Labacô per Neostadium distat 14½. fermè mill.

Conventus Runensis in Styria inferiori situs ad occidentem habet Neostadium, â quo 5. mill. differt: ad meridiem tenet Samaborinum, â quo 2. abest mill. ad orientem habet Berdovicium, â quo 1½. distat mill. ad septentrionem habet Nazarethum, â quo 9. fermè mill. distat. Labacô per Neostadium 13. mill. distat.

Conventus Jaskensis in Croatia situs distat Carlostadiô, quod intra occidentem, et meridiem habet, 3. mill. ad orientem habet S. Leonardum, â quo 1¼. mill. distat. Ad septentrionem habet Samaborinum, ad occidentem, et septentrionem Neostadium, â primo distat 2½., â secundo via directa 6. mill. Labacô differt per Carlostadium 17½. mill.

II. Qui ex ipsa regionum diversitate, quas priori §. adduxi, in quibus nostri Conventus siti sunt, amplitudinem Provinciae metiri voluerit, is sane magnam ejusdem esse vastitatem affirmabit. Ast temperabit judicium, si in hoc §. allatas distantias consideraverit, cum in eo maximam distantiam â principali Conventu reperiet 22. milliarium: Utique si circumferentia Provin-

93a, 93 b

ciae consideretur, tunc numerabuntur â Conventu Labacensi Nazarethum usque 8. milliaria, â Conventu Nazarethano usque Clanicium 8. mill. Claniciô Berdovicium usque 2. mill. Berdoviciô Samaborinum usque 2. mill.: Samaborinô usque ad S. Leonardum 1¼. mill. ex S. Leonardo usque Jaskam iterum 1¼. mill. Jaska Carlostadium usque 3. mill. Carlostadio usque Segniam 2. mill. Segniâ usque Tersactum 8. mill. Tersactô usque ad Pisinum 6. mill. Pisinô usque ad montem Sanctum 12½. mill. et tandem ex Monte Sancto redeundo Labacum 14. mill. Sicque in hac circumferentia conficientur 78. milliaria, qua tamen non obstante circumferentia omnes Provinciae Conventus intra 3. mensium spatium commodè visitari possunt.

§. V.

De Conventibus, qui olim ad hanc Provinciam specta-

bant et locis, in quibus novi aedificari cogitabantur.

I. Ex quadam Scriptura â toto Generali Diffinitorio subscripta, et in Archivo Provinciae asservata desumitur, quod Conventus Zagrabiensis (qui nunc ad Provinciam Sclavoniae spectat) fuerit anno 1590. â Provincia S. Mariae in Hungaria decerptus, et Provinciae Bosnae Croatiae adjudicatus. […]Anno vero 1607. ex Decreto R'mi P. Archangeli â Messana de dato Romae ex Conventu Aracaelitano die 20. Octobris ad instantiam Provinciae Hungariae S. Mariae, cui tunc suberat, eidem restitutus fuit. Conquerebantur Patres Hungari, quod sine eorum scitu, et consensu praedictus Conventus ab eorum Provincia avulsus, et Provinciae Bosnae Croatiae incorporatus fuerit. Refert P. Franciscus Draskovich, qui anno 1607. ùt actualis Hungariae Minister Provincialis, Conventum Zagrabiensem reoccupaverat, quod ob defectum Fratrum Provinciae Hungariae, ad Conventum Scholae puerorum, ac Seminarium introductum fuerit, qui dein Fratribus Provinciae Croatiae traditus fuit, in quo tantum Fratres miserrimè et scandalosè vivebant. Verùm si P. Drashkovich, qui anno 1633. hanc informationem exaravit, se reflexisset ad annum 1625. quo anno Civitas Zagrabiensis P. Bonaventurae Sbona Ministro Provinciali “Croatiae” supplicem libellum, qui in Archivio Labacensi asservatur, porrexit, rogando, ut Conventum Zagrabiensem denuo acceptaret, suaeque Provinciae Fratres in eo collocaret, minimè suae informationi terminos miserrimè, et scandalosè inseruisset. Si enim Patres Hungari sanctiores fuissent, aut majora servitia Civitati praestitissent, vix, aut ne vix quidem Civitas pro introducendis Provinciae Croatiae Patribus institisset.

II. Constat ex quodam supplici libello ab ARP. Francisco Uzollini Ministro Provinciali die 14. Junii Anno 1689. Excellentissimo Domino Commendanti Carlostadiensi Comiti ab Herberstein porrecto, quod Conventus Carlobagensis, quem nunc P. P. Cappucini inhabitant, olim spectaverit ad Provinciam Bosnae Croatiae; verba enim in praedicto Memoriali apposita id evincunt, habetur quippe inter caetera in eo sequens tenor: Ego Franciscus Uzollini Servus, et Minister nomine totius Provinciae devotissimè accedo Excellentiam Vestram, eam humiliter supplicando, dignaretur pro sua propria, et connaturali pietate, eumdem, quem primitus possederat Conventum (Carlobagensem) eidem ob gratiam singularem redonare cum omnibus ad eum pertinentiis etc. ubi notandi sunt termini illi: quem primitus possederat, et redonare: quae utique aliud non denotant, quam quod Fratres Provinciae Bosnae Croatiae illum semel jam incoluerint.

III. Conventus Hrastoviczensis, quem in Catalogo Provinciae Bosnae Croatiae post ejus â Vicaria Bosnensi divisione notatum reperisti, nunc inhabitatur â Patribus Observantibus Provinciae S. Ladislai in Sclavonia: Item Conventus Scardo-

93 c, 94

nensis, et Tuinensis nunc incoluntur â Patribus Provinciae Dalmatiae Ss'mi Redemptoris, qui pariter in praedicto Catalogo reperiuntur. Quomodo verò ad has Provincias devoluti sint, nil certi invenire potui: crederem tamen, salvo meliori judicio, hos Conventus fuisse â nostris desertos propter immanes jam memoratas persecutiones; cessantibus verò persecutionibus, cum â nostris alibi obtentis locis, quae ab his Conventibus nimis distabant, non curaretur, ut denuo recipiantur, ab his Patribus incoli coeperunt: Prout etiam Conventus Labacensis, et Neostadiensis nostrae Provinciae incorporati sunt, cum Austriaci pro illo tempore eos deseruissent, ut habet in sua Cosmogr. Austriaco-Seraphica P. Herzog part. 2. pag. 62. ad ann. 1559.

IV. Lego in originalibus litteris in Archivo reperiendis Pauli II. Summi Pontificis licentiam datam Dominis Casparo a Tschernembl, Andreae Hochenwarter militibus, et Georgio Grazer aedificandi Conventum penes Castrum Gradecz ad B. Virginis de insula dictum dioecesis Aquilejensis, Parochiae Mettlicensis S. Martini datis A. C. 1466. Unde locus hic adhuc hodiedum nominatur Maria Kloster. Utrum verò Conventus hic aliquando aedificatus fuerit, nulla monumenta docent, minus quod inhabitatus fuisset. […] Extat quoque Bulla Originalis Innocentii VIII. qui anno 1488. concedit licentiam D. Dionysio Comiti Cruppae, et uxori ejus Annae ab Ortemburg aedificandi Conventum pro Fratribus Vicariae Bosniae prope Castrum suum de Insula. Sixtus IV. etiam concessit Vicario Vicariae Bosnae licentiam recipiendi unam Capellam ad tres Reges dictam Dioeces. Spalatensis prope Clissiam, ut ex ejus originali sub plumbo exarata Bulla de anno 1473. constat.

V. Anno 1643. pius cogitatus incidit Ill'mo Domino Comiti â Portia fundandi Conventum in Senoschez loco suae jurisdictionis, assignavit pro sustentatione fratrum certas annuas ex suis dominiis eleemosynas: obinde fuit illuc â Diffinitorio delegatus P. Franciscus Tremanin tamquam futuri aedificii director. Ast Comes paenitudine ductus, ut quaedam illius Epistolae in Archivo contentae demonstrant, varios praetextus impossibilitatem arguentes, allegavit, sicque aedificium nec inchoatum fuit.

VI. Fuisse nobis etiam pro aedificando monasterio oblatam quamdam Ecclesiam S. Luciae in Comitatu Tulminensi, patet ex Capitulo intermedio hujus Provinciae celebrato Samaborini die 2. Maji Anno 1655. sub ARP. Petro Seidetti Ministro Provinciali Provinciae Bosnae Croatiae, ex quo prodivit Decretum sequentis tenoris: ARP. Provincialis investiget de situ, commoda sustentatione Fratrum, et de aliis necessariis circa Ecclesiam S. Luciae in Bazza sub comitatu Tulminensi nobis oblatam pro erectione Monasterii, et si omnia reperta fuerint, poterit locum hunc ex consensu Diffinitorii acceptare .

VII. Celsissimus Princeps, et Ep'pus Frisingensis D. Vitus Adamus sub die 5. Maji 1623. dedit licentiam sub suo dominio Locopolitano aedificandi Conventum pro Fratribus Minoribus, et quidem in oppido Weichting aut alio commodiori, dein sub Provincialatu P. Michaelis Chumar prodidit decretum, ut accipiatur locus S. Mariae in Erengrueben, quod obstaculum non recipiendi fuerit? non reperio.

95

N' ^o 5.

Caput III.
De Commissariis Nationalibus.

I. Cum in sequenti capite, in quo Capitula, et Congregationes in hac Provincia celebrata commemorabo, saepius iisdem Commissarios Generales praesedisse legetur, non ingratum lectori fore existimabam, si antecedenter ipsorum Commissariorum institutionem, et auctoritatem praemisero.

II. Cum Minister Generalis ob distantiam loci omnes Provincias visitare non posset, instituit suum Commissarium pro natione germanica, Nationalem dictum, qui per Germaniam Superiorem, Austriam, Bohemiam, Bavariam, Tyrolim, utramque Hungariam, Transylvaniam, Carnioliam, Croatiam, et Sclavoniam, ipsiusmet Ministri Generalis totius Ordinis Fratrum Minorum, potestatis plenitudine gauderet, statutis temporibus Provincias visitaret, Electionibus, et Capitulis praesideret, causas graviores Provinciarum decideret, supremas Ordinationes faceret, sententias ferret etc. Primus hujusmodi Commissarius nationalis institutus legitur P. Bonaventura de Aquila circa annum 1585. Ultimus verò P. Paulus de Tauris circa annum 1661.

III. Successu temporis, quia per Commissarios Generales â potiori extraneos, praesertim ex Italia â R'mo P. Ministro Generali missos Provinciae Germaniae multum deprimerentur, et omnigenam auctoritatem in Ministros Provinciales sibi usurparent, tentârunt nonnullae Germaniae Provinciae hoc jugum excutere, eo vel maxime, quod etiam lectores extranei per extraneos Commissarios advocarentur, qui juventuti Philosophicas, et Theologicas disciplinas traderent, contemptis propriae Provinciae alumnis, licet huic muneri, ut praeficerentur, non inepti essent; quod ut facilius evincerent, implorarunt non solum Episcoporum, sed et ipsius Romani Imperatoris patrocinium. Haec fuit etiam causa, quod dein Imperator Leopoldus I. prohibuerit sub dato Viennae 22. Decembris 1688. ne ullus Visitator in Provinciis Austriacis admittatur, qui non esset ex aliqua Provincia ipsi domui Austriacae subjecta, quod statutum adhuc in hodiernam diem observatur. Aliarum Provinciarum vestigia secuta est haec nostra Provincia, quae etiam jugum Commissarii nationalis excussit, licet aliqualiter posterius, nam in hac legitur ultima vice praesedisse Capitulo Provinciali P. Paulus de Tauris tamquam Commissarius Nationalis anno 1661. quem Provincia Austriae hoc tempore pro tali amplius non agnoscebat.

IV. Ex Patribus, qui nostrae Provinciae etiam ùt Ministri Provinciales gubernacula tenuerunt, tres reperio,

96

qui munere Commissariatus Generalis Nationalis per Germaniam, et Provincias conterminas cum plenitudine potestatis condecorati erant. Inter quos primum occupat locum

P. Michael Chumar Italus natione Goritiensis nostrae Bosnae Croatiae Provinciae filius, qui anno 1634. Commissarius Generalis institutus creditur, utpote cum eo anno Capitulo Provinciali in Austria praesedisse dignoscatur, et hoc officium continuavit usque ad annum 1639. quô annô factus est Episcopus Christianopolitanus.

P. Maxentius ab Arco huic mox eodem anno 1639. in officio praedicto successit, quod officium adhuc administrâsse anno 1650., ex diversarum Provinciarum Capitulis, quibus praesidebat, manifestè colligitur. Licet verò hujus Provinciae filius non fuerit, eum tamen huc apponendum censui, quia in ea electus fuit Minister Provincialis, quam per triennium laudabiliter gubernabat.

P. Paulus de Tauris institutus fuit Commissarius Generalis per Germaniam die 6. Decembris anno 1657. ut constat ex litteris Eminentissimi S. R. E. Cardinalis Francisci Barberini Episcopi Portuensis, Protectoris Ordinis. Cujus Provinciae filius fuerit Paulus de Tauris? id pro certo determinare haud valeo: P. Carolus Maria Perusini ponit illum intra alumnos Provinciae S. Mariae in Hungaria, in qua ter Minister Provincialis fuit. Provincia Austriae sibi vendicat, et non absque fundamento, etenim praedictus Cardinalis Barberinus eidem in mox citatis litteris hunc dat titulum: Dilecto nobis in Christo Patri Fratri Paulo de Tauris Provinciae Strict. Observantiae Austriae Praedicatori Generali etc. Tum quia: ibidem etiam aliis Officiis praeter Ministeriatum perfunctus est: fuit enim anno 1646. electus Gvardianus Greinburgensis: Iterum anno 1648. Gvardianus Graecensis, ùt habet P. Herzog. Ego assero: illum fuisse Provinciae Bosnae Croatiae alumnum innixus auctoritati P. Bennonis Waltreich olim hujus Provinciae Ministri Provincialis, qui in quadam scriptura ait: In antiquo Protocollo Provinciae sequentia registrata reperiuntur: Trigesimum octavum Capitulum celebratum fuit in Monte Sancto 1625. in quo electus fuit in Ministrum Provincialem ARP. Michael Chumar … Sub quo intrarunt Religionem Fr' Michael Noyse Graecens. 1627. Fr' Bonaventura Grivaz de nova civitate 1627. Fr' Paulus de Tauris Carlostadiensis 1628 . Cujus testimonium, si,

97

ùt supponitur, verum est, utramque Provinciam suo jure cadere, necesse est. Interim, ut tam Provincia Austriae, quam Carnioliae (Hungariae affiliationis jure relicto) suam satisfactionem habeat, puto eum initiatum fuisse in Provincia nostra, successu verò temporis Provinciae Austriae incorporatum, qui incorporationis usus eo tempore non rarus fuit.

Caput IV.
Elenchus Capitulorum et Congregationum Provin-
cialium, deque in eisdem electis Provincialibus,
Custodibus, et Diffinitoribus â tempore divisionis
Provinciae usque ad hodierna tempora.

I. Praenotandum venit 1'^mo quod licet statuta Generalia Ordinis statuant, et ordinent, ne quis in Ministrum Provincialem reeligatur, antequam sexennio ab ultimo Ministeriatu vacaverit: item statuitur etiam de Diffinitoribus: insuper prohibetur in iisdem Statutis, ne quis actualis Diffinitor in Gvardianum eligatur: est etiam cautum, ne Gvardianus ultra triennium suum Officium continuet. Videbis autem in hoc capite Ministros Provinciales saepius post triennium reelectos, imo et confirmatos, quod etiam de Diffinitoribus intellegitur. Reperies quoque Diffinitores actuales in Gvardianos fuisse electos, et Gvardianos ultra triennium in Officio confirmatos, dum eorum Catalogum ad quemlibet Conventum separatim apponam. Noli tamen judicare, fuisse â Patribus legem sapientissimam temerè praevaricatam, quod enim lex prohibebat, ne fieret, necessitas, quae non habet legem, postulabat, ut obtenta dispensatione â Superioribus majoribus practicaretur contrarium. Tanta siquidem erat primaevis temporibus ob causas jam supra allatas penuria Fratrum, praesertim qui apti essent ad regendam Provinciam, ut eos etiam ex aliis Provinciis ad regimen assumere necesse fuerit. Ut autem actuales Diffinitores in Gvardianos eligi valeant propter urgentissimam causam â majori parte Diffinitorii Provinciae approbandam, concessit Diffinitorium Generale Romae in Aracoeli die 20. Maji A. C. 1679 congregatum. Nunc verò sublatis causis Provincia in suis electionibus praedictas Constitutiones exactè observat.

II. Praenotandum est 2'^do, quod sequens elenchus in multis locis mancus sit, sed in non meae negligentiae adscribendum, sed monumentorum defectui: imo mirabilius quivis, qui turbulenta tempora, quibus haec Provincia involvebatur, bene expenderit, quod tanta notitia ad nos pervenerit; etenim

98

in persecutione Turcarum Fratres vix vitam salvarunt, et minimae curae erat, ut Scripturas custodirent, et hinc jam tunc multae Scripturae perierunt: quae tamen salvare poterant, ea ad Conventum Tersactensem detulerunt. Ast exorto igne in hoc Conventu mense Martio anno 1628 [?]hora tertia noctis, dum Fratres somno sopiti fuissent, intra breve tempus totus Conventus unacum Provinciae monumentis in cineres redactus fuit, nil haec vorax flamma intactum reliquit, praeter fundationales illius Conventus litteras, quas B'ma Virgo speciali divina providentia in medio ignis illaesas conservavit. Haec itaque causa est, quod plurium notitia, quae desideratur amplior, dari haud valeat. Primum igitur Capitulum post divisionem Provinciae fuit celebratum mox illo anno

• 1514. in Conventu Cettinensi, in quo fuit electus in Ministrum Provincialem P. Petrus de Jaicza.
• 1517. secundum Provinciale Capitulum erat celebratum in Conventu Zriniensi, in quo in Ministrum Provincialem electus fuit ARP. Georgius Uglessich Hrastovic.
• 1520. fuit celebratum tertium Provinciale Capitulum in Conventu Cettinensi, in quo in Ministrum Provincialem cooptatus fuit ARP. Georgius Rodessich, aliter Rodelich.
• 1523. fuit celebratum 4. Provinciale Capitulum in Conventu Jaiczensi, in quo in Ministrum Provincialem electus fuit ARP. Marcus de Hrastovicza.
• 1526. fuit celebratum 5'^tum Provinciale Capitulum in Conventu Hrastoviczensi, in quo in Ministrum Provincialem electus fuit ARP. Paulus de Clissa.
• 1529. fuit celebratum 6. Provinciale Capitulum in Conventu Cettinensi, in quo in Ministrum Provincialem electus fuit ARP. Antonius Lipchinovich.
• 1532. fuit celebratum 7. Provinciale Capitulum in Conventu Ottochensi, in quo in Ministrum Provincialem electus fuit ARP. Joannes de Modrussia.
• 1535. fuit celebratum 8. Provinciale Capitulum in Conventu Hrastoviczensi, in quo secunda vice in Ministrum Provincialem electus fuit ARP. Marcus de Hrastovicza.
• 1538. fuit celebratum 9. Provinciale Capitulum in Conventu Cettinensi, in quo secunda vice in Ministrum Provincialem electus fuit ARP. Antonius Lipchinovich.
• 1541. fuit celebratum 10. Provinciale Capitulum in Conventu Cettinensi, in quo in Ministrum Provincialem electus fuit ARP. Georgius â Segnia.
• 1544. fuit celebratum 11. Provinciale Capitulum in Conventu Cettinensi, in quo in Ministrum Provincialem electus fuit ARP. Stephanus de Hrastovicza.
• 1547. fuit celebratum 12. Provinciale Capitulum in Conventu Bichachensi, in quo in Ministrum Provincialem electus fuit ARP. Antonius de Bichach.

99

• 1550. fuit celebratum 13. Provinciale Capitulum in Conventu Stinisgnachensi, in quo in Ministrum Provincialem electus fuit ARP. Franciscus de Stinisgnach.
• 1553. fuit celebratum 14. Provinciale Capitulum in Conventu Ottochensi, in quo in Ministrum Provincialem electus fuit ARP. Franciscus de Glomocz.
• 1556. fuit celebratum 15^'tum Provinciale Capitulum in Conventu Stinisgnacensi, in quo in Ministrum Provincialem electus fuit ARP. Joannes â Jaicza.
• 1559. fuit celebratum 16. Provinciale Capitulum in Conventu Ottochensi, in quo in Ministrum Provincialem electus fuit ARP. Petrus Tuskovich â Clissa.
• 1562. fuit celebratum 17. Provinciale Capitulum in Conventu S. Leonardi in Silvis, in quo in Ministrum Provincialem electus fuit ARP. Franciscus de Ottoch.
• 1565. fuit celebratum 18. Provinciale Capitulum in Conventu Modrussensi, in quo in Ministrum Provincialem electus fuit ARP. Joannes de Modrussa.
• 1568. fuit celebratum 19. Provinciale Capitulum in Conventu Segniensi, in quo in Ministrum Provincialem electus fuit ARP. Joannes â Segnia.
• 1571. fuit celebratum 20. Provinciale Capitulum in Conventu Tersactensi, in quo in Ministrum Provincialem electus fuit ARP. Andreas Diracha Tersactensis.
• 1574. fuit celebratum 21. Provinciale Capitulum in Conventu Tersactensi, in quo in Ministrum Provincialem electus fuit ARP. Petrus â Cettina.
• 1577. fuit celebratum 22. Provinciale Capitulum in Conventu Tersactensi, in quo in Ministrum Provincialem electus fuit ARP. Bernardinus Luposinich â Vinodol.
• 1580. fuit celebratum 23. Provinciale Capitulum in Conventu Montis Sancti, in quo electus fuit in Ministrum Provincialem ARP. Michael Pipercovich, aliàs Pepecovich â Clissa.
• 1583. fuit celebratum 24. Provinciale Capitulum in Conventu Tersactensi, in quo in Ministrum Provincialem electus fuit ARP. Joannes Ferlanich de Clissa.
• 1586. fuit celebratum 25. Provinciale Capitulum in Conventu Tersactensi, in quo in Ministrum Provincialem electus fuit ARP. Georgius Sopaz â Pisino.
• 1589. fuit celebratum 26. Provinciale Capitulum in Conventu Tersactensi, in quo in Ministrum Provincialem electus fuit ARP. Franciscus Govorco, aliis Govoro.
• 1592. fuit celebratum 27. Provinciale Capitulum in Conventu Tersactensi, in quo secunda vice in Ministrum Provincialem electus fuit ARP. Bernardinus Luposinich de Vinodol.
• 1595. fuit celebratum 28. Provinciale Capitulum in Conventu Tersactensi, in quo in Ministrum Provincialem electus fuit ARP. Joannes Panthaleon Salomich Tersactensis.
• 1597. fuit celebratum 29. Provinciale Capitulum in Conventu

100

Tersactensi die 24. Julii Praeside ARP. Marco Bosnensi Prov'iae Ragusiae, et Ordinis Patre, ac hujus Provinciae Commissario Generali, in quo in Ministrum Provincialem electus fuit ARP. Franciscus Bogdanich â Jadera Provinciae Dalmatiae, sed nostrae incorporatus Praedicator eximius.

• 1601. fuit celebratum 30. Capitulum Provinciale in Conventu Tersactensi, in quo in Ministrum Provincialem electus fuit ARP. Georgius Jurassich â Pisino.
• 1603. fuit celebratum 31. Capitulum Provinciale in Conventu Tersactensi die 17. Augusti sub Praesidio ARP. Bernardini d'Arbe, in quo in Ministrum Provincialem electus fuit ARP. Antonius Diusich, [aliis Biunčić seu Bieučić = Bievčić] a Stinisgnach. Custos RP. Bernardinus Scrivanich.

  Diffinitores
  ARP. Panthaleon Salomich Prov. P'r
  ARP. Franciscus Bogdanich Prov. P'r
  AVP. Gregorius Pillepich
  AVP. Nicolaus Zauricevich […].

• 1607. fuit celebratum 32. Capitulum Provinciale in Conventu Tersactensi, in quo in Ministrum Provincialem electus fuit ARP. Nicolaus Zauricevich Ex-Diff.
• 1610. fuit celebratum 33. Provinciale Capitulum in Conventu Tersactensi die 13. Januarii Praeside ARP. Dominico Andreassi Commissario Generali per Germaniam, in quo Minister Provincialis electus fuit ARP. Franciscus Glavinich Praedicator Istrianus. Custos ARP. Franciscus Bogdanich Prov'iae P'r

  Diffinitores
  AVP. Bonaventura Sbona
  AVP. Seraphinus Rodar
  AVP. Bartholomaeus â Ragusio.
  AVP. Jacobus de Vitalis.

• 1613. fuit celebratum 34. Provinciale Capitulum in Conventu Tersactensi die 28. Aprilis Praeside ARP. Bonaventura Daumio Commiss. Gener. per German., in quo Minister Provincialis electus fuit ARP. Bonaventura Sbona Goritiensis. Custos ARP. Franciscus Glavinich Praedic. Prov. P'r
• 1616. fuit celebratum 35. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 29. Augusti Praeside ARP. Gabriele Bonar Commiss. Gener. per Germ. in quo Minister Provincialis electus fuit secunda vice ARP. Franciscus Glavinich Praed. Prov. P'r. Custos RP. Andreas Serak, aliter Strackel.

  Diffinitores
  RP. Bernardinus Scrivanich, Ex-Custos
  AVP. Nicolaus Tuba
  AVP. Seraphinus Rodar.
  AVP. Oswaldus Pichler.

• 1619. fuit celebratum 36. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 23. Maji Praeside ARP. Hieronymo

101

Strasser Commiss. Gener. per Germ., in quo Minister Provincialis tertia vice reelectus, seu potius confirmatus fuit ARP. Franciscus Glavinich Praedic. et lect. Theol.

Diffinitores

ARP. Nicolaus Zaurichevich Prov. P'r

ARP. Bonaventura Sbona Prov. P'r

AVP. Antonius Telletenovich

AVP. Michael Chumar

• 1622. fuit celebratum 37. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 30. Augusti Praeside ARP. Hieronymo Strasser Commiss. Gener. per Germ. in quo secunda vice Minister Provincialis electus fuit ARP. Bonaventura Sbona Prov. P'r. Custos RP. Michael Chumar Ex-Diff.
• Diffinitores
• RP. Bernardinus Scrivanich, Ex-Diff. Ex-Cust.
• RP. Andreas Strakel Ex-Cust.
• AVP. Franciscus Hervoy
• AVP. Dionysius Ivankovich.
• 1625. fuit celebratum 38. Provinciale Capitulum in Conventu Montis Sancti die 2. Octobris Praeside ARP. Antonio Galbiato Commiss. Gener. per Germ. in quo Minister Provincialis electus fuit ARP. Michael Chumar Gorit. Ex-Diff. Ex-Cust. Custos RP. Bernardinus Scrivanich Ex-Diff.
• Diffinitores
• ARP. Franciscus Glavinich Praed. Apostolicus Prov'iae P'r
• AVP. Franciscus Tremaninus
• AVP. Leo Magliavaz
• AVP. Georgius Ogollyri, alias Ugollinus.
• 1628. fuit celebratum 39. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi in quo Minister Provincialis reelectus, seu confirmatus fuit ARP. Michael Chumar. Custos RP. Leo Magliavaz. Diffinitorem non inveni alium praeter Jacobum Riccium.
• 1631. fuit celebrata Congregatio in Conventu Neostadiensi die 13. Junii Praeside ARP. Michaele Chumar Ministro Provinciali, et Diffinitore Generali actuali.
• 1631. fuit celebratum 40. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 17. Octobris. Praeside ARP. Joanne Baptista de Ferugia Commissario delegato, in quo tertia vice reelectus fuit Minister Provincialis ARP. Michael Chumar Diff'or Gen., sed eo resignante electus est ARP. Leo Magliavacz Ex-Diff. Ex-Cust. Custos ARP. Michael Chumar Prov. P. et Diff. Gen.
• Diffinitores
• ARP. Franciscus Glavinich Prov. Pr. Praed. Apost.
• RP. Bernardinus Scrivanich bis Ex-Cust.

102

AVP. Theodorus de Mantua Gvard. Lab.

AVP. Bernardus Orcha de Gradisca.

• 1634. fuit celebratum 41. Provinciale Capitulum in Conventu Neostadiensi, in quo tertia vice Minister Provincialis electus fuit ARP. Bonaventura Sbona Prov. P'r.
• 1637. fuit celebratum 42. Provinciale Capitulum in Conventu Camnicensi die 10. Junii Praeside ARP. Michaele Chumar Commiss. Gener. per Germ., in quo secunda vice Minister Provincialis electus fuit ARP. Leo Magliavaz. Custos ARP. Bonaventura Sbona Ex-Minist.
  

  Diffinitores
  ARP. Franciscus Glavinich Praedic. Apost. Prov. P'r
  AVP. Franciscus Cenda
  AVP. Alexander Rampel
  AVP. Bernardus Orcha Ex-Diff.

• 1640. Congregatio celebrata Tersacti 24. Aprilis Praes. P. Leone Magliavacz (Min. Prov.).
• 1640. fuit celebratum 43. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 6. Februar. Praeside ARP. Maxentio ab Arco Commiss. Gener. per Germ., in quo Minister Provincialis electus fuit ipsemet Capituli Praeses P. Maxentius ab Arco.

  Custos ARP. Franciscus Glavinich Prov. P'r, Praed. Ap.

  Diffinitores
  AVP. Candidus Barbaritius de Pisino
  AVP. Petrus Seidetti
  AVP. Fabianus Widner
  AVP. Theodorus de Mantua Ex-Diff.

• 1642. fuit habita Congregatio in Monte Sancto die 7. Maji Praesidente ARP. Maxentio ab Arco Ministro Prov. et Commiss. per Germ. Gener.
• 1643. fuit celebratum 44. Provinciale Capitulum in Conventu Camnicensi die 21. Augusti. Praeside ARP. Maxentio ab Arco Ministro Provinciali, et Commiss. Gener. per German., in quo Minister Provincialis electus fuit ARP. Candidus Barbaritius â Pisino. Custos ARP. Maxentius ab Arco Commiss. Gen. per Germ. et Ex-Minister Provincialis.

  Diffinitores
  AVP. Leonardus Buttorchich
  AVP. Alexander Rampel Ex-Diff.
  AVP. Franciscus Cenda Ex-Diff.
  AVP. Sigismundus Beltram

• 1644. fuit celebrata Congregatio in Monte Sancto die 13. Julii sub ARP. Candido Barbaritio Ministro Provinciali.

103

• 1647. fuit celebratum 45. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 9. Martii Praeside ARP. Maxentio ab Arco Lect. Jub. et act. Custode, ac Commiss. Gener. per Germ. in quo Minister Provincialis electus fuit ARP. Alexander Rampel bis Ex-Diff.

  Custos RP. Sigismundus Beltram Ex-Diff. et Secret. Commiss. Gen.

  Diffinitores
  ARP. Franciscus Glavinich Praed. Ap. Prov. P'r
  ARP. Leo Magliavaz Prov. P'r
  AVP Fabianus Widner Ex-Diff.
  AVP. Michael Noyse

• 1648. fuit celebrata Congregatio Tersacti die 12. Junii Praeside ARP. Alexandro Rampel Ministro Provinciali.
• 1650. fuit celebratum 46. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 8. Februarii Praeside ARP. Maxentio ab Arco Commiss. Gener. per Germ. existente Visitatore P. Barnaba Schober Prov. Austriae Diffinitore, in quo Minister Provincialis electus fuit ARP. Sigismundus Beltram Ex-Diff. Ex-Cust.

  Custos ARP Candidus Barbaritius â Pisino Prov. P'r.

  Diffinitores
  AVP. Petrus â Flumine lect.
  AVP. Dominicus Pizzollini
  AVP. Petrus Seidetti Ex-Diff.
  AVP. Joannes Baptista Millosich

• 1650. fuit celebrata Congregatio in Monte Sancto die 17. Novembris Praeside ARP. Sigismundo Beltram Min. Prov.
• 1652. fuit celebrata 2'^da Congregatio in Monte Sancto die 23. Aprilis Praeside eodem.
• 1653. fuit celebratum 47. Provinciale Capitulum in Conventu Camnicensi die 27. Januarii Praeside ARP. Aegidio Schiessel Prov. Austriae Custode, et Commiss. Gener. per Germ. in quo Minister Provincialis electus fuit ARP. Petrus Seidetti bis Ex-Diff.

  Custos ARP. Alexander Rampel Prov. P'r

  Diffinitores
  AVP. Leonardus Buttorchich Ex-Diff.
  AVP. Uriel Bennas
  AVP. Joannes Maria Tarvisanus
  AVP. Antonius Posarelli

• 1654. fuit Congressus Diffinitorialis celebratus Labaci die 12. Aprilis Praeside ARP. Aegidio Schiessel Commiss. Gener. per Ger.
• 1654. fuit celebrata Congregatio Camnicii die 8. Septembris Praeside ARP. Petro Seidetti Ministro Provinciali.
• 1655. fuit celebrata 2'^da Congregatio Samaborini die 2. Maji Praeside eodem.

104

• 1656. fuit celebratum 48. Provinciale Capitulum in Conventu Montis Sancti die 29. Junii Praeside ARP Silvestro a Mori Provinciae Marianae Hungariae Diffinitore, in quo Minister Provincialis secunda vice electus fuit ARP. Sigismundus Beltram Prov. P'r.

  Custos RP. Petrus â Flumine lect. Ex-Diff.

  Diffinitores
  AVP. Hilarion Gorzar Secret. Prov.
  AVP. Dominicus Pizzolini Ex-Diff'r
  AVP. Gregorius Jurgulinzhizh
  AVP Joannes Haberle

• 1657. fuit celebrata Congregatio Labaci 20. 8bris Praesid. P. Sigismundo Beltram.

  Hoc ultimum Capitulum fuit ob quendam errorem ab ejusdem Praeside commissum, nullum declaratum, in cujus locum per litteras E'mi D'ni Episcopi Portuensis S.R. E. Cardinalis Protectoris Ordinis facultate â Sac. Congreg. sibi data sub die 1. Februarii 1658. sequens Diffinitorium substitutum fuit.

  Minister Provincialis ARP. Paulus de Tauris Commiss. Gener. per Germ.

  Custos RP. Paulus Budimir Lect. Gener.

  Diffinitores
  ARP. Candidus â Pisino Prov. P'r
  ARP. Sigismunud Beltram Prov. P'r
  AVP. Joannes Haberle
  AVP. Petrus â Flumine Lect. Ex-Diff.

• 1659. fuit celebrata Congregatio Tersacti die 21. Aprilis Praeside ARP. Paulo de Tauris Min. Prov. et Commis. Gen.
• 1660. fuit celebrata 2'^da Congregatio Tersacti die 13. Aprilis Praeside eodem.
• 1661. fuit celebratum 49. Provinciale Capitulum in Conventu Tersactensi die 14. Novembris Praeside ARP. Paulo de Tauris Ministro Provinciali, et Commiss. Gener. per Germ. in quo Minister Provincialis electus fuit ARP. Paulus Budimir, Lect. Gen. Ex-Cust.

  Custos RP. Petrus â Flumine Conc. Lect. bis Ex-Diff.

  Diffinitores
  AVP. Hilarion Gorzar
  AVP. Michael Angelus Bosnyak Lect. Conc. Gen.
  AVP. Maxentius â Castua Conc.
  AVP. Joachimus Stross Conc. Lect. Theolog.
  1662. fuit celebrata Congregatio Labaci die 24. Novembris Praeside ARP. Paulo Budimir Ministro Provinciali.

• 1663. fuit celebratus Diff'rialis Congressus in Monte Sancto die 14. Novembris Praeside eodem.
• 1664. fuit habita Congregatio 2'^da Tersacti die 21. Aprilis Praeside ex dispositione R'mi P. Michaelis â Sambuca Ministri Generalis ARP. Candido Barbaritio Prov. P're, et Commissario Pro'ali.

105

• 1664. fuit celebratum 50. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 15. Novembris Praeside ARP. Timotheo Megiurechki Provinciae S. Ladislai in Sclavonia Custode act. et hujus Commiss. Visitatore Generali, in quo electus est Minister Provincialis ARP. Petrus â Flumine Conc. Lect. Theol. Ex-Diff. et Ex-Cust.

  Custos RP. Joachimus Stross Conc. Lect. Theol. Ex-Diff.

  Diffinitores
  AVP. Dominicus Pizzolini Ex-Diff.
  AVP. Franciscus Benkovich Conc. Gener.
  AVP. Vincentius Comel Conc.
  AVP. Gabriel Tonjutto Conc.

• 1666. fuit celebrata Congregatio Nazarethi die 15. Februarii Praeside ARP. Petro â Flumine Ministro Provinciali.
• 1667. fuit celebrata 2'^da Congregatio Labaci die 24. Januarii Praeside eodem.
• 1667. fuit celebratum 51. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 29. Augusti Praeside ARP. Antonio Kemler Provinciae Bohemiae Vicario Provinciali, et hujus Commissario Visitatore Generali, in quo electus fuit Minister Provincialis ARP. Joachimus Stross Conc. Lect. Theol. Ex-Diff. et Ex-Cust.

  Custos RP. Maxentius â Castua Conc. Ex-Diff.

  Diffinitores
  ARP. Candidus Barbaritius Conc. Lect. Theol. Prov. P'r
  ARP. Petrus Seidetti Conc. Lect. Theol. Prov. P'r
  AVP. Zacharias Textorius Conc. Gen.
  AVP. Bonifacius Priuchich Conc. et Lect.

• 1668. fuit celebrata Congregatio Tersacti die 5. Octobris Praeside ARP. Joachimo Stross Ministro Provinciali.
• 1669. fuit celebrata 2'^da Congregatio Camnicii die 14. Octob. Praeside eodem.
• 1670. fuit celebratum 52. Provinciale Capitulum in Conventu Camnicensi die 16. Decemb. Praeside ARP. Timotheo Megiurechki Provinciae S. Ladislai in Sclavonia Patre, et hujus Commissario Visitatore generali, in quo electus fuit Minister Provincialis ARP. Paulus Langer Conc. gener. Lect. Theol.

  Custos RP. Zacharias Textorius Conc. gen. Ex-Diff.

  Diffinitores

  ARP. Petrus â Flumine Conc. Lect. Theol. Prov. P'r

  AVP. Daniel Lucanus Conc. Lect. gener.

  AVP. Bonaventura Ukmar Conc.

  AVP. Laurentius Thomassich Conc.

• 1671. fuit celebratus Congressus Diffinitorialis Tersacti die 4. Octobris Praeside ARP. Paulo Langer Ministro Prov.

106

• 1672. fuit celebrata Congregatio Labaci die 20. Martii Praeside eodem.
• 1673. fuit celebratum 53. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 17. Octobris Praeside ARP. Maximiliano Tkalchevich Provinciae S. Ladislai in Sclavonia Patre, et Diffinitore Generali, ac hujus Commissario Visitatore generali, in quo in Ministrum Provincialem per Breve Apostolicum cooptatus est ARP. Casparus Beltram Conc. gener. et Pro-Secret. Gen. Ordinis.

  Custos RP. Antonius Lazari Conc. Lect. gener.

  Diffinitores

  RP. Maxentius â Castua Conc. Ex-Cust.

  AVP. Joannes Haberle Conc. Ex-Diff.

  AVP. Michael Angulus Bosnyak Conc. Gen. Ex-Diff.

  AVP. Joannes Capistranus Ozepick Conc.

• 1674. fuit celebrata Congregatio Labaci die 16. Octobris Praeside ARP. Casparo Beltram Ministro Provinciali.
• 1675. fuit celebrata 2'^da Congregatio Labaci die 5. Novembris Praeside eodem.
• 1676. fuit celebratum 54. Provinciale Capitulum in Conventu Camnicensi die 16. Aprilis Praeside ARP. Narcisso Hietel Provinciae Austriae Custode, et hujus Commissario Visitatore Generali, in quo Minister Provincialis et totum Diffinitorium per Breve Apostolicum, quod in originali asservatur in Archivio Provinciae positum fuit, et quidem Minister Provincialis ARP. Bonaventura Ukmar Conc. gener. Ex-Diff.

  Custos ARP. Paulus Langer Prov. P'r

  Diffinitores

  ARP. Joachimus Stross Conc. Lect. Theol. Prov. P'r

  RP. Zacharias Textorius Conc. Gener. Ex-Cust.

  AVP. Bonifacius Priuchcih Conc. et Lect. Ex-Diff.

  AVP. Gabriel Tonjutto Conc. Ex-Diff.

• 1676. fuit habitus Congressus Diffinitorialis Clanicii die 16. Septembris Praeside P. Bonaventura Ukmar Min. Provinciali.
• 1676. fuit habitus 2'^dus Congressus Diffinitorialis Nazarethi die 5. Novembris Praeside eodem, in quo loco defuncti P. Pauli Langer Custos electus fuit RP. Laurentius Thomassich Conc. Ex-Diff.
• 1677. fuit celebrata Congregatio Nazarethi 6. Maji Praeside eodem.
• 1678. fuit celebratum 55. Provinciale Capitulum in Conventu Camnicensi die 19. Julii Praeside ARP. Gabriele Schmid Provinciae Austriae Diffinitore

107

et hujus Commissario Visitatore Generali, in quo electus fuit Minister Provincialis ARP. Joachimus Stross Conc. gener. Lect. Theol.

Custos ARP. Bonaventura Ukmar Ex-Minister

Diffinitores

RP. Laurentius Thomassich Ex-Cust.

AVP. Andreas Romani

AVP. Antonius Bressan Conc. gener.

AVP. Franciscus Mazoll, Lect. gener.

• 1678. habitus fuit Congressus Diffinitorialis Labaci die 17. Decemb. Praeside ARP. Joachimo Stross Min. Provinc.
• 1679. habitus fuit 2'^dus Congressus Diffinitorialis Labaci die 28. Januarii Praeside eodem.
• 1679. habitus fuit 3^tius Congressus Diffinitorialis Labaci 8. Aprilis Praeside eodem.
• 1679. fuit celebrata Congregatio Camnicii die 17. Julii Praeside eodem.
• 1679. habitus est 4^tus Congressus Diffinitorialis Labaci die 28. Octobris Praeside eodem.
• 1680. habitus fuit 5^tus Congressus Diffinitorialis Camnicii die 25. Februarii Praeside eodem.
• 1680. fuit celebrata 2^da Congregatio Camnicii die 25. Junii Praeside eodem.
• 1681. habitus fuit 6^tus Congressus Diffinitorialis Camnicii die 10. Februarii Praeside eodem.
• 1681. fuit celebratum 56. Provinciale Capitulum in Conventu Camnicensi die 9. Septembris Praeside ARP. Hilario Andreè Provinciae Austriae bis Ex-Ministro, et Custode actuali, ac hujus Commissario Visitatore Generali, in quo electus est Minister Provincialis ARP. Franciscus Mazoll Conc. Lect. gen. Ex-Diff.

  Custos ARP. Joachimus Stross Lect. Theol. Ex-Minist.

  Diffinitores

  RP. Antonius Lazari Lect. Gen. Ex-Cust.

  AVP. Bonifacius Priuchich Lect. gen. bis Ex-Diff.

  AVP. Gabriel Tonjutto Conc. gen. bis Ex-Diff.

  AVP Casimirus Dimiacovich Conc. gener.

• 1682. habitus fuit Congressus Diffinitorialis Camnicii die 12. Januarii Praeside ARP. Francisco Mazoll Min. Prov.
• 1682. fuit celebrata Congregatio Camnicii die 12. Octobris Praeside eodem.

108

• 1683. fuit celebrata 2'^da Congregatio Camnicii die 18. Octobris Praeside eodem.
• 1684. fuit celebratum 57. Provinciale Capitulum in Conventu Camnicensi die 21. Septembris Praeside ARP. Elia Jambrussich Provinciae S. Ladislai in Sclavonia bis Ex-Ministro, et hujus Commissario Visitatore Generali, in quo electus est Minister Provincialis ARP. Antonius Lazari Conc. Lect. Jub. Ex-Cust.

  Custos RP. Casimirus Dimiacovich Lect. Conc. gener. Ex-Diff.

  Diffinitores

  AVP. Bonifacius Pullin Conc.

  AVP. Ferdinandus Stadler Conc.

  AVP. Antonius Bressan Conc. gener. Ex-Diff.

  AVP. Paulus Surian Conc. gener.

• 1686. fuit celebrata Congregatio Labaci die 12. Februarii Praeside ARP. Antonio Lazari Ministro Provinciali.
• 1686. fuit habitus Congressus Diffinitorialis Labaci die 16. Decembris Praeside eodem.
• 1687. fuit celebrata 2'^da Congregatio Labaci die 7. Julii Praeside eodem.
• 1688. fuit habitus 2'^dus Congressus Diffinitorialis Labaci die 6. Maji Praeside eodem.
• 1688. fuit celebratum 58. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 25. Augusti Praeside ARP. Hilario Fischer Provinciae Bohemiae iterato Custode, et hujus Commissario Visitatore Generali, in quo electus fuit Minister Provincialis ARP. Franciscus Uzollin Lect. Conc. gener.

  Custos RP. Bernardus Perne Conc. Lect. gener.

  Diffinitores

  AVP. Bonaventura Novak Conc. Lect. Theol.

  AVP. Conradus Ziegler Conc. et Lect.

  AVP Zacharias Battich Conc.

  AVP. Augustinus Decleva Conc.

• 1689. fuit celebrata Congregatio Labaci die 27. Octobris Praeside ARP. Francisco Uzollin Ministro Provinciali.
• 1690. fuit celebrata 2'^da Congregatio Labaci die 24. Septembris Praeside ARP. Casparo Beltram Prov. Patre.
• 1691. fuit celebratum 59. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 22. Aprilis Praeside ARP. Benigno Schmuderer Provinciae Austriae Diffinitore actuali, et hujus Commissario Visitatore Generali, in quo ele-

109

ctus est Minister Provincialis ARP. Conradus Ziegler Conc. Lect. Ex-Diff.

Custos RP. Ferdinandus Stadler Conc. Lect. Theol. Ex-Diff.

Diffinitores

AVP. Eugenius Weilhard Conc. Lect. Theol.

AVP. Vincentius Lampretich Conc.

AVP. Philippus Columbichius Conc. Lect. gener.

AVP. Joannes Baptista Schlibnig Conc.

• 1693. fuit celebrata Congregatio Labaci 29. Martii Praeside ARP. Conrado Ziegler Ministro Provinciali.
• 1693. fuit celebratum 60. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 25. Novembris Praeside ARP. Amando Hermann Provinciae Bohemiae Custode, et hujus Commissario Visitatore Generali, in quo secunda vice in Ministrum Provincialem electus est ARP. Antonius Lazari Lect. Jub. Diff. Gener. act.

  Custos ARP. Sigismundus Sigonius Lect. Jub.

  Diffinitores

  AVP. Zacharias Battich Conc. Ex-Diff.

  AVP. Henricus Fabiani Lect. gener.

  AVP. Petrus Francetich Lect. gener.

  AVP. Paschalis Mazoll Lect. gener.

• 1694. habitus fuit Congressus Diffinitorialis in hospitio Salcanensi die 7. Feb. Praeside ARP. Antonio Lazari Ministro Provinciali.
• 1694. fuit celebrata Congregatio in Monte Sancto die 17. Octobris Praeside eodem.
• 1695. fuit celebrata 2'^da Congregatio Neostadii die 6. Octob. Praeside eodem.
• 1696. fuit celebratum 61. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 28. Augusti Praeside ARP. Emerico Pfendner Provinciae Austriae Secretario, et hujus Commissario Visitatore Generali, in quo electus est Minister Provincialis ARP. Bernardinus Gregoritsch Lect. gener.

  Custos ARP. Antonius Lazari Lect. Jub. Prov. et Ord. P'r

  Diffinitores

  ARP Conradus Ziegler Conc. Lect. Prov. P'r

  RP. Casimirus Dimiacovich Conc. gener. Lect. Ex-Cust.

  RP. Ferdinandus Stadler Conc. Lect. Theol. Ex-Cust.

  AVP. Philippus Columbichius Conc. Lect. gener. Ex-Diff.

110

• 1679. fuit celebrata Congregatio Labaci die 4. Julii Praeside ARP. Bernardino Gregoritsch Ministro Provinciali.
• 1698. fuit celebrata 2'^da Congregatio Camnicii die 31. Julii Praeside eodem.
• 1699. fuit celebratum 62. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 16. Augusti Praeside ARP. Davide Walner Provinciae Austriae Diffinitore habituali, et hujus Commissario Visitatore Generali, in quo tertia vice praevia dispensatione Sacrae Congregationis non expletos vacantiae annos electus est Minister Provincalis ARP. Antonius Lazari Lect. Jub. et. Ord. P'r.

  Custos ARP. Bernardinus Gregoritsch Lect. gen. Ex.-Min.

  Diffinitores

  ARP Franciscus Uzollin Lect. Theol. Prov. P'r

  AVP. Vincentius Lampretich Conc. Ex-Diff.

  AVP. Zacharias Battich Conc. bis Ex-Diff.

  AVP. Ludovicus Gallenfels Conc. Lect. gener.

• 1700. fuit celebrata Congregatio Labaci 12. Aprilis Praeside ARP. Antonio Lazari Ministro Provinciali.
• 1701. fuit celebrata 2'^da Congregatio Labaci 25. Julii Praeside eodem.
• 1702. fuit celebratum 63. Provinciale Capitulum in Conventu Camnicensi 10. Septembris Praeside ARP. Donulo Pauli Provinciae Austriae Diffinitore, et hujus Commissario Visitatore Generali, in quo electus est Minister Provincialis ARP. Ludovicus Gallenfels Lect. gener. Ex-Diff.

  Custos ARP. Antonius Lazari Lect. Jub. Prov. et Ord. P'r

  Diffinitores

  ARP. Conradus Ziegler Prov. P'r

  AVP. Petrus Francetich Lect. gener. Ex-Diff.

  AVP. Carolus Janesitsch Conc.

  AVP. Romualdus Sitter Lect. gener. act.

• 1703. fuit celebrata Congregatio Labaci die 15. Julii Praeside ARP. Ludovico Gallenfels Ministro Provinc.
• 1704. fuit celebrata 2'^da Congregatio Camnicii die 24. Junii Praeside eodem.
• 1705. fuit celebratum 64. Provinciale Capitulum in Conventu Camnicensi die 31. Julii Praeside ARP. Antonio Lazari hujus Provinciae Custode actuali, Provinciae, et Ordinis Patre, in quo electus est Minister Provincialis ARP. Petrus Francetich Lect. gen. Ex-Diff.

111

Custos ARP. Ludovicus Gallenfels Lect. gener. Ex-Min.

Diffinitores

ARP. Franciscus Uzollin Conc. Lect. Theol. Prov. P'r

AVP. Zacharias Battich Conc. ter Ex-Diff.

AVP. Augustinus Decleva Conc. Ex-Diff.

AVP. Petrus Stibelli Conc. Lect. Theol.

• 1706. fuit celebrata Congregatio Tersacti die 20. Septemb. Praeside ARP. Petro Francetich Ministro Provinc.
• 1707. fuit celebrata 2'^da Congregatio Camnicii die 7. Septemb. Praeside eodem.
• 1708. celebratum fuit 65. Provinciale Capitulum in Conventu Camnicensi die 3. Septembris Praeside ARP. Christiano Gerber Provinciae Tyrolensis D. Leopoldi Diffinitore habituali, et hujus Commissario Visitatore Generali, in quo electus fuit Minister Provincialis ARP. Romualdus Sitter Conc. Lect. Emerit. Ex-Diff.

  Custos ARP. Franciscus Uzollin Conc. Lect. Prov. P'r.

  Diffinitores

  AVP. Vincentius Lampretich Conc. bis Ex-Diff.

  AVP. Coelestinus Stuedler Conc. Lect. gener.

  AVP. Mauritius Bobner Conc. Lect. gener.

  AVP. Theodoricus Lucich Conc. Lect. gener. act.

• 1709. fuit celebrata Congregatio Nazarethi die 4. Julii Praeside ARP. Romualdo Sitter Ministro Provinciali.
• 1710. fuit celebrata 2'^da Congregatio Nazarethi die 25. Maji Praeside eodem.
• 1711. fuit celebratum 66. Provinciale Capitulum in Conventu Camnicensi die 19. Octobris Praeside ARP. Brunone Prener Provinciae Austriae Diffinitore, et hujus Commissario Visitatore Generali, in quo 2'do electus fuit Minister Provincialis ARP. Conradus Ziegler Conc. Lect.

  Custos ARP. Romualdus Sitter Lect. Emer. Ex-Minist.

  Diffinitores

  ARP. Ludovicus Gallenfels Lect. gener. Prov. P'r

  ARP. Petrus Francetich Lect. gener. Prov. P'r

  AVP. Marcus Cragoi Conc.

  AVP. Angelicus Direin Conc. Lect. gener.

• 1712. fuit celebrata Congregatio Labaci die 20. Aug. Praeside ARP. Conrado Ziegler Ministro Provinciali.

112

• 1713. fuit Congregatio 2'^da celebrata Labaci die 2. Julii Praeside eodem.
• 1714. fuit celebratum 67. Provinciale Capitulum in Conventu Camnicensi die 28. Julii Praeside ARP. Bennone Wenzel Provinciae Tyrolensis D. Leopoldi Custode habituali, et Guardiano Oenipontano actuali, et hujus Commissario Visitatore Generali, in quo electus est Minister Provincialis ARP. Coelestinus Stuedler Conc. Lect. gener. Ex-Diff.

  Custos RP. Theodoricus Lucich Lect. gen. Ex-Diff.

  Diffinitores

  ARP. Franciscus Uzollin Prov. P'r

  AVP. Petrus Stibelli Lect. gener. Ex-Diff.

  AVP. Maximus Ruesch Lect. gener. act.

  AVP. Jacobus Hoffstetter Lect. gener. act.

• 1715. fuit celebrata Congregatio Labaci die 1. Junii Praeside ARP. Coelestino Stuedler Ministro Provinciali.
• 1716. fuit celebrata 2'^da Congregatio Labaci die 17. Maji Praeside eodem.
• 1717. fuit celebratum 68. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 20. Julii Praeside ARP. Francisco Hausen Provinciae Austriae Diffinitore, et hujus Commissario Visitatore Generali, in quo electus est Minister Provincialis ARP. Jacobus Hoffstetter Conc. Lect. Emer. Ex-Diff.

  Custos RP. Angelicus Direin Conc. Lect. gen. Ex-Diff.

  Diffinitores

  ARP. Conradus Ziegler Prov. P'r

  RP. Michael Hervatina Lect. Emer.

  AVP. Antonius Fanton Conc.

  AVP. Sigismundus Babel Conc.

• 1718. fuit celebrata Congregatio Camnicii die 4. Julii Praeside ARP. Jacobo Hoffstetter Ministro Provinciali.
• 1719. fuit celebrata Congregatio 2'^da Labaci die 13. Julii Praeside ARP. Jacobo Hoffstetter Ministro Prov.
• 1720. fuit celebratum 69. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 5. Septembris Praeside ARP. Bennone Wenzel Provinciae Tyrolensis S. Leopoldi Ex-Ministri, et hujus Commissario Visitatore Generali, in quo secunda vice electus fuit Minister Provincialis ARP. Bernardinus Gregoritsch Lect. gener. Prov. Pat.

  Custos ARP. Jacobus Hoffstetter lect. Em. Ex-Minister.

113

Diffinitores

RP. Theodoricus Lucich Lect. gen. Ex-Cust.

AVP. Seraphinus Vogel Conc.

AVP. Eugenius Gottschever Lect. gener.

AVP. Clarus Pasconi Lect. gener. act.

• 1721. fuit celebrata Congregatio Labaci die 8. Julii Praeside ARP. Bernardino Gregoritsch Ministro Provinciali.
• 1722. fuit celebrata 2'^da Congregatio Camnicii 31. Maji Praeside eodem.
• 1723. habitus fuit Congressus Diffinitorialis Labaci 21. Martii Praeside eodem.
• 1723. fuit celebratum 70. Provinciale Capitulum in Conventu Neostadiensi die 19. Octobris Praeside ARP. Emerico Metschaher Provinciae Austriae S. Bernardini Diffinitore, et hujus Commissario Visitatore Generali, in quo electus est Minister Provincialis ARP. Theodoricus Lucich Lect. Gen. Ex-Diff. Ex-Cust.

  Custos ARP. Romualdus Sitter Lect. Emer. Prov. P'r.

  Diffinitores

  RP. Maximus Ruesch Lect. Em. Ex-Diff.

  AVP. Antonius Possl Conc. Lect. Theol.

  AVP. Bernardus Schein Conc. Lect. gener.

  AVP. Constantius Feitl Lect. gener.

• 1724. fuit celebrata Congregatio Camnicii die 17. Sept. Praeside ARP. Theodorico Lucich Ministro Provinc.
• 1725. fuit celebrata 2'^da Congregatio Labaci die 19. Augusti Praeside eodem.
• 1726. fuit celebratum 71. Provinciale Capitulum in Conventu Camnicensi die 11. Augusti Praeside ARP. Andrea Pordany Provinciae S. Mariae Hungariae Ex-Ministro, et Diffinitore Generali, et hujus Commissario Visitatore generali, in quo secunda vice electus est Minister Provincialis ARP. Jacobus Hoffstetter Lect. Em. Prov. P'r.

  Custos ARP. Coelestinus Stuedler Lect. gen. Prov. Pr'

  Diffinitores

  AVP. Sigismundus Babel Conc. Lect. Ex-Diff.

  AVP. Sigismundus Skerpin Lect. gen. act.

  AVP. Henricus Duger Lect. Theol. Secr. Prov.

  AVP. Antonius Kallan Conc. Lect. gener. act.

114

• 1727. fuit celebrata Congregatio Camnicii die 14. Julii Praeside ARP. Jacobo Hoffstetter Ministro Provinciali.
• 1728. fuit celebrata 2'^da Congregatio Camnicii die 8. Augusti Praeside eodem.
• 1729. fuit celebratum 72. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 12. Novembris Praeside ARP. Mauritio Steizinger Provinciae Austriae Ex-Diff'ore, et Gvardiano Lanzendorffensi actuali, et hujus Commissario Visitatore Generali, in quo electus est Minister Provincialis ARP. Maximus Ruesch Lect. Emer. bis Ex-Diff.

  Custos RP. Sigismundus Skerpin Lect. Emer. Ex-Diff.

  Diffinitores

  AVP. Eugenius Gottschever Lect. gener. Ex-Diff.

  AVP. Antonius Possl Lect. Theol. Ex-Diff.

  AVP. Jacobus Kaschutnig Secret. Prov.

  RP. Casparus Pasconi Conc. Lect. emer.

• 1730. fuit celebrata Congregatio Labaci die 17. Septembr. Praeside ARP. Maximo Ruesch Ministro Provinciali.
• 1731. fuit celebrata 2'^da Congregatio Labaci die 12. Augusti Praeside eodem.
• 1732. habitus fuit Congressus Diffinitorialis Labaci die 7. Martii Praeside eodem.
• 1732. fuit celebratum 73. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 14. Septembris Praeside ARP. Hugone Babler Provinciae Austriae S. Bernardini bis Ex-Ministro, et terrae Sanctae Commissario, ac hujus Commissario Visitatore Generali, in quo electus est Minister Provincialis ARP. Sigismundus Skerpin Conc. Lect. Emer. Ex-Diff. Ex-Cust.

  Custos ARP. Maximus Ruesch Lect. Emer. Ex-Minist.

  Diffinitores

  ARP. Coelestinus Stuedler Lect. gen. Prov. P'r

  ARP. Jacobus Hoffstetter Lect. Em. bis. Prov. P'r

  AVP. Casimirus Schlattner Conc. Ss. Theol. Lect.

  AVP. Thomas Sagar.

• 1733. habitus fuit Congressus diffinitorialis die 30. Augusti Praeside ARP. Sigismundo Skerpin Ministro Provinciali.
• 1733. fuit celebrata Congregatio Camnicii die 19. Octob. Praeside eodem, in quo resignante Custodiatum

115

ARP. Maximo Ruesch, electus fuit in Custodem RP. Jacobus Kaschutnig Ex-Diff.

• 1734. fuit celebrata 2'^da Congregatio Nazarethi die 22. Augusti Praeside eodem.
• 1735. fuit habitus 2'^dus Congressus Diffinitorialis Labaci die 28. Augusti Praeside eodem.
• 1735. fuit celebratum 74. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 18. Novembris Praeside ARP. Theophilo Schmid Provinciae Austriae S. Bernardini Diffinitore actuali, et hujus Commissario Visitatore Generali, in quo electus est Minister Provincialis ARP. Casparus Pasconi Conc. Lect. Emer. Ex-Diff.

  Custos RP. Casimirus Schlattner Conc. Ss. Theog. Lect. Ex-Diff.

  Diffinitores

  ARP. Maximus Ruesch Conc. Lect. Emer. Prov. P'r

  AVP. Fridericus Skerpin Conc.

  AVP. Theophilus Zunzer Conc. Lect. gener.

  AVP. Calixtus Watscher Conc. Lect. gener.

• 1736. fuit celebrata Congregatio In Monte Sancto die 17. Septembris Praeside Casparo Pasconi Ministro Provinciali.
• 1737. fuit habitus Congressus Diffinitorialis Labaci die 3. Januarii Praeside eodem.
• 1739. fuit celebratum 75. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 4. Februarii Praeside ARP. Ildephonso Tausch Provinciae Bavariae S. Antonii Custode actuali, et hujus Commissario Visitatore Generali, in quo electus est Minister Provincialis ARP. Antonius Kallan Lect. Emer. Ex-Diff.

  Custos ARP. Casparus Pasconi Lect. Emer. Ex-Min.

  Diffinitores

  RP. Jacobus Kaschutnig Ex-Cust.

  AVP. Eugenius Gottschever Conc. Lect. gen. bis Ex-Diff.

  AVP. Albertus Cerne Conc. Lect. Theol.

  AVP. Benno Waltreich Lect. gener. et. Secr. Prov.

• 1739. Congressus Diffinitorialis suppletorius praecedentis Capituli habitus fuit die 4. Decembris Praeside ARP. Antonio Kallan Ministro Provinciali.
• 1741. celebrata fuit Congregatio Camnicii die 18. Febr.

116

Praeside eodem, in quo loco ARP. Caspari Pasconi Custodis act. ob absentiam â Capitulo generali depositi electus est Custos RP. Clarus Pasconi Lect. gener. Ex-Diff.

• 1741. celebrata fuit 2'^da Congregatio Labaci die 18. Novembris Praeside eodem.
• 1742. fuit celebratum 76. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 29. Octobris Praeside ARP. Malachia Amhoff Provinciae Austriae S. Bernardini Ex-Custode, et Gvardiano actuali ad S. Hypolithum, ac hujus Commissario Visitatore Generali, in quo electus est Minister Provincialis ARP. Benno Waltreich Conc. Lect. gener. Ex-Diff.

  Custos ARP. Antonius Kallan Lect. Emer. Ex-Minist.

  Diffinitores

  AVP Aloysius Mayrhoffer Conc. Lect. gener.

  AVP. Cosmas Tauber Conc.

  AVP. Felicianus Brattusch Conc.

  AVP. Franciscus Corradini Conc. Ss. Theol. Lect.

• 1743. fuit celebrata Congregatio Labaci die 1. Septembris Praeside ARP. Bennone Waltreich Ministro Provin.
• 1744. fuit celebrata 2'^da Congregatio Camnicii die 8. Septembris Praeside eodem.
• 1745. fuit celebratum 77. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 26. Augusti Praeside ARP. Theodoro Bianchetti â Gavatio Provinciae Tridentinae S. Vigilii Lectore, et hujus Commissario Visitatore Generali, in quo electus fuit secunda vice Minister Provincialis ARP. Sigismundus Skerpin Conc. Lect. Emer. Theol. Caes. et Diff. gener. act.

  Custos ARP. Casparus Pasconi Lect. Emer. Prov. P'r

  Diffinitores

  AVP. Thomas Sagar Ex-Diff.

  AVP. Benignus Gerini Conc. Lect. gener.

  AVP. Aurelius Zheuko Conc. Lect. gener.

  AVP. Vincentius Mariaschitz Conc. Lect. gener.

• 1745. habitus fuit Congressus Diffinitorialis Labaci die 16. Decembris Praeside ARP. Sigismundo Skerpin Ministro Provinciali.
• 1746. fuit celebrata Congregatio Labaci die 1. Septembris Praeside eodem.

117

• 1747. celebrata fuit 2'^da Congregatio Labaci die 31. Augusti Praeside eodem.
• 1748. fuit celebratum 78. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 12. Augusti Praeside ARP. Caesario Mari Provinciae Austriae Custode actuali, et hujus Commissario Visitatore Generali, in quo Minister Provincialis electus fuit ARP. Godefridus Pfeiffer Conc. Lect. gener.

  Custos RP. Vincentius Mariaschitz Lect. gen. Ex-Diff.

  Diffinitores

  AVP. Albertus Cerne Conc. Lect. Theol. Ex-Diff.

  AVP. Robertus Skerpin Conc.

  AVP. Petrus Moyse Conc. Lect. gener.

  AVP. Joannes Nep. Tropper Conc. Lect. gener.

• 1749. fuit celebrata Congregatio Labaci die 17. Augusti Praeside ARP. Godefrido Pfeiffer Ministro Provinciali.
• 1750. habitus fuit Congressus diffinitorialis Labaci die 17. Martii Praeside eodem.
• 1750. fuit celebrata 2'^da Congregatio Camnicii die 24. Sept. Praeside eodem.
• 1751. fuit celebratum 79. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 19. Augusti Praeside ARP. Humile Rueprecht Provinciae Austriae S. Bernardini Ex-Ministro, et hujus Commissario Visitatore Generali, in quo electus fuit Minister Provincialis ARP. Vincentius Mariaschitz Conc. Lect. gener. Ex-Cust.

  Custos RP. Joannes Nepomucenus Tropper Lect. gen. Ex-Diff.

  Diffinitores

  ARP. Benno Waltreich Conc. Lect. gen. Prov. P'r

  RP. Jacobus Kaschutnig Ex-Cust.

  AVP. Cosmas Tauber Conc. Ex-Diff.

  AVG. Franciscus Corradini Conc. Ss. Theol. Lect. Ex-Diff.

• 1752. fuit celebrata Congregatio Camnicii die 12. Augusti Praeside RP. Vincentio Mariaschitz Ministr. Prov.
• 1753. fuit celebrata 2'^da Congregatio Labaci die 21. Augusti Praeside eodem.
• 1754. celebratum fuit 80. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 14. Julii Praeside ARP. Wolffgango Benisch Provinciae Bohemiae S. Wenceslai D. et M. Ex-Ministro, et Diffinitore actuali, ac hujus Commissario Visitatore Generali, in quo electus fuit Minister Provincialis

118

ARP. Joannes Nepomucenus Tropper Conc. Lect. gener. Ex-Cust.

Custos AVP. Godefridus Pfeiffer Conc. Lect. gener. Prov. P'r

Diffinitores

AVP. Aloysius Mayrhoffer Lect. gener. Ex-Diff.

AVP. Sigefridus Kappus Mission. Apostol.

AVP. Bonavita Dietrich Conc. Ss. Theol. Lect.

AVP. Hugo Vodnik Conc. Lect. gener. act.

• 1754. habitus fuit Congressus Diffinitorialis Labaci die 22. Julii Praeside ARP. Joan. Nepomuceno Tropper Ministro Prov'
• 1755. fuit celebrata Congregatio Camnicii die 10. Augusti Praeside eodem.
• 1756. habitus fuit 2'^dus Congressus Diffinitorialis Labaci die 13. Januarii Praeside eodem.
• 1756. fuit celebrata 2'^da Congregatio Labaci die 26. Septembri Praeside eodem.
• 1757. fuit celebratum 81. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 19. Augusti Praeside ARP. Antonio Inama â Fundo Provinciae Tridentinae S. Vigilii lectore Theologo, et Conventus Tridentini S. Bernardini Gvardiano, ac hujus Commissario Visitatore Generali, in quo secunda vice electus fuit Minister Provincialis ARP. Godefridus Pfeiffer Conc. Lect. gener. Provinc. P'r.

  Custos RP. Franciscus Corradini Conc. Ss. Theol. Lect. bis Ex-Diff.

  Diffinitores

  AVP. Christinus Danielitsch Secretarius Prov'iae

  AVP. Archangelus Michelitsch Conc. Lect. Theol.

  AVP. Paulinus Koratsch Conc. Lect. Theol.

• 1758. habitus fuit Congressus Diffinitorialis Labaci die 14. Martii Praeside ARP. Godefrido Pfeiffer. Min. Prov.
• 1758. fuit celebrata Congregatio Labaci die 20. Julii Praeside eodem.
• 1759. fuit celebrata 2'da Congregatio Camnicii die 8. Augusti Praeside eodem.
• 1760. fuit celebratum 82. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 12. Augusti Praeside ARP. Joanne Nepomuceno Schmidt Provinciae Austriae S. Bernardini Ex-Custode, et Conventus Viennensis ad S. Hieronymum Gvardiano actuali, ac hujus Commissario Visitatore Generali, in quo electus fuit Minister Provincialis ARP. Hugo Vodnik Conc. Lect. Emer. Ex-Diff.

  Custos RP. Bonavita Dietrich Conc. Ss. Theol. Lect. Ex-Diff.

119

N' ^o 6.

Diffinitores

ARP. Vincentius Mariaschitz Conc. Lect. gen. Prov. P'r

ARP. Joannes Nepomucenus Tropper Lect. gen. Prov. P'r

AVP. Cyrillus Makay Conc.

AVP. Hieronymus Markillitsch Conc. Lect. gener.

• 1761. fuit celebrata Congregatio Labaci die 17. Augusti Praeside ARP. Hugone Vodnik Ministro Provinciali.
• 1762. fuit celebrata 2'^da Congregatio Camnicii die 21. Sept. Praeside eodem.
• 1763. fuit celebratum 83. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 31. Julii Praeside ARP. Rudolpho Ziegler, Provinciae Austriae S. Bernardini Diffinitore actuali, et hujus Commissario Visitatore Generali, in quo secunda vice electus est Minister Provincialis ARP. Joannes Nepomucenus Tropper Conc. Lect. gener. Prov. P'r.

  Custos ARP. Hugo Vodnik Conc. Lect. Em. Prov. P'r

  Diffinitores

  ARP. Godefridus Pfeiffer Conc. Lect. gen. Prov. P'r

  AVP. Amadaeus Prepeluch Conc.

  AVP. Waychardus Posarelli Conc.

  AVP. Jacobus Kukaina Conc. Lect. gener.

• 1764. fuit celebrata Congregatio Labaci die 8. Augusti Praeside ARP. Joanne Nepomuceno Tropper Min. Prov.
• 1765. habitus fuit Congressus Diffinitorialis Labaci die 17. Martii Praeside ARP. Godefrido Pfeiffer Diff'ore act. et Seniore Provinciae Patre, in quo loco mortui die 4. Martii 1765. Ministri Provincialis electus fuit in Vicarium Provincialem ARP. Bonavita Dietrich Conc. Ss. Theol. Lect. Ex-Custos.
• 1765. fuit celebrata 2'^da Congregatio Labaci die 22. Augusti Praeside ARP. Bonavita Dietrich Vicario Provinciali.
• 1766. fuit celebratum 84. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 28. Julii Praeside ARP. Theobaldo Bux Provinciae Bavariae S. Antonii Ex-Custode, et Gvardiano Ingolstadiensi, ac hujus Commissario Visitatore Generali, in quo tertia vice electus fuit Minister Provincialis ARP. Godefridus Pfeiffer Conc. Lect. gener. Prov. P'r.

  Custos RP. Hieronymus Markillitsch Conc. Lect. gen. Ex-Diff.

  Diffinitores

  RP. Bonavita Dietrich Conc. Ss. Theol. Lect. Ex-Cust.

  AVP. Benignus Gerini Conc. Lect. gener. Ex-Diff.

  AVP. Florianus Tschokl Conc. Lect. Theol. Ex-Diff.

  AVP. Bonaventura Skerpin Conc. Lect. gener.

120

• 1767. fuit celebrata Congregatio Camnicii die 17. Augusti Praeside ARP. Godefrido Pfeiffer Ministro Provinciali.
• 1768. fuit celebrata 2'^da Congregatio Labaci die 8. Sept. Praeside eodem.
• 1769. fuit celebratum 85. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 17. Septembris Praeside ARP. Joachimo â Pressano Provinciae Tridentinae S. Vigilii Lectore Generali, et hujus Commissario Visitatore Generali, in quo secunda vice electus fuit Minister Provincialis ARP. Vincentius Mariaschitz Conc. Lect. gener. Prov. P'r.

  Custos RP. Bonaventura Skerpin Conc. Lect. gener. Ex-Diff.

  Diffinitores

  ARP. Hugo Vodnik Conc. Lect. Emer. Prov. P'r

  AVP. Chrysogonus Schustertschitsch Conc. Lect. gener.

  AVP. Otho Sprug Conc. Lect. gener.

  AVP. Athanasius Kautschitsch Conc. Lect. gen.

• 1770. fuit habitus Congressus Diffinitorialis Neostadii die 24. Januarii Praeside ARP. Godefrido Pfeiffer Seniore Provinciae Patre, in quo loco defuncti die 13. Januarii 1770. Ministri Provincialis electus est in Vicarium Provincialem ARP. Hugo Vodnik Lect. Em. Prov. P'r.
• 1770. celebrata fuit Congregatio Labaci die 27. Augusti Praeside ARP. Hugone Vodnik Vicario Prov.
• 1771. fuit celebrata 2'^da Congregatio Neostadii die 21. Augusti Praeside eodem.
• 1772. fuit celebratum 86. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 11. Augusti Praeside ARP. Albuino Wahl Provinciae Tyrolensis S. Leopoldi Ex-Diffinitore, et Concionatore Aulico, ac hujus Commissario Visitatore Generali, in quo electus est Minister Provincialis ARP. Bonaventura Skerpin Conc. Lect. gener. Ex-Diff. Ex-Cust.

  Custos RP. Athanasius Kautschitsch Conc. Lect. gener. Ex-Diff.

  Diffinitores

  AVP. Reginaldus Franz Conc.

  AVP. Jacobus Kukaina Conc. Lect. gen. Ex-Diff.

  AVP. Simeon Purger Conc. Lect. gener.

  AVP. Philippus Petteneg Conc. Lect. gen.

121a

• 1773. fuit celebrata Congregatio Labaci die 11. Augusti Praeside ARP. Bonaventura Skerpin Ministro Prov.
• 1774. fuit celebrata 2'^da Congregatio Neostadii die 24. Augusti Praeside eodem.
• 1775. fuit celebratum 87. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi die 10. Augusti Praeside ARP. Marcelliano Wagner Provinciae Austriae S. Bernardini Ex-Diffinitore, et Conventus Vienensis ad S. Hieronymum Gvardiano actuali, ac hujus Commissario Visitatore Generali, in quo electus fuit Minister Provincialis ARP. Otho Sprug Conc. Lect. gen. Ex-Diff.

  Custos RP. Jacobus Kukaina Conc. Lect. gen. bis Ex-Diff.

  Diffinitores

  ARP. Hugo Vodnik Conc. Lect. Emer. Prov. P'r

  AVP. Jacobus Wokalitsch Conc. Prov'iae Secretarius.

  AVP. Bernardinus Schrug Conc.

  AVP. Gelasius Vosich Conc. Lect. gen.

• 1776. fuit celebrata Congregatio Nazarethi die 12. Augusti Praeside ARP. Othone Sprug Ministro Prov.
• 1777. fuit habitus Congressus Diffinitorialis Labaci die 22. Maji Praeside eodem.
• 1777. fuit celebrata 2'^da Congregatio Carlostadii die 12. Augusti Praeside eodem.
• 1778. fuit celebratum 88. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi B. V. Mariae in Coelos Assumptae die 26. Julii Praeside ARP. Gilberto Hibel Provinciae Austriae S. Bernardini Ex-Diffinitore, et Conventus Vienensis ad S. Hieronymum Gvardiano actuali, ac hujus Commissario Visitatore Generali, in quo iterato electus fuit Minister Provincialis ARP. Hugo Vodnik Con'or, Lect. Emerit. Ex-Diff'or, Ex-Custos.

  Custos ARP Otho Sprug Con'or, Lect. Gn'lis, Ex Diff'or, et immediatus Ex-Min'r.

  Diffinitores

  ARP. Bonaventura Skerpin Con'or, Lect. Gn'lis, Prov. Pat.

  AVP. Chrysostomus Pogatschnig Con'or

  AVP Martinus Repeti Prov'iae Procurat.

  AVP. Honoratus Vadlau Con'or, Lect. Gn'lis

• 1779. fuit celebrata prima Congregatio Camnicii die 24. Augusti Praeside A.R.P. Hugone Vodnik Min'ro Pro'ali.
• 1780. fuit celebrata 2'^da Congregatio Camnicii die 21. Aug. Praeside eodem.
• 1780. fuit celebratus Congressus Diff'rialis Labaci die 24. Nov. Praeside eodem.

121b

• 1781. fuit celebratum 89. Provinciale Capitulum in Conventu Labacensi B. V. Mariae in Coelos Assumptae die 10. Novembris Praeside ARP. Hugone Vodnikh Lect. Emer. Provinciae hujus Ministro Provinciali, in quo electus fuit Minister Provincialis ARP. Simeon Purger Con'or, Lect. Gn'lis, Ex-Diff'or.

  Custos RP. Honoratus Vadlau Con'or, Lect. Gn'lis, Ex-Diff'or.

  Diffinitores

  RP. Bonavita Dietrich Con'or, Ss. Theol. Lect. bis Diff. Ex.-Cust.

  RP. Hieronymus Markillitsch Conc. Lect. G'lis, Ex-Dif. Ex-Cust.

  AVP. Florianus Tschokl Con'or, Lect. Thl'gus bis Ex-Def'or.

  AVP. Carolus Novak Con'or, Lect. G'lis, et act. Prov. Secr.

• 1782. fuit celebrata 1^ma Congregatio Camnicii die 7.^ma Augusti Praeside ARP. Simeone Burger Min'ro Prov'ali.
• 1783. fuit celebrata 2^da Congregatio Camnicii die 3. Sept. Praeside ARP. Simeone Burger Min'ro Pro'ali.
• 1784. fuit celebratum Provinciale Capitulum in Conventu Camnicensi S. Jacobi Ap. die 10. Aug. Praeside ARP. Simeone Burger Lect. Gn'li. Ex-Def. et hujus Provinciae Ministro Pro'ali, in quo electus fuit Minister Prov'alis ARP Castulus Weibl Con'or, lect. Em.^tus

  Custos ARP. Simeon Burger Con'or, Lect. Gn'lis, Ex-Def'or, et immed. Ex-Min'r.

  Diffinitores

  ARP. Hugo Vodnik lect. Em.^tus Prov'iae P'r

  AVP. Bartholomaeus Stariz Miss. Apost.

  AVP. Nemesianus Markovig Con'or, Lect. Gn'lis

  AVP. Jordanus Zirrer Con'or, Lect. Gn'lis.

• 1784. Erant ex Decreto Caesareo cassati omnes Definitores, demandata nova electio Guardianorum â Sacerdotibus familiae tantùm, et ARP. Ministri Prov'alis â Guardianis tantùm, uniti quoque erant
• 1785. Conventus Styriae, et Carinthiae cum Carniolicis sub titulo S. Crucis Interioris Austriae, quare nova electio Min'ri Pro'alis celebrata fuit in Conventu Neostadiensi D. Leonardi die 30. Maji, in qua ele-

121c

ctione, ad quam convenerant Guardiani Graecensis, Labacensis, Clagenfurtensis, Montis Sancti, Neostadiensis, Lancovicensis, S. Viti, Judenburgensis, Camnicensis, Pisinensis, Mautternensis, Nazarethanus, Runensis, Feldbacensis, et Fridaviensis, reelectus erat cum 13. votis ARP. Castulus Weibl Con'or, Lect. Em.^tus

• 1789. Fatali casu autem factum est, ut 1789. idem iste A.R.P. Castulus Weibl propter imputatum sibi Recursum Romanum ad Generalem contra Caesarea Decreta factum, depositusque fuerit ab suo Officio Ministeriatusque Provinciae Aulico Decreto de dato 5. Maii 1789. Subrogato per hoc idem Decretum Provinciali Vicario A.R.P. Kiliano Loibner Exdftre, et actuali Guardiano Conventus Graecensis tamquam dignissimi propter praesentiam Excelsi Gubernii Graecensis, quod tunc Styriae, et Carnioliae dominabantur.

  Haec Provincia Interioris Austriae nuncupata divisa iterum est Decreto Aulico, de dato 17. Martii

• 1791. 1791. et convocati sunt sex Guardiani ad Conventum Nazarethanum, ubi cum domestico Guardiano convenerunt P. Nicephorus Facchinetti Pisino, P. Heribertus Fabiani Runa, P. Abundus Pilpach Camnicio, P. Mauritius Pöhm Neostadio, P. Antonius Jeunikor Labaco: P. Kilianus Loibner tamquam praeses. Goritiensis vero P. Guardianus in itinere infirmatus est, et Labaci decubuit P. Martinus Repeti Exdefinitor. Itaque facta electione communi suffragio electus est in Ministrum Prov'lem P. Antonius Jeunikor die 18. Maii 1791. Fuit hoc Provinciale Capitulum celebratum Ordine 91^mum, sed post sexennium urgente Decreto Caesareo.

122

Caput V.

De Religiosis virtute, pietate et sanctitatis opinione

fulgentibus, et pro Christi fide sanguinem

fundentibus.

I. Advertendum est, quod omnes, qui in hac Provincia Deo famulabantur, continuò intra haereticos, schiscmaticos, ac infideles conversati fuerint: sicque multas persecutiones ab eis perpessos fuisse, nemo est, qui non intelliget ex tot allatis vicissitudinibus, quibus haec Provincia obnoxia erat. Multi sane fuerint, qui in servitutem abducti carcerum squalore perierunt, multi inedia miserè consumpti, alii in ore gladii perempti sunt, quorum vitam Fratres alii celeri fuga sibi consulentes adnotare minime potuerunt, contenti, quod propriam vitam salvaverint. Unde eorum paucorum, quorum vita speciali aliqua virtute fulgebat, quique â scriptoribus inter viros pietate illustres reponuntur, texam Catalogum, qui ad meam pervenit notitiam.

II. Ut verò nemo occasionem exinde sumat me cavillandi tamquam contra Ecclesiae decreta agentem, me sincere declaro, minime esse meae mentis alicui aliquem honorem, vel cultum contra decretum Urbani VIII. ab Ecclesia non approbatum attribuere, sed simpliciter virtutes, pietatatis opera, ac labores, et zelosum aliquorum pro exaltatione Romanae Ecclesiae, et fidei Catholicae dilatatione, haereticorum extirpatione, ac schismaticorum unione animum indicabo. Primus, qui occurit, est

III. a. P. Peregrinus de Saxonia, â P. Gerardo Odonis Ministro Generali institutus Vicarius Bosnae Fratrum Ordinis Minorum. Quantum zelum hic vir habuerit in extipandis haereticis ex Principatu Bosnensi, et propaganda fide Catholica? constat ex Annalibus Pannonicis, qui eum vocant virum Sanctissimum, cujus opera Patarenos in Bosna, qui variis erroribus impliciti, in deperditam impietatem inciderant, conversos fuisse testantur. Ut habet Ant. Bonfinius Decade 2. lib. 10. Waddingus tom. 8. ad ann. 1340. n. 6. et ad ann. 1349. n. 12. quos citat Arturus in Menelogio Franciscano ad diem 28. Januarii. Fuit dein ob sua praeclara merita, et fervidum Religionis zelum â Clemente VI. promotus ad Episcopatum Bosnensem, quem anno 1366. adhuc tenuisse comperio, quo verò anno ex hac vita migraverit? me latet.

123

III. b. B. Joannes de Aragonia zelo fidei Catholicae fervens maximè laboravit in convertendis haereticis in regno Bosnae, magno ingenio, sed majori fidei constantia praeditus, ut mira in Deum fiducia, rogum ardentissimum intraverit, illis permanserit, exindeque illaesus abierit in confirmationem verae fidei, quam haereticis praedicabat, qui hoc portento stupefacti, obmutuerunt, infideles verò sunt conversi, tandem plurimis illustratus miraculis Spiritum Deo reddidit circa annum 1340. ut habent P. Bartholomaeus Pisanus lib. 1. Conform. fruct. 11. p. 2. in fratribus Minoribus Vicariae Bosnae Sanct. Illustr. Marcus Ulyssiponensis p. 2. Chronic. Min. lib. 8. c. 44. § 1. ad ann. 1340. P. Gonzaga p. 2. orig. Seraph. Relig. Arturus ad diem 5. Octobris. Waddingus vero tom. 7. Ann. Min. ad. ann. 1338. §. 20. et ad ann. 1340. § 10. pag. 232. ita de eo habet: Frater Joannes de Aragonia (qui anno 1338. â Beatrice Regina Lusitaniae Alphonsi conjuge legatus missus fuit ad Petrum Aragonium Regem, ut antiquam amicitiam inter Aragonios, et Lusitanos renovaret) fervens perfecto fidei zelo huic (Bosnensi) se devovit missioni, et assiduis congressibus partim haereticos profligavit, partim ad catholicam veritatem reduxit, in numeroso eorumdem Conventu, et acri disputatione de rebus fidei ad Christianam veritatem comprobandam magnum rogum ingressus, in eo per aliquotum temporis intervallum illaesus permansit: quo miraculo factum est, ut plurimi ad fidem converterentur, quod et alius Joannis discipulus post ejus mortem feliciter fecit, magna hilaritate in medio flammarum stans eo temporis spatio, quo recitari poterat psalmus Miserere. Joannis verò assidua praedicatione, et continuis miraculis augebatur quotidie multitudo credentium, floruitque brevi multa pietate universus Principatus.

IV. Circa annum 1369. passi sunt in Civitate Biddin seu Bidinii in Bulgaria quinque Fratres Vicariae Bosnensis videlicet P. Antonius de Saxonia, P. Antonius de Tragurio Dalmata, P. Nicolaus Hungarus, P. Thomas â Tuligno, et P. Ladislaus Hungarus, scribunt de eorum martyrio Arturus ad diem 12. Februarii. Gonzaga 1. p. Orig. Seraph. Relig. in viris illustr. hujusce Ordinis. Tossinianus lib. 1. Hist. Seraph. Picquetus in Catal. viror. illustr. Ord. Min. Algezira in Arbore epilogica totius Ord. Francisc. P. Bartholomaeus Pisanus, lib. 1. Conform. fract. 8. p. 2. qui nomina eorum variat, ait enim:In regno Bulgarorum, civitate, quae dicitur Bidinium passi sunt Frater Andreas Hungarus Sacerdos, Frater Gregorius de Jadera Sacerdos, Frater Nicolaus de Marchia, Frater Benedictus de regno Apuliae, et Frater Thomas laicus de Tulgineo. Waddingus verò tom. 8. Ann. Min. ad ann. 1369. pag. 216. n. 11. sequentibus verbis eorum Martyrium describit: Hi cum aliis quinque consodolibus ab eo anno, quo Ludovicus Pannoniae Rex Bulgaros subjugavit (anno videlicet 1366)

124

fidem catholicam instanter praedicabant, et contra Sacerdotes schismaticos, ac Calogeros defendebant, sed proditoriè capta Urbe Bindim â Bassarath Rege schismatico, qui citra Dannubium, ad cujus ripam civitas extructa, commorabatur, in ipsa irruptione hi 5. Fratres capti sunt in quodam oratorio divinis precibus insistentes, reliqui verò consodales ad arces duas munitissimas â Ludovico Rege extructas confugerunt. In ipso primo impetu periit unus in frusta concisus, reliqui ad Bassarath Tyrannum adducti, et ad disputationem provocati â Calogeris (Calogeri vocantur Monachi schismaticorum). Illi vincula, et mortis periculum contemnentes intrepidè fidei Romanae veritatem asserebant. Confusi prompta Fratrum responsione, solidisque argumentis, schismatici tyrannum rogaverunt, ut morte plecterentur. Ille verò praedae, et stabiliendae sub suo imperio Urbi magis intentus, quam erga Fratres invidiae excipiendae, nihil decrevit. Aemuli Sacerdotes schismatici arreptos sum armorum tumultu Fratres extra Urbem duxerunt, et ad Dannubii ripam, cervicibus abscissis occiderunt. Protinus supra projecta corpora lux magna ê coelis descendit, et aer resonabat vocibus Angelorum: his auditis Bassarath turbatus est, et ad locum carnificinae progressus, vidit lumina, et concentus audivit Angelicos, sed dum propius ad cadavera voluit accedere, non potuit, recalcitrante equo, quantumvis calcaribus stimulato, ex quo dilapsus, dum pedes appropinquare conatus, viso horribili spectro terretur, territus evaginatum gladium per aerem vibrat, solum aerem abscindens. Calogeri, ut populi reverentiam praecaverent, rabidos canes, qui in aliorum corpora solebant saevire, in ista lacessunt, sed frustra, quoties enim mordere tentant toties ululantes recedunt quasi occulta manu percussi: unus reliquis ferocior tandem accessit, et momordit, sed suo malo, neque enim Martyris corpus laceravit, sed magnis ululatibus terrorem circumspicientibus incussit, evomans flammas horribiles, easque frequentes. Post haec signa extra alveum excrescens Dannubius quatuor corpora ê terra in semet attraxit, divinitus praeparatis quatuor loculis intra amnem invexit. Aliis signis et prodigiis horum corpora Deus glorificavit, et schismaticos plurimos ad fidem perduxit.

V. Quinque beati Martyres anonymi, quorum nomina scripta sunt in libro vitae, Visochii in Bosna ab haereticis patarenis prof ide Catholica Martyrium subierunt, ubi cernuntur Monasterii Franciscani ruinae, quod â patarenis haereticis solo aequatum est, â quo tempore saepius noctu â fidelibus in ipsis ruinis quaedam candelae accensae conspiciuntur. Prout testantur Gonzaga p. 2. in praef. Conv. Visochiens. Item Arturus ad diem 26. Martii.

125

VI. Beati Deodatus, aliis Donatus de Ruticinio, et Frater Nicolaus de Sebenico Dalmata, postquam per annos 12. ùt vult Tossinianus, in Vicaria Bosnae intenti essent, Jerosolymas adjunctis duobus sociis transfretârunt, ibique inito prius consilio die 11. Novembris 1391. circa horam tertiam eximio Spiritus fervore accensi in publicum prodiêre, testantes verò ingredi templum Salamonis â custodibus repulsam passi audiêre: quid vobis in Mesquita, qui Muselmani non estis, quibus respondentibus: se habere aliqua salutem concernentia cum Cadi (Pontifice) conferenda: hinc aditus ad Cadi illis concessus fuit, cui pagellas latinis, et arabicis litteris scriptas hanc sententiam exponentes tradidêre: Mahometis lex pessima est, et religio obscaena, quique eam sequuntur, in perditionem aeternam properant. Quibus auditis Cadi aestu Mahometis fervens eosdem ferro, et igni adjudicatos tortorum licentiae admisit, qui in vincula conjectos, fortiterque constrictos, diris verberibus flagellatos, et nudos ad stipites ligatos per tres dies continuos in tormentis detinentes die 14. Novembris 1391. nolentes, ut viverent, Alcoranum profiteri, igni concremandos tradidêre, quorum tamen corpora divinitus incombusta, et illaesa servata sunt. Consilium erat impiis corpora eorum in nihilum redigere, ut eorum Sacrae Reliquiae Christianos laterent, sed perperam id exequi tentaverunt. De iis scribunt Tossinianus, Antonius Mellissanus de Macro in Suppl. Wadingi ad annum 1391. tom. 9. pag. 104. n. 2. Marcus Ulyssiponensis, et Thomas Bosius.

VII. P. Joannes Ristorius vir Religiosissimus morabatur Senis, qui prius per 30. annorum spatium in Vicaria Bosnensi contra haereticos Manichaeos strenuè decertavit, et fidem Catholicam indefesse propagare studuit. Ad eum, quia in magna veneratione, et sanctitatis opinione habebatur in civitate, convolavit circa annum 1402. S. Bernardinus Senensis, cui de subeundo instituto Franciscano propositum aperuit, ejusque consiliis usus est, qui postmodum tempore ejus tyrocinii ejusdem Magistrum egit, de quo Venerabilis senex divinitus edoctus coram omnibus clara voce ita prophetavit: Adjunctus est nobis hodie strenuus, et gnarus miles, qui multas comportabit fruges in horrea Domini, eritque nostri Ordinis decus, et ornamentum, â multis annis alterum non admisit, â quo majus perceperit incrementum. Ita Wadding. tom. 9. pag. 253. n. 4.

VIII. B. Petrus Soliutri â Turcis propter fidem Catholicam multis cultri ictibus occisus, qui post mortem multis claris miraculis, inter quae notandum, quod principalis ejus mortis author, qui etiam ligneae statuae Bmae' Virginis Mariae lancea vulnus inflixit, ex qua sanguis copiosus profluxit, dum proximum fluvium equo trajicere voluit, unâ cum equo in lapidem fuerit transmutatus, qualis etiamnum conspicitur. Gonzaga p. 2. de Conv. Salinarum Super. Barezzus lib. 3. c. 34. quos citat Arturus ad diem

126

18. Octobris, referunt, quod eo ipso tempore, quo Fratres ex priori Conventu oppidi Suichii deturbati fuêre Turcarum pueri, corpus ipsius beati Petri omnino integrum, tum bacillis, tum quoque cultris percutientes, et dilacerantes, ludibrio habebant. Quapropter illustris Comes Paulus Sychius, illud inde noctu raptum, proprioque equo impositum, per medios Turcas somno oppressos ad propriam domum: indeque cum luminaribus, ac solemni fidelium processione ad Conventum, quem anno 1541. ex propriis facultatibus construi fecerat, transtulit, ubi et ab iisdem fidelibus summa veneratione colitur, miraculisque coruscat.

IX. S. Jacobus de Marchia, seu ut aliis placet de Monte Prandone in Picena Provincia oriundus fuit anno 1432. â P. Guilielmo de Casali Ministro Generali institutus Commissarius, et Vicarius in Provincia Bosnensi, ubi in vinea Domini fideliter laborando, et multa millia haereticorum ad agnitionem verae fidei reducendo usque ad annum 1439. morabatur. In ipsa Religione destructa reparavit, et reparata consolidavit. Cum autem haeretici Manichaei, quos Dei famulus accerrimè tum per se, tum per suos socios persequebatur, Regis suffulti patrocinio impietates suas, nefandissimasque haereses, quas hucusque in sinu reconditas tenebant, palam profiteri incipientes, adversus virum Apostolicum, non modo plebem, sed et multos de Clero concitârunt: quorum venenosos afflatus attraxit Regina Bosnensis, quae virum Dei per 4. sicarios in via trucidari jussit. Districtis gladiis irruentes excepit vir Sanctus brachiis extensis mira mansuetudine alloquens: Exercete in me, quod vobis desuper permissum fuerit, paratus sum pro Dei amore, et Christianae fidei professione, mortem omnem subire. Quaenam vos miserit, et quid mali ferat, probe novi. En! misellae injuste praecipienti, si licet, obedite. Sed ecce! manum Dei protegentem servos suos, obriguerunt satellites, neque brachia movere, neque manus dimittere valebant. Sed divina potentia cruciati, clamare coeperunt: Ignosce nobis vir Dei, in Deum, et in te peccavimus, vir Sancte parce nostro delicto, qui reddens bonum pro malo, oravit pro inimicis, illosque facto signo crucis liberos dimisit. Recta perrexit intrepide ad Reginam, et in frequenti Palatinorum corona alta voce dixit: Ecce Fratrem Jacobum! quem trucidare jussisti, verè rem magnam aggressa es, tentâsti virum potentem, aut egregium bellatorem occidere? miserum homunculum mactâsses, aut muscam. His commoti, et stupefacti Proceres, factum execrare, Jacobum magnificare, miraculum praedicare non destiterunt. Caetera ejus praeclara gesta, quae in Vicaria Bosnae tempore sui Vicariatus laudabiliter egit part. 1. c. 3. § 4. insinuat.

127

X. Circa annum 1450. Regnum Bosnae aliqui Fratres Minores Discipuli S. Joannis â Capistrano sua exemplari vita, et fervidis concionibus illustrârunt, ut habet Petr. Marchart p. 2. duodecim fundamentor. tom. 12. fund. 12. sect. 3. § 3.

XI. P. Petrus â Mila Bosnensis anno 1456. cum aliis 4. Sociis, qui â Pio II. ad confirmandum in fide Catholica neoconversum Regem amandati erant, Regnum Bosnae virtutibus, doctrina, et praedicatione multum illustravit. Orb. Seraph. tom. 2.

XII. P. Alexander de Posonio Magister artium, vir profundae scientiae, magnae pietatis, et singularis exemplaritatis contra hussitas haereticos plurimum desudavit, qui ad hoc munus Apostolicum â Reverendissimo Domino Episcopo Ferrariensi Laurentio legato Apostolico anno 1468. auctoritate Pontificia Pauli II. destinatus, totam dioecesim Salisburgensem, Styriam, Carinthiam, aliasque conterminas ditiones magno animarum fructu peragravit. Tandem plenus meritis ex hac vita migravit Labaci in Carniolia anno 1496.

XIII. P. Angelus â Verbosa, seu Herbosa erat natus in regno Bosnae â parentibus schismaticis graecae fidei addictis, bonis moribus, et graecis litteris excultus. Juvenem aspectu venustum, et conversatione affabilem â labe impudicitiae, et sensualitatis divina gratia praeservavit. Hic Juvenis opera S. Jacobi de Marchia (a quo dein habitu S. Francisci donatus fuit) ad fidem Catholicam conversus, qui dein suos parentes, universamque familiam ad unionem Ecclesiae Romanae reduxit. Sub magisterio S. Jacobi de Marchia Deus illam ingentibus donis cumulavit, ita ut in magnum evaserit concionatorem, et Manichaeorum, schismaticorumque errores confutavit acerrimè, plurimosque illorum rectam fidem edocuit, et ad Sedis Apostolicae obedientiam recepit. Ob quod multas ab haereticis passus est molestias, et insidias, porrectum sibi ad bibendum venenum, innoxiè hausit, praemisso super calicem signo S. Crucis, nomine invocato Jesus, quo miraculo, aliisque mirandis operibus multi sunt ad fidem conversi. Infirmata, et ad nihilum ferme redacta secta Manichaeorum universosque ferme regno innumeris erroribus purgato, secreto Dei judicio dati sunt miseri Bosnenses in praedam, et captivitatem Turcarum, quorum ille misertus, ut in terras Christianorum Principum secum commigrarent, persuasit. Turcarum Princeps audita gentis commotione vocatum Angelum fremens interrogavit, ut quid ê suis sedibus populum evocaret? respondit: ut Dei mandatis alibi possit obtemperare: eas deinde rationes intrepide, et gratiosè subjunxit, ut sedato furore Princeps imperârit, ne Bosnensibus sub ejus imperio viventibus in rebus fidei quisquam negotium facesseret, aut virum hunc â praedicando impediret. Romam profectus, et legatione pro iisdem Christianis functus, ab Alexandro VI. Pontifice multa in eorum rem impetravit. Laboribus his gravibusque curis pro animarum salute ad extremam usque

128

senectutem susceptis, Sancto fine quievit, praemissis rite Ecclesiae Sacramentis Foyniczae in Conventu S. Spiritus anno 1498. Vicarius generalis audita reatuum omnium confessione testatus est, eum per omnem vitam intactam conservâsse Virginitatem. Non tantum Christiani, sed et multi ex Turcis, qui viri candorem, et virtutem perspectam habebant, propter mortem ejus dolebant. Multis post mortem claruit miraculis, nam ad ejus sepulchrum energumeni liberati sunt, sanati epileptici tres, pulsaeque aliae infirmitates, qua de causa multi sunt ad fidem conversi. Annis multis post obitum exhumatum corpus integrum, et illaesum, honestiori loco conditum â Bosnensibus habetur in veneratione. Ita scribunt de eo Gonzaga p. 2. de Conventu Foyniczensi. Arturus ad diem 7. Junii. Marcus Ulyssiponensis p. 3. lib. 7. c. 34. Bzovius tom. 18. Annal. Eccles. §. 35. ad ann. 1498. Wadding. tom. 15. ad ann. eumdem §. 2. et 3.

XIV. Catharina Regina Bosnensis Thomae Regis uxor occiso marito Rege a suis filiis, et occupato per Mahometem II. Turcarum Imperatorem Regno Bosnensi, se retraxit ad Ducatum S. Sabbae, qui illius dos erat. Cum verò Mahometes eidem libertatem fecisset aliò migrandi, omniaque, quae libuerit, secum accipiendi, Bosniâ excessit, ac anno Jubilaei 1475. Romam profecta est, ibidem â Sixto IV. perbenignè suscepta, ac omnibus necessariis abunde provisa, ubi suscepto paenitentium Tertii Ordinis S. Francisci habitu, in gemitibus, et continuis ad Deum suspiriis, plenam pietatis operibus ducebat vitam, quam pari morte conclusit die 25. Octobris 1478. annos nata 54. et sepulta fuit apud Fratres Minores in Ecclesia Aracaelitana cum sequenti Epitaphio:

D. O. M.
Catharinae Reginae Bosnensi Stephani ducis S. Sabae
Sorori, ê genere Helenae, et domo Principis Stephani
natae. Thomae Regis Bosnae uxori, quantum vixit
annorum LIV. et obdormivit Romae Anno Domini
MCCCCLXXVIII. die XXV. Octobris monumentum
ipsius sumptibus positum.

XV. Anno 1500. aedificatus fuit Conventus ad Ramae oppidum in Bosna Turcarum feritati expositus, in quo Fratres illorum feritatem saepe experti sunt, et semel quoquot erant Fratres, crudele Martyrium subierunt. Wadd. Tom. 15. ad hunc annum pag. 221. n. 46. P. Franciscus Gonzaga ait fuisse circiter 8. Fratres. Item Arturus ad diem 21. Aprilis.

XVI. P. Bernardinus â Fossa primitus jurisprudentiae studiis incubuit, dein perpensis magnis animarum periculis, quibus jurisconsulti obnoxii sunt, Religioni Minoriticae anno 1445. nomen dedit, in religionis observantia semper ultra progrediebatur, in Bosnam missus, eam Vicariam annis tribus praeclare gubernabat, dein reversus in Curia Romana Procuratoris Generalis munus sustinuit. Multis

129

virtutibus illustris: erga omnes afflictos, et pauperes summa ei inerat commiseratio, et quos beneficentia non poterat sublevare, suavissimis verbis, et salutaribus doctrinis refovebat. Corpus plurimis modis vehementer affligebat, crebris flagellis, ciborum abstinentia, aspero cilicio, hispida veste, duro lecto, somno brevi illud in servitutem redigebat. In cubiculo assiduè coram Christo crucifixo orans ubertim flebat, eaque copia defluebant lachrymae, ut, ne madefieret habitus, strophiolum pectori soleret obducere, bis ad Episcopatum Aquilanum â civibus postulatus, et â Pontifice electus, humiliter oblatam dignitatem recusavit. Tantas hominis virtutes Deus signis, et miraculis confirmavit, nam muto loquelam signo crucis ori impresso, Paulo de Capponibus nobili Aquilano graviter languenti, omnique salutis repetendae spe destituto, praemissa oratione tactoque pectore in Jesu, et Sanctissimae Trinitatis nomine salutem restituit. Christum Dominum in peregrini specie meruit videre, dum socio exponeret ejusdem apparitionem factam discipulis in Emmaus proficiscentibus. Tandem multis plenus meritis, gravi decumbens infirmitate, visione S. Bernardini vehementer confortatus, in Domino obdormivit in Coenobio S. Juliani extra Aquilae civitatem anno 1503. aetatis suae 83. cujus animam Vincentius Aquilanus Minorita gloriosam in Caelum efferri piorum operum praemium recepturam conspexit. Wadd. tom. 15. pag. 268. n. 16. et seqq.

XVII. Anno 1513. extremum clausit diem die 7. in Conventu Labacensi, in quo actualis Vicarius degebat, P. Jacobus de Straubing, vir erat magnae scientiae, qua instructus, aliis eam communicare coepit, dum lectoris officium gessisset, nec erat contentus, ut sua scientia intra muros lateret, unde etiam praedicatoris munus assumpsit, ut plures Christo lucrifaceret, quod, ut efficacius praestaret, modestissimae vitae exempto, omnibus praelucebat.

XVIII. In eodem Carnioliae Provinciae Conventu P. Thomas de Salisburgo praedicator celebris inter Anabaptistas saepius disputans obiit anno 1541. Hic vir, cum Lutheranae perfidiae suis ferventissimis concionibus strenuè sese opposuisset, eorum invidiam incurrit, â quibus bis graviter vulneratus fuit. Quem, cum aperta vi ê medio tollere nequirent, specie honoris ad prandium invitatum, porrecto veneno vita privarunt.

XIX. Pari Dei zelo fervens P. Joannes de Hungaria vir pius, doctus, et devotus se Lutheri effraeni doctrinae opposuit, cujus sectam acerrimè persequebatur, et Religionem Catholicam tamquam unicam Salutis viam ad regnum Coelorum, omnibus necessario calcandam, qui ad portum Salutis pervenire contendunt, depraedicabat. Cujus salutiferas monitiones lutherani ferre non valentes, unus eorum eidem grave inflixit vulnus, ex quo etiam post paucos dies obiit Neostadii in Carniolia die 7. Januarii anno 1548.

130

XX. P. Joannes Ferlanich Tersactani Coenobii actualis Guardianus, dum 8. Septembris 1584. se ad experienda Conventus negotia ad civitatem Fluminensem cum socio Fratre Georgio Chyrinich clerico conferre voluisset, conscensa navi cum pluribus forensibus praeterfluentem amnem, vulgo Fiumara (nam tunc nondum erat ponte, ùt hodie instructus) transfretare tentavit, ast sorte infelici, nam rapidissima aquarum vehementia in propinquum mare delatus, atque â furentibus undis inversa navicula cum omnibus aliis, excepto clerico socio, qui enatando evaserat, submersus est. Sequenti die, dum nautae pacato jam aequore corpora submersorum in loco sacro tumulanda conquirerent, invenerunt memorati Gvardiani Corpus, ecce rem sane mirandam! in profundo maris duodecim circiter â littore passibus, genibus flexis manibus elevatis in modum precantis, ac facie erga Ecclesiam Tersactanam mirabiliter versa, cujus corpus ex aquis extractum honorificè communi Religiosorum sepulchro illatum fuit. Post aliquot autem annos incorruptum repertum, parieti infra exedram speciali inclusum loculo asservatur.

XXI. Venerabilis Frater Hieronymus Babneri alius Waner ortus est Labaci metropoli Carnioliae anno 1597. parentibus Melchiore, et Barbara honestis civibus, in debita aetate habitum S. Francisci in Conventu Labacensi devotè sumspit. Jam tempore sui tyrocinii non obscura futurae Sanctitatis specimina praebuit. Transacto feliciter probationis anno solemnem emisit professionem. Postmodum desiderio visitandi limina Apostolorum, et Sacra Palestinae loca vita, et passiones Christi Sanctificata flagrans, obtenta licentia suorum Superiorum, Romam primò, inde Palestinam perrexit, ex itinere redux Romae in lethalem morbum incidit. Praesentiens sui corporis dissolutionem proximè imminere Sanctissimis Ecclesiae Sacramentis devotissime susceptis aetate juvenis, moribus senex die 24. Septembris in Conventu Aracaelitano Romae placidissimam animam reddidit Creatori suo anno 1628. annos natus 31. ex quibus 17. transegit in Religione Franciscana. Postmodum ejus corpus Firmium Marchiae Anconitanae Civitatem translatum, in Ecclesia Cathedrali publicae fidelium venerationi expositum, multis claret miraculis. Ejus vitam quidam Academicus Labacensis hoc modo conscripsit:

Elogium
Virtutes, et acta Hieronymi Labacensis, quae obsequiosa fama
dudum ebuccinavit, rudi elogio reproduximus:
Humili pennâ, Hieronymum humilitate eximium expressa
Ejus ortum, si quaeris? Carnioliam respice.
Aemona faecunda illustrium virorum Mater

131

post datas olim Sanctitate venerandas animas
Maximum, et Pelagium
Hieronymum Patriae, ceu Labaco, Labaco? an Coelo dedit?
Natus anno supra millesimum, quingentesimo, nonagesimo septimo,
lucem â foro auspicatus; ne in obscuro laterent, olim virtutes ejus
â parentibus suis ê numero civium Melchiore, et Barbara
honestate, et pietate perfectam natus ad virtutis ductum indolem
Fumosas proinde, Majorum ceras, ne quaeras, fumi sunt,
nec alia gloriatur, quam propria virtute, producta nobilitate
Teneram in eo aetatem haud reperies, quem dura ab eo â teneris
quaesita exercuêre,
Virtutis maturitate infantiam texit, sola innocentia infans
scurrilibus spretis seria ambivit, solamque pietatis
artem sectatus.
Clausas ludicris aures, paternis admonitionibus
Genitricis verò magnae Dei Matris aperire solitus.
Panem â Genitoribus interdiu sibi porrectum egenis elargiri
tempus piis orationibus plurimum collocare,
insontem carnem castigare, ùt alii fugiunt, sic ille ambiit.
Juvenis ludi Magistro commissus innata dexteritate et rapaci-
tate eo profecit,
ut, an condiscipuli exemplo suo, an ille Magistri
incrementum sumpserit? dubium reliquit
Nec aliorum licentia vitae rigorem turbari passus,
juveniles ardores virtutis studio temperare solitus
prodigium in schola reputatus.
Tanta enim in eo eminebat modestia
ut studiis applicatus scamno affixus reputaretur
Genio indulgens vicinam Ecclesiam S. Elisabethae
interdiu frequentat
inibi Deipara effigiem casu, an Numinis instinctu
repertam vagiturus
Ne tamen solus tantam Matrem coleret, puerulus amiciores
ad parem cultum pellexit.
Fervor, qui in puero pullulabat, adolevit cum eo in adolescentiam
Adolescens post Deum, suam Matrem unice dilexit, non dege-
ner filius
ejus, ut formam efformaret in amorem, picturam petat addiscendam
huic, ut tempus contemplationibus, reliquum summo
animarum lucro applicaret,
hujus figuram repraesentans, pictura decora complexus
pinxit satis
Aggresurum vitae bivium trutinans, quatuordecim annorum
Adolescens
quo inclinârit? pondus amoris consule
ac Seraphinam regiam viam crucis initurum, antequam vidisses,
ex asperis assuetis moribus conjecisses.
Hinc pari animo, ne dicam zelo, quo petiit, pronus
suscipitur Labaci anno Salutis 1611.

132

Non ignarus, innocentia cautes, â nullis vitari cautius
quam crucis sectatoribus,
hinc Novitius avocatum futilibus munsi illecebris, Numini
piisque meditationibus addixit animum, ac sibi vixit,
ne mundo mortuus pariter moreretur aeternitati.
Novitium etenim, qui videre Hieronymum, hominem vix credidere
Angelum moribus ex asse figurantem.
Unicus illi affectus, comprimere affectus,
imperiis obtemperare, genio suo resistere, omnibus subesse
tempore, non meritis tyro.
Reliquum Religionis cursum ex his conjice
nulla professo, quam in asperis, suavior voluptas
sensuum alliciamenta mortificationibus illudere
ab eorum scopulis oculos avertere
Carnem jejuniis macerare, verberibus lacerare, terra decumbere,
orationi intentus saepius extasi rapi, tum ê terra in aera levari,
Labaci per postes ejus cubiculu visus.
Ferream crederes Hieronymi auream animam,
â Magnete suo Christo elevatam.
Edic pariter, Seraphini esse genuinum filium
Animae potius, quam corporis refocillandi studiosior,
ter quaterve hebdomadatim caelesti vescitur mannâ
una Eucharistica contentus particula, reliquas facile
fastidiebat orbis delicias,
ac hoc pretioso epulo contentus, aequè damnabat diurna convivia:
neque dicas omnibus sibi interdixisse deliciis, indulsit animo,
quas corpori negabat cupedias.
Nullibi deliciosius, quam inter aegros versatus
vivum dolorum nosocomium, destitutorum fulcrum, reconvae-
scentium levamen:
Vi doloris, cujus voluptate magis trahi debuerat? quam Matris
dolorosae
hinc plurimum penicillo ad ejus amorem, ac compassionem
spectatores animare, volupe fuit Mariophilo.
Ut vel ferreus misericordia emolliatur, visa integritate tenerrima
septem telis transverberari,
quorum stigmata caelestis amor cordi Hieronymi dudum impressit,
impressa coloravit, colorata sole dissipavit.
Gregorio XV. Summo in terris Vicario Christi annuente,
iter dum aggreditur Lorethum,
Inde patriam Labacum petiturus ad solum rumorem tanti viri
populus confluit.
Arionis more non tam stipat, quam obruit:
Imo iter intercludit spe benedictionis obtinendae,
qua obtenta salutem tam animae, quam corporis
pleno hausit triolo.
Quo verò zelo, motu, expressione, extasi hanc aediculam
profusus coluerit, lacrymis profuderit?
Calamus hic prosequi nequit.

133

Iter cum sicci ardores ultra prosequi intercluderent Firmium
concessit, ubi spatio trium mensium lecto prostratus,
Patientiam ipsam patienter pati, dixisses, si vidisses,
semper sui victor morbi extitit, ideoque fortissimus infirmus
Tenerrimae Matris cruentis transfixae doloribus, iconem interdiu
manu gestans,
Pias in Lacrymas solutis oculis cum iisdem commiscuit,
rarum commiserationis, ac patientiae prototypon.
Tandem Salute in aliorum Salutem potitus Romae inauditur
illico plurium Romanè viventium votis reperitur,
his obtemperaturus, nunquam suus regreditur Hieronymus,
Solicitus aliorum calamitatibus, ut afferat solatium
Romam etenim virtutis, et gloriae domicilium, omniumque
terrarum arcem
ac in ea Aram Coeli vix ingreditur, certatim tum â populi,
tum Fratrum amplexu, acclamationibus, votis, precibus
excipitur, obruiturque
Ast non diu Romano theatro praeficitur vir perfectionis
triennio non omnifario charitatis munere praestito
ab Aracoeli, ad Coeli aram praevia munitus viatico
maturus Coelo
Octavo Kalendas Octobris Anno CIƆIƆCXXVIII.
revocatur ad praemium.
Neque dicas praecipitem, ac praeposterum hunc fuisse obitum,
quo enim ulterius progredi potuêre passim eminentes
in eo virtutes?
Luctuosus hic fuit suis, optatissimus sibi exitus.
Integerrimum licet corporis spolium, humido reponunt sarcophago
Fratres desolatissimi,
tabescere tamen nequit, quod perpetua vita innocentia condivit,
Divinum manna panis coelestis fovit,
potus Angelorum rigavit.
jam aude calame, liberè posteritati transcribere, unà cum
Hieronymo Fratres Seraphini raras sepeliêre virtutes,
ast in prodigiis repululaturas
Quae Roma, Ancona, Firmium, Firmium inquam, ubi sacrum
ejus corpus in cathedrali aede reconditur, publicae venera-
tioni nancitum. Testatur suorum emolumento maximo
Tu nunc Labacum patriam tuam ab omni periculo sartum tectum
propitius conserva
Peregrinis in terris, licet quiescens, patrocinio tamen tuo dignissimo
tuo te Labaco ostende Labacensem.

XXII. Hujus viri Sanctissimae vitae encomia nobis fideliter conscripta reliquit eruditissimus, et Illustrissimus D. Waychardus Valvasor Inclyti Ducatus Carnioliae eximius Chronologus, qui in Suis Chronicis Carnioliae p. 2. lib. 8. de Sanctis Carnioliae sect. 1. in appendice, qui de hujus Hieronymi Virtutibus sequens protulit testimonium:

134

Es ist dieser frommer Hieronymus gebohren in dem Jahr nach gnadenreichen Menschwerdung unsers Herrn und Heylands Jesu Christi 1597. zu Laybach in der haubtstadt des Herzogthums Crain, in dem am Plaz nechst Herrns von Scherenburg ligenden Hause. Seine Eltern sind gewesen Melchior Wahner, Rathsburger daselbst, und Barbara eine gebohrne Satelbergerin, beede gutbürgerlichen Stands, erbarn handels und wandels und tugendhaften Lebens, mit welchem sie nicht allein andern vorgeleichtet, sondern auch ihr liebes Söhnlein Christoph (welcher Nahm ihme in der Taufe zugeeignet worden) von Jugend auf zu derselben gewöhnt. Fürnemlich aber hat seine andächtige Mutter ihme eine sonderbahre neigung und ehrerbiettung gegen der heiligsten, und allzeit jungfraülichen Mutter Gottes Maria von anfang gleichsam mit der milch eingegossen, welche er hernach die ganze zeit seines Lebens beständiglich bey sich hat erhalten.

Er hatte einen leiblichen bruder, nahmens Hannß, und eine schwester Maria, welche beede in weltlichen stande geblieben.

Vnter seiner so frommen Eltern sorgfältiger auferziehung hat dies Knäblein nicht geringe anzeigungen seines künftig heiligen wandels verspüren lassen: dan er fast den ganzen Tag in gebeth und in geistlichen übungen zugebracht.

Sein Imbiß-Brod, so ihme von seinen Eltern unter Tags gereicht wurde, hat er den nächsten den besten armen dargereichet, und ob er zwar von seinen Eltern zu keinen hochen Studien gehalten worden, hat er doch in seiner Kunst, nemlich in mahlen, lesen, schreiben etc. treflich zugenohmen, dan er war einer sehr guten art, eines erleichteten Verstandes, unverwandlicher erbahrkeit und ein grosser Feynd des Müssiggangs.

Alß er nun das 14. Jahr seines Alters erreicht und des schmeichlenden Fleisches, wie auch der betrüglichen welt heimliche und offenbahre nachstellungen vermerkte, damit er dieselbe desto besser fliehen und den kostbahren schaz seiner Jungfraülichen Reinigkeit desto sicherer unverlezt bewahren mögte, hat er sich entschlossen den Orden der Münderer brüder S. Francisci (so man Franciscaner oder barfüssernennet) anzunehmen. Welcher heilsame Rath, das er von Himmel herab gekommen,

135

hat sein Heiliges ende ganugsam bezeiget. Wie er dan auch zu Laybach, auf sein eifriges begehren, alsobald angenohmen worden.

In seinem Probier Jahr hat er sich der Andacht und Gottesfurcht wie auch allen geistlichen übungen dergestalt eifrig angenohmen, das sein Noviz Meister ein sonderliches genügen an Ihme hatte und grosse geschiklichkeit bey ihme spürete.

Sein übriges Leben, so er in solchem heiligen Orden zugebracht, war nicht anderst, alß ein spiegel der Andacht, des gehorsams, der armuth, strengen lebens und anderer vielen tugenden, in welchen er täglich von einer in die andere aufgestiegen, biß er in kurzer Zeit höhere Vollkommenheiten erreicht.

Seinen Leib casteyete er täglich, in allen fünf sinnen, seine Augen bewahrete er für aller weltlichen eitelkeit und schiene, alß wan er allen aüsserlichen Dingen gänzlich abgestorben wäre. Des schlafs gebrauchte er sich mässig, also das er viell nächte mit gebett zubrachte, und in betrachtungen himmlischen dingen oftmahls, forderist aber zu Laybach und Ancona, von seinen Mitbrüdern durch das schlüsselloch, in Gott verzuckt und von der erden in die luft erhoben mit außgestrekten händen, gesehen worden; sein bette waren zwey hölzerne bretter.

Zu erhaltung der Natur, befriedigte er sich mehrmahlen mit einem Stükel brods und einem schlechten trunk. Vnterdessen aber unterliess er nicht, alle vorfallende arbeit in dem Closter mit Freüden zu verichten, sich jederman zu unterwerffen und allen den genügen zu leisten.

Seine meiste aufenthaltung war nemlich der zarte Fronleichnam unsers Herrn, und Heylands Jesu Christi, welchen er zu zeiten alle tage mit höchster ehrerbiettung und Andacht empfangen, und gemeiniglich dabey sein Herz, mit himmlischer süssigkeit erfüllet und in Gott dergestalt verzukt worden, das er nicht merkte, was um ihm geschache.

Der gedachtniß des bittern leidens und sterbens unseres Herrn Jesu Christi war er ganz ergeben, desgleichen auch ein sonderlicher Liebhaber der allerseeligsten Jungfrauen, und Mutter Gottes Mariae, welcher er, noch in seiner Jugend ewige Keüschheit gelobet, sich ihr ganz, und gar ergeben, alle seine werke, verlangen und seyfzer aufgeopfert, ihr zu

136

Ehren viell Bilder unserer Lieben Frauen, alß zum exempl die Mutter Gottes mit ihren Christkindlein auf dem arm, ingleichen, wie die selbe unter Creüz stehend ihre zäher Vergiest, auch wie sie bey dem Kriplein sizet, wie nicht weniger ihre Flucht in Aegypten, ihre Himmelfahrt und manherley andere abbildungen derselben, mit eigener Hand gemahlet, solcher Bilder auch etliche Gregorio dem XV. dieses Nahmens, Römischen Pabst, mit tiefester reverenz übergeben und vereret: alß er in Mayo 1623. ^ten Jahrs zur audienz gelangte und ihme die Heilige benediction auf die Reise gegeben worden, dan er nach gehabter von den Ordens Generalen Licenz eine Reise nach Loretho und dan auf Laybach, allwohin alß in sein werthestes Vatterland auß nätürlichen antriebe zu gehen er ein stätes Verlangen getragen, vorzuthun ihme vorgenohmen.

Höchst gedachter Pabst trug gegen diesem getreüen Diener Gottes F. Hieronymo di Lubiana wegen heiligen handels, und Wandels, welcher schon vorhin mehr ernente päbstlichen Heiligkeit genugsam bekant war, grossen Gefallen; erzeigte sich sehr geneigt und befahl sich in sein heiliges gebett.

Es seynd auch mehr dergleichen bilder zu ehren der allerseeligsten Jungfrau Gottes gebährerin von seiner eigenen Hand gemahlt, hin, und wieder, zuforderist aber zu Rom, Ancona, Fermo und Laybach von ihme vereret, auch von Jederman in grösten Ehren gehalten worden.

Alß nun sich, wie obgedacht, der fromme man auf die Reise aufgemacht, um seine Befreündte, als Michaeln Thaller, Hannsen Sattelberger, Paulen Rubida, forderist aber Martin Wuriakh, damahligen Stadt Richtern, und führnehmen Handelsman in Laybach, der seine (des Hieronymi) leibliche schwester zur Ehe hatte (ihr Sohn ist noch jezt zu Laybach in Leben), heimzusuchen, wie aus seinen ganz trost- und geistreichen zuschreiben des mehrern zu sehen, hätte er solches mit Gottes Hilfe beweegstelliget, wan ihn nicht die ungestümmigkeit des allenthalben haüfig, wo er nur durch reisen muste, zugeloffenen Volks von seinem vorhaben verhindert, und aufgehalten, forderst aber zu Ancona, einer weitberühmten am Adriatischen meer gelegenen Stadt, davon er sich nächtlicher weile, den grossen zulauf zu stillen, machen, und nicht ohne grosses Herzeleid deren, die sein wertheste Person zu sehen und solche bey sich zu erhalten, grosses Verlangen trugen, seine vorgenohmene reise nicht weiter fortsezen, sondern

137

viellmehr nacher Rom wieder umkehren müssen, woselbst er eine kleine Zeit verblieben, folgends aber Anno 1624. im Februario auf Fermo, einer schönen unweit Ancona auch am meer gelegener Stadt, verschaft worden. Allwo er in grössesten Sommer drey monath lang schwer darnieder gelegen, und schwereste Krangheit, mit unbeschreiblicher Gedult, ausgestanden.

Als er nun zur vorigen Gesundheit erlangt, ist er wieder auf Rom von viellen selbiger Stadt begehret, und höchst verlanget worden: allwohin er auch auß gehorsam seinen weeg in Martio des 1625. Jahrs vorgenohmen, und daselbst sein übriges Leben mit höchster auferbaulichkeit, glüglich geendet, und nach außgestandener Krangheit, verrichter General Beicht von seinem ganzen unschuldigen leben, und empfangenen lezten Zehr-Pfenings, nemlich des hochwürdigen Sacraments des Altars, wie nicht weniger nach Versehung der lezten Öelung zu Rom in dem Seraphischen Closter Ara Coeli genant den 24. Septembris des 1628.' ^ten Jahrs seinen heiligen geist aufgegeben, und in selbiger beygelegt worden.

Sobald nun das geschrey von dem gottseeligen hintrit dieses frommen Hieronymi di Lubiana erschollen, forderist aber der Stadt Fermo hinterbracht worden, entschlossen sich einhellig selbiger Stadt Inwohner samt einem Canonico, der auß einer vornembsten Grafen Famili daselbst seÿn solte, um dem Leichnam bey Ihro Päbstlichen Heiligkeit Urbano, dem VIII. dieses Nahmens, anzuhalten, wie ihnen auch solcher zur sondern gnade, geschenckt wurde.

Ist also dieser Leib des seel. Hieronymi di Lubiana den 12. Jenner des 1629. ^ten Jahrs auß anschaffung gedachter Päbstl. Heiligkeit Urbani des VIII. abends um 7. Uhr (welcher aber Zeigers umb 2. Uhr) in der Nacht, durch gewisse dazu deputirte Thum Herrn auß der Gruft mit aller Ehrerbietigkeit erhebt, und ganz unversehrt, schön, schneeweiß, befunden worden, auch von sich nicht ohne Jedermäniglich der haüfig beywesenden verwunderung, einen überauß gutlieblichen geruch gegeben, und er zwar in einem kolichten und feüchten orth gelegen, ist danach am ihm nicths, alß daß schlechte Kleid, womit er begraben worden, verdorben.

138

Als nun dieser Leib als ein Heiligthum auf Fermo geführt wurde, ist das volk auf dem lande von weiten zugeloffen, seynd auch unterschiedliche an ihren leib gebrechen durch anrührung seines leibs uhrplözlich geheilet, und davon liberirt worden, als die bessene von bösen geistern, die Krumen gehen gerad davon, die Blinde wurden sehend.

Ist also dieser leib in gedachter Stadt Fermo, allwo er seine meiste zeit im leben zugebracht und viell wunder gewürket, in die vor selbiger Stadt gelegene Franciscaner Kirchen Solemniter transferirt, endlich aber, alß er eine zeit daselbst geruhet, durch anordnung selbigen orths Erzbischoffen mit gröster Andacht in die Stadt getragen, und in der Dom Kirchen zweyen andern Heiligen beygelegt worden, allwo er annoch verehret wird, und mit viellen wundern leüchtet.

So dahin allein von ihm gemeldet worden, um die fromkeit seines unsträflichen wandels anzufügen. Übrigens aber soll nichts also ausgedeütet werden, alß ob man praetendirte einige denen, von der Catholischen Kirchen geheiligten Gottes Dienern schuldige ehrbezeigung zu erfordern. Hucusque D. Waychardus l. B. de Valvasor loc. cit.

XXIII. De Fratre Humili Gullin professione laico fertur, quod Deum, ne venenosis afflatibus infernalis hostis qui, quamvis nunquam otiatur, in mortis tamen articulo omnes suas vires exerit, ut ad decipiendam morientis animam, eamque secum in barathrum aeternae infelicitatis abripiendam succumberet, constanter precatus fuerit pro subitanea morte, in qua oratione etiam exauditus fuit. In suis Deo persolvendis precibus solitaria, ne in iisdem â tumultu quovis turbaretur, quaeritabat loca; dum verò ferventius preces pro suorum peccatorum remissione, et populi salute ad Deum fundere intendebat, ad campanile ascendit, qui dum die 13. Julii pro more Deo in eodem Campanili preces devote persolveret, gravi exorta tempestate, fulmine tactus, flexis genibus, et elevatis manibus, Rosarium tenens in iisdem jam mortuus eadem die inventus fuit in Conventu Montis Sancti D. Virginis Gratiarum A. C. 1659.

XXIV. In eodem Conventu Montis Sancti vivebat Fr' Innocentius Sagar [Žagar] professione laicus, qui erga Thaumaturgam Virginem Mariam â populi frequentia, et miraculorum multitudine in regionibus etiam dissitis clarissimam, tanta

139

devotione, et animi teneritudine ferebatur, ut saepius extra se rapi videretur: Unde etiam contigit, ut eidem in Choro Fratrum in oratione exardescenti B'ma Virgo Maria visibiliter apparuerit, ac cor ejus inerrabili gaudio perfuderit. Cujus vitae innocentiam Deus etiam post mortem testatam voluit; etenim corpus ejus, ac membra flexibilia permanserant. Obijt hic eximius B'mae Virginis cultor in dicto Conventu die 24. Octobris anno 1679. ut habet Necrologium ejusdem Conventûs.

XXV. P. Dionysius Ivankovich vir religiosissimus, modestissimae vitae, ob suam simplicitatem alter Natanael dictus, in bona senectute obiit Tersacti, ubi se prophetico Spiritu moriturum praedixit, die 11. Aprilis 1659.

XXVI. P. Antonius Lazari Labaci in Carnioliae metropoli honestis parentibus natus, Religionis habitum in Provincia Carnioliae Ordinis S. Francisci anno 1657. devotissimè sumpsit, emissa professione Philosophicis, et Theologicis disciplinis adeo solerter incubuit, ut emenso studiorum curriculo dignus judicaretur, qui aliis docendis praeficeretur tanto fructu, et tanta diligentia, ut primus Jubilatorum lectorum titulo in Provincia insigniri meruerit. Alia ejusdem merita alibi insinuabo. Hìc solùm refero ejus eximiam inimicorum dilectionem; multos enim habuit non tantum adversarios in reformanda Provincia, sed et calumniatores, quibus non tantùm errata ex corde condonabat, sed etiam, ut ab aliis condonarentur, suppliciter rogare solebat. Erat vir statura pusillus, et nonnihil gibbosus, faciei subnigrae, sed ingenio, ac in agendis dexteritate pollebat singulari. Tandem fractus laboribus, et plurimis pro bono Provinciae exantlatis curis, extremum clausit diem in Conventu Labacensi die 24. Augusti Sancto Bartholomaeo Apostolo sacra A. C. 1705. annos natus 65. quorum 48. in Seraphica Religione transegit. Post mortem suo olim amico P. Constantino Dubsky Provinciae Bohemiae alumno, olim hujus lectore, ac in lectura ejusdem P. Lazari collega apparuit, â quo certas preces pro se peragi exorabat, ut citius ad visionem Dei evolaret, â qua adhuc retardabatur; etenim nullam poenam sensûs, sed solum damni patiebatur, ùt ex authentico instrumento ex Conventu Pragensi B. V. Mariae ad Nives ad nostram Provinciam misso, quod in Archivio nostro reperire est in originali, luculenter patet. Ne tanti Patris memoria apud posteros umquam oblivioni daretur, ejusdem Provinciae Filii in perennem debitae gratitudinis tesseram, monumentum, quod in Ecclesia Conventûs Labacensis intra Capellam S. Antonii, et noviter erectam Aram S. Margaritae de Cortona, parieti lapide excisum, affixum cernitur, erexerunt, cujus tenorem hic subnecto:

140a, b, c

Lazarus amicus noster mortuus est
veni, et vide, ubi posuerunt eum,
nunc lumine clauso dormit
qui vigilans arcus erat.
Hic animo procerior
quo depressior corpore fuit
Ter geminum dixisses, heu deflendum
Carnioliae Provinc. praefuit, profuit,
quam reformavit, auxit, illustravit
Ter Minister, semper parens
Non tam Ord. Min. Coarbiter Generalis
quam orbis, et Ordinis splendor,
sed mors, ut tantum extingueret lumen
intercutem affudit aquam.
Tu lustralem superinjice
Viro
Qui pro Deo, et Republica fatigavit
precare Requiem
Vixit annos LXV. obiit MDCCV. 9. Kal. Sept.
Merentissimo Patri Antonio Lazari
maerentissimi filii
P. P.

XXVII. P. Athanasius Haffner fuit olim terrae Sanctae incola Paenitentiarius Apostolicus, Assissii in Umbria, Beatissimae Virginis Mariae erat cultor eximius, ad cujus honorem binas ejusdem Coronationes Tersacti, et in Monte Sancto versibus, et emblematibus pulcherrimis exornavit. Obiit Mantuae in Conventu Spiritus Sancti die 29. Martii 1718. annos natus 51. Relig. 33.

XXVIII. P. Conradus Ziegler Carinthus ex Tarvisio olim bis hujus Provinciae gubernator, vir Religiosissimae vitae, virtutis abstinentiae, et temperantiae amator eximius ad quam virtutem debite excolendam 40. et ultra annis â vino abstinuit, obiit tandem plenus meritis in bona senectute Labaci die 2. Maji 1721. anno aetatis suae 74. Rel. 56.

XXIX. a) P. Coelestinus Stuedler natione Bavarus loci Garstensis, in hac Provincia Ordinis Seraphici habitu donatus fuit, emissa professione per varios honoris gradus pedetentim ascendendo ad Ministeriatus munus pervenit. Ab animarum zelo inter caeteras virtutes, quibus â Deo insignitus erat, specialiter sese recommendabilem et Deo, et hominibus reddidit. Tanto enim hic indefessus Paenitentiae Sacramenti Minister proximi amore flagrabat, ut eum nec tempus bru-

140a b, c

male, lutosum, aut pluviosum, imo nec ipsi seniles anni â visitandis infirmis arceret, quibus assistere in periculo mortis in deliciis debuit, omnes verbis dulcissimis solabatur, ad patientiam exhortabatur, sacramenta administrabat, aliaque pietatis, et charitatis officia exhibebat: Unde non tantùm â communi plebe, sed etiam â nobilibus personis in magna aestimatione, honore, et veneratione habitus fuit. Demum laboribus fractus suorum laborum praemia recepturus (ut piè credere est) ad coelestem gloriam evolavit in Conventu Labacensi die 22. Aprilis 1735. anno aetatis physicae 71. Rel. 51.

XXIX. b) P. Rochus Finster natione Carinthus ex S. Vito Seraphicae militiae in Provincia S. Crucis Croatiae Carnioliae nomen dedit anno 1698. ac Sacro habitu donatus fuit in Conventu Nazarethano die 17. Augusti annos natus 19. Postmodum Sacerdos initiatus Copiis Caesareis ad Dalmatiam proficiscentibus apud Inclytum Oettinganum Regimen datus fuit in Capellanum Castrensem, ubi intra breve tempus videlicet â 5. Septembris 1716. usque ad 9. Junii 1717. haereticos 222. ad gremium S. Matris Ecclesiae adduxit, inter quos erat etiam D. Joannes Philippus Beza Argentinensis, eorum Pastor, qui prius in pluribus Germaniae Civitatibus sectae lutheranae Praedicantius (ut vulgo dicitur) fuit. Qualis, et quantus hic Apostolicus vir fuerit? Ex testimonio (quod ex Originali adfero) Illustrissimi, et Reverendissimi D. D. Stephani Cupilli Archiepiscopi Spalatensis, Dalmatiae, et Croatiae Primatis (qui P. Rochum ob singulares Virtutes, et ardentissimum animarum Zelum summo in honore habuit, in suo Palatio eidem diversorium praebuit, ac speciali amore prosequebatur) clarè colligitur, quod ita sonat:

Nos Stephanus Cupilli Dei, et Apostolicae Sedis gratia Archiepiscopus Spalatensis, olim Salonitanus, Dalmatiae, ac totius Croatiae Primas.

Universis, et singulis, ad quos etc. fidem indubiam facimus, et testamur Ad'm R. P. Rochum Finster de familia Reformatorum S. Francisci ad annum circiter commoratum fuisse in hac Civitate, et Palatio nostro tanta morum suavitate, vitae innocentia, Sacrarum litterarum studio, omnique virtutum genere praefulgentem, ut non homo, sed Angelus â Deo missus omnium vocibus, et plausu sit nuncupatus. Enituit praecipuè religiosi viri pietas in animarum salute procuranda, et promovenda, solo siquidem

140a b, c

charitatis intuitu Germanorum Militum in Regimine Principis Oettingensis Spiritualem curam suscepit, tanto Divini honoris proventu, Catholicae Religionis gloria, et Orthodoxae fidei propagatione, ut aegrotantibus in Xenodochiis pius in die ore, manuque opem ferens, Sacramenta administrans, et morientibus usque ad extremum praesens, eam â Domino vim, et gratiam susceperit, qua viginti duo supra ducentum haereticos ad Sanctae Matris Ecclesiae gremium adduxerit. Hos autem reliquosque Catholicos Milites in fide firmavit non tantum exhortationibus Divino Spiritu ferventibus, Paenitentiae, et Eucharistiae frequenti administratione, sed praecipuè admirabili patientia animique constantia in deglutiendis injuriis, et tolerandis persecutionibus haereticorum, imò et haeresis, quae dentibus fremebat in virum Apostolicum, cujus verba, et exempla tot animas de

errorum tenebris in admirabile veritatis lumen traduxêre. Quare praesentes in testimonium grati animi, et amantissimi cordis erga optime meritum Dei Ministrum dantes manu nostra subscribimus, et sigillo nostro firmamus.

Datum Spalati et Palatio nostro Archiepiscopali die 5. Julii 1717.

Stephanus Archiepiscopus

Spalatensis

L. S.

D. Franciscus Antonius

Bergeglich â Secretis

Tandem plenus meritis laborum suorum praemia recepturus Caelestia regna (ut pie sperare licet) petivit anno 1734. die 19. Februarii in Conventu Labacensi annorum 55. Rel. 36.

141

XXX. Frater Maximinus Jessenko Clericus Philosophiae auditor in flore Juventutis huic saeculo valedicere debuit; fuit etenim in Conventu Montis Sancti die 11. Junii fulmine tactus anno 1744. Vix Religiosae vitae amoenitatem degustavit, jam consummatae perfectionis vir esse credebatur; nam tempus, quod studio supererat, orationi, et piis meditationibus dedicavit, saepius post persolutas matutinas laudes in choro coram Beatissima Virgine Maria usque ad Primae horae canonicae tempus excubias agebat, nec Vesperi, antequam se ad nocturnam quietem posuisset, eamdem salutare intermisit. Plenus erat humilitatis, mansuetudinis, reverentiae erga Superos, et Superiores, ut S. Franciscus, si tempore ejusdem vixisset, cum ob eximias virtutes in socium assumpsisset: prout mihi quidam pro tunc ejusdem Conventûs incola recensuit. Patientia ejus singulariter enituit in perferendo cruciatu, quem toto â fulmine exusto corpore per ultimum octiduum sustinebat. Ecclesiae Sacramentis munitus, et in divinam voluntatem plenè resignatus in aeternae beatitudinis torrentem sese placidissimè immersit die 18. Junii anno 1744. aetatis suae 19. Rel. verò anno 2'^do.

XXXI. P. Simeon Marx natione Bavarus, qui singulari zelo ultra 30. annos Novitiorum Magistri fungebatur officio. Hic mundi contemptor, tempus totum, quod Chori frequentationi, in quo erat assiduus, diu, noctuque, et officio Magistri supererat, contemplationi, et meditationi consecravit. Pauperrimus inter pauperes, qui in cella nec imaginem praeter Crucifixum, cujus vita, et passio sufficiens erat ad in longum protrahendas suas meditationes, habere voluit. Ad colloquium faeminarum nonnisi coactus accedebat, nec tamen ad faciem ullam, ne coinquinaretur â pice, intueri voluit. Otii erat inimicus acerrimus, nunquam eum aliquis, nisi aut orantem, aut meditantem, aut legentem, aut Novitios perfectionis viam edocentem, aut Regulam explicantem invenit: Communitatis observator accuratus, honores nunquam appetebat, quos appetere superbiam dicebat. Tandem multos suae Religiosae Scholae praeclaros post se relinquens discipulos obiit in Conventu Nazarethano die 4. Augusti anno 1744. aetatis suae 80. Rel. 58.

142

XXXII. P. Benno Waltreich natione Tyrolensi natus Doblaci 23. Aprilis 1701. indutus 11. augusti 1718. mox in principio sui tyrocinii tanta dedit pietatis, et prudentiae specimina, ut merito vir consummatae virtutis appellari meruerit, cujus in gubernando prudentiam, et dexteritatem non propria tantùm, et exterae Provinciae admiratae sunt. Extitit namque hujus dignissimus Minister Provincialis, ac Provinciarum Bavariae et Tyrolensis in sua patria Commissarius Visitator Generalis. Finem suae vitae religiosissimum hunc virum, interna divina monstratione praevidisse, facile conjicitur 1' ^mo: nam cum Chyrurgus Vissicatoria solvisset, quae benè operari videbantur, gaudebat, ad quem languens Pater, haec formalia dicebat: Chare Frater, tu habes hodie in meo corpore gaudium, quia Vissicatoria videntur bene operari, ego verò crastina die habebo meum gaudium : eodem vesperi monuit Chyrurgum, ut in crastinum hora 5'^ta matutina vellit surgere, ac sese vestimentis suis induere. Frater credens ipsum loqui ex delirio, sequenti die ad eum venire distulit; ast infirmus Pater minime oblitus suorum verborum paulo ante 5'^tam misit pro Fratre Chyrurgo, quo adveniente curavit sibi imponi vestimenta, ac collocari supra sellam, in qua aliquo tempore sedit tacens: cum Chyrurgo visum fuisset satis, monuit eum, ut ob debilitatem se curaret reponi ad lectum, adhuc per instans, reposuit infirmus, patientia, tandem ipsemet desiderans redire ad lectum: jam agite mecum, quod vobis placet, ajebat, et eadem die horâ 11'^ma migravit ê vita. 2' ^do Mortem hujus viri (ex quo apparet, quam gratus Deo fuerit) non tantùm Confratres, et cives domestici, sed etiam homines, quibus omnino ignotus erat, plangebant, et dum homines audirent, sonum agoniae catervatim ad portas Conventus accedebant, ita ut per portam alicui intrare ob multitudinem hominum non licuerit, ùt quidam ocularis testis, cui praedictus Pater â Sacris confessionibus fuit, recensuit, quod etiam ante triduum mortis confitentem, ac Patri sanitatem precantem, idem Pater subsistere jussit dicendo: Subsiste paulisper fili mi, ut tibi ultimam impertiar benedictionem, ex quibus omnibus apparet, hunc Patrem verum fuisse Servum Dei. Nec mirum, quod ejus mors â tota plangeretur vicinia, quam totam prius repleverat odore, et fragrantia omnium virtutum, demulcebat mansuetudine corda hominum, rapiebat charitate, captivabat affabilitate omnium animos, nunquam audiebatur quispiam de eo loqui, qui eum non summis extolleret laudibus, praedicaret encomiis. Caelo itaque maturus die 30. Martii anno 1754. ex calculo, et catharri suffocativi accessu munitus omnibus Sacramentis cum maxima in divinam voluntatem resignatione placidissimè diem extremum clausit in Conventu Neostadiensi cum maximo et Fratrum, et exterorum maerore, anno â sua nativitate 53. quorum 36. in religione transegit.

143

N' ^o 7.

XXXIII. Fr' Adjutus Knoll laicus pietati, et devotioni apprimè addictus, vir simplex, et rectus, ac timens Deum, qui etiam ad umbram vel minimi peccati expavescebat, virtute simplicitatis adeo excelluit, ut merito in exemplum adducatur, omnibus sui statûs professoribus patientiam ipsius in rebus adversis si spectes, non degenerem patientissimi Jobi filium dixeris. Hanc miseram vitam cum meliori in aeternum duratura commutavit die 10. Februarii in Conventu Labacensi anno 1758. annum agens 71. Relig. verò 42.

XXXIV. P. Achatius Wohinz natus est in Eisnern die 22. Septembris A. C. 1715. Religionis Seraphicae habitum suscepit die 13. Sept. A. C. 1734. Hic vir erga proximos in ultimo vitae agone adjuvandos magno charitatis fervore ferebatur. Cujus charitatis vel maxime enituit, dum novelli milites in arce Labacensi in magno numero collocati, febri maligna grassante inficerentur, et contracto morbo quasi quotidie morerentur, qui postposito propriae vitae dispendio, quod sibi imminere ê proximo, probè animadvertit, sese resolvit charitatis erga proximum virtute impellente, continuò in Arce manendi ad facilius obeunda circa infirmos charitatis officia, quo se die 1. Martii A. C. 1759. contulit, ibique mansit usque ad 18. Martii, quo die contracta infirmitate, quam se contracturum jam prius praeviderat, malignae febris, ad Conventum reductus fuit: cui infirmitati medendae, cum remedia humanitus applicata minimè prodessent, Ecclesiastica Sacramenta sibi administrari ardenter flagitabat, et devotissimè suscepit, non corpus, sed animam sublevari desiderans. Unde per 14. dies patienter tolerata infirmitate in Conventu Labacensi die 2. Aprilis A. C. 1759. charitatis victima occubuit, dum annum vitae suae ageret 44. in Religione verò 25.

XXXV. P. Deodatus Ljubitsch Labaci in suburbio S. Petri die 6. Maji anno 1728. natus, Seraphici S. Patris Francisci habitu indutus fuit 10. Septembris 1746. Hic vir Concionatoris munus absolutis studiis obibat usque ad ultimum vitae suae finem. Dum ex Conventu Neostadiensi Labacum in eodem Praedicatoris officio, quod ferventissimè prosequebatur, translocatus fuisset, me praesente edixerat, se in hoc Conventu mortem oppetitutrum: quod eventus eodem anno edocuit. Etenim anno eodem, quo supranominatus P. Achatius Wohinz ob proximi charitatem mortem oppetiit, et hìc ejusdem laboris successor pari morbo occubuit. Rem effero: postquam ex hac vita migrante praedicto P. Achatio, milites novelli infirmitate maligna laborantes, Spirituali auxilio destituti fuissent, P. Deodatus, seu potius his miseris, et derelictis hominibus in solatium â Deo datus, non horrore mortis, territus, nec amore propriae vitae allectus, mortem

144

quam si non certissimam, saltem probabiliter secuturam providere debuit, ob multorum salutem subire non dubitavit. Mortuo P. Achatio seipsum obtulit ad serviendum infirmis morbo contractivo infectis, quibus etiam fideliter astitit eosdem consolaturus, et eisdem ecclesiastica administrando Sacramenta, donec ipsemet eadem infirmitate contracta viribus destitutus ad Conventum deportaretur, ubi die 7. Maji 1759. postquam vixisset annis 31. in religione verò transegisset annos 13. pie in Domino expiravit. Qui secundum hominem judicat, eumdem non custodem, sed pessumdatorem, ac proditorem propriae vitae fuisse indubitanter asseret, quod in manifestum ammitendae vitae discrimen sese commiserit nulla aut justitiae, aut obedientiae lege adstrictus. Qui autem judicat secundùm Spiritum, vitam corporalem unius hominis propter Salutem multorum Spiritualem conservandam flocci pendet, memor illius Salvatoris effati: bonus pastor ponit animam suam pro ovibus suis . Joan. c. 10. Nec tam generosae resolutiones humanae imbecilitati, sed Spiritus Sancti instinctui tribuendae sunt, ùt loquitur S. Augustinus.

XXXVI. P. Thomas Sagar [Žagar] Ex-Diffinitor, multis annis zelosus Novitiorum Magister, â charitate proximi in excipiendis fidelium confessionibus multùm commendabilis, vir patientiae virtute adeo excelluit, quod eumdem nulla res adversa ad iracundiam concitare quiverit, ut propterea homo sine bili, et irasci nescius fuerit vocitatus: et si aliquando irasci videretur, haec ira brevi per risum absumpta fuit. Tandem fractus laboribus, et expletis annis Jubilariis plenus meritis obdormivit in Domino in Conventu Labacensi die 31. Decembris hora 4'^ta noctis anno 1762. in aetate physica numeravit annos 74. in Rel. verò 54.

XXXVII. P. Jacobus Kashuttnig [Košutnik] natus fuit die 15. Januarii 1677. et habitu Religionis donatus die 13. Decembris Sanctae Luciae Virgini, et Martyri sacra anno 1703. fuit in Saeculo fidelis, et strenuus miles, in religione verò vir omni virtutum genere exornatus, sua religiosissimâ vitâ ter Provinciae Diffinitor, et Custos factus fuit. In meditatione, seu oratione mentali (in qua saepius, quasi absorptus videbatur) exardescebat ignis divini amoris, nec minor fervor erat in oratione vocali, cui non tantùm privatim, sed etiam publice in Choro, diu, noctuque, etiam in sua senectute, et saepius infirma valetudine, quam diligentissimè incubuit cum maxima aedificatione religiosae juventutis, cujus insignis pietatis et egometipse admirabundus extiti spectator dum studio Theologico incumberem. Horis, quae orationis supererant, pingendo sese occupabat, quam artem, etsi eidem speciali studio non incubuisset, adeo callebat, ut non cuilibet in arte exercitato palmam daret. Prae ceteris autem pingendis imaginibus in deliciis habuit, varias imagines B'mae Virginis Mariae sub aliis, et aliis mysteriis ejusdem Sanctissimam vitam repraesentantes efformandi. Tandem senectute confectus, et Sanctissimis Ecclesiae Sacramentis munitus, ut strenuus Christianae, et Seraphicae

145

militiae miles, post plurimas de antiquo hoste reportatas victorias, in pace quievit, et ad superna gaudia certaminum suorum praemia recepturus evolavit in Conventu Labacensi die 13. Januarii hora duodecimâ meridianâ anno 1763. anno aetatis physicae 86. Religionis verò 60. inchoato.

XXXVIII. P. Angelinus Coballić Camnicii, seu Lithopoli in Carniolia natus die 17. Februarii anno post Christum natum 1716. Religioni Franciscanae nomen dedit die 13. Septembris anno 1735. Vir in ascesi plurimùm eruditus, non sine ratione Princeps Ascetarum in Provincia vocitandus venit; nam non tantùm Juventus religiosa, cui pluribus annis tamquam Magister asceseos praefuit, sed et viri Religiosae observantiae tenaces, et consummatae virtutis se eidem ultrò instituendos crediderunt, ab eoque salutaria consilia exquirere non negligebant. Quamvis verò variis infirmitatibus continuo lacessitus esset, eas tamen, donec natura concedebat, semper abscondere satagebat, quas non corporis afflictiones, sed dona Dei appellare solebat; voluit enim abesse omnem humanam consolationem, et commiserationem, ut Divina gratia, quae ad omnes humanas angustias, et tribulationes sublevandas, et mitigandas vel unica sufficit, tantò magis operari valeret. Nullus erat, qui contra eum verbum malum locutus fuisset, sed omnes virum Sanctissimum, et omni virtutum genere refertum depraedicabant; et non absque gravi ratione; nam manus semper intra manicas absconditas tenebat, oculi singularem modestiam praeseferebant, vultus nonnisi corporis macerationem indicabat, loquela humilitatem, tota denique corporis compositio omnigenam Sanctitatem spirabat. Discursum â caritate proximi alienum audire renuit, et si necessitate compulsus adesse debuit, eum mox in bonam partem inflectere studebat. Tandem, dum per plures annos phtisis infirmitate patienter tolerata laborasset adeo, ut saepius vox deficeret, in Conventu Labacensi, dum nonnisi pelle, et ossibus constaret, die 16. Julii anno 1761. animam suo reddidit Creatori annos natus 51. quorum 31. magna laude in Seraphica Religione non absque Sanctitatis fama transegit.

XXXIX. P. Josephus (in Saeculo vocatus Judocus Maria Josephus) Liechtenberg ex nobilissima Comitum stirpe in Carniolia natus die 6. Martii anno 1735. Parentes habuit non tam nobilitatis genere, quam virtute conspicuos Franciscum Xaverium Comitem â Liechtenberg, et Josepham Felicitatem natam Comitissam â Thurn. Juventutis annos egressus plurimas more Nobilium Europae partes peragravit, dumque in iis nonnisi vanitatem videret, omniumque terrenarum voluptatum, et mundanarum deliciarum caducitatem probè intelligeret, spretis omnibus mundi illecebris die 14. Februarii anno 1762. ad Religionem Seraphicam admitti humiliter petiit, et institit ad religiosam conversationem tempore bacchanalistico admitti, postea verò per 10. dies exercitia Spiritualia die 25. facere inchoavit. Tempore exercitiorum Chorum nocturnum diligenter frequentavit, ac constanter sacco stramineo utebatur, ordinario Fratrum cibo contentus, et sic arduitatem Ordinis ex-

146

trinsecam probare conabatur: quâ expertâ, peractis exercitiis suam resolutionem, et vocationem ad amplectendum institutum Franciscanum quamprimum suis Genitoribus 6. die Martii declaravit. Dum valediceret Patri, ac Matri, caeterisque consanguineis, omnes in lacrymas prorumpebant, eumque â sua vocatione diversis modis retrahere conabantur. Ast Jodocus divino amore succensus fortiter contempto nativo sanguine, spretis mundi divitiis, abnegatis mundi voluptatibus, et illecebris haec omnia tamquam surdus pertransibat, nec enim parentum (qui eum prae ceteris prolibus magis diligebant eo vel maximè, quod eos in sua vita nunquam prout asserebant, offenderit) votis deferre voluit, dum divinam gratiam aliter secum disponere cognovisset. Quare accepta â parentibus valedictione mox ad Conventum redivit, nec exire voluit, donec in celebrato Diffinitoriali Congressu susceptus, ac die 19. Martii 1762. praesente toto Diffinitorio, ejusque Illustrissimo Domino Genitore indutus, ac Josephus vocatus fuisset. Tempore Novitiatus, tanta Sanctitatis, et perfectionis religiosae specimina dedit, quod non tantum tyro, sed potius consumatae virtutis Religiosus videretur, nam omnia quaeque vilia claustralia munia, ut Conventum verrere, vasa culinae abluere etc. maxima laetitia, ac hilaritate obibat, neque patiebatur, ut aliquis Connovitiorum loco sui quidquam faceret, licet sponte eumdem in his sublevare voluerint. Expleto probationis anno non sine magnis difficultatibus, et diabolicis illusionibus (quae similes personas crebrius, et fortius impugnare solent) sed divina se protegente gratia felicitier superatis, serena, et resoluta mente in Conventu Camnicensi Seraphicae Religionis emisit professionem. Facta professione conceptum in Novitiatu Spiritum devotionis non tantùm non extinguebat, sed in eo in dies majora incrementa sumpsit; totum enim ferme tempus noctis, aut in Choro, aut in via Crucis, aut in cella fusis precibus insumebat, diurnis, et nocturnis horis semper avide se sistebat praesentem, et si ex inculpabili somno aliquando, quod tamen raro contigit, ipsum nocturnum chorum intermisit, plus doloris, quam de aliis defectibus habuisse animadvertebatur, quam tamen defectum humili suae culpae fassione eluere publicè non abhorrebat. In obedientiae operibus exequendis exactissimus fuit, nec expectabat praeceptum Superioris, sed annutus eidem omnino sufficiebat, ad omnia prompto, hilarique animo perficienda, nec umquam discutiebat rationes Superiorum, sed caeco modo in omnibus, sive levibus, sive arduis ad obtemperandum nil haesitans se accingebat. Intemeratam suam Virginitatem, et Castitatem, de cujus violatione nemo quidquam sinistri sive in saeculo, sive in Religione dicere potuit, semper illibatam custodivit. Quid de paupertate, quam pro Matre ad exemplum sui Patris Sancti Francisci habebat dicendum sit? ignoro: hoc scio, quod quidquid dixero, minus dicam; videtur enim in hujus Virtutis excellentia gradum summum attigisse; Etenim praeter habitum, ac alia indumenta corporis in cella nil retinere volebat, neque aliqua munuscula Spiritualia acceptare, si verò aliquis eumdem pro aliquo rosario, numismate, aut alia simili re petiit, non erubuit â suis Confratribus ea emendicare. Et si quis ei ultra suam indigentiam aliquid tribuere voluit,

147

id acceptare omnino renuit; imo nec Chartae folium in sua conservabat Cella, sed si necessarium quidquam ad scribendum habuit, ad suum Superiorem accedebat pro licentia scribendi, simulque ab eo tantùm papyri, quantùm necesse habuit, petiit. Ad panem ostiatim petendum summo gaudio exibat, et ad majus meritum sibi comparandum cum sarcina sibi notissimos nobiles viros accedere in sui ruborem non verebatur. Sui, et mundanarum rerum contemptor eximius sempter extitit, omnem Saecularium conversationem, et societatem, ad extraneorum prandia invitationes maximè abhorrebat; dum verò Saeculares accedere cogebatur, discursum Spiritualem vel instituere, vel alium ab aliis de rebus inanibus promotum eò inflectere satagebat, ut ex eo ultimatim praesentibus Spiritualis vitae documenta praeberet: ob quod, dum audivisset, quamdam Dominam, non percipiendo ea, quae Spiritus sunt, contra suum discursum salutari â vitae aeternae continentem monita obmurmurasse, eamdem amplius accedere solebat, ut magis, magisque ab ea contemneretur. Eum ex omnibus suis contubernalibus, nullus umquam vidit turbatum, impatientem, aut effervescentem, vel minimo umquam verbo suum proximum offendentem, sed erga omnes mansuetum, affabilem, et charitate plenum, quilibet expertus est. Humilitas in eo tanta fuit, quod amore illius non desiderabat pro Clerico indui, sed in humili laicorum statu, ut esset, repetitis precibus postulabat, dum verò, ut Superiorum voluntati faceret satis, pro Clerico indueretur, instantissimè petiit, nec aliud unquam desideravit, quam Sacro diaconatus Ordine initiari ad imitandum humilitatis exemplum Seraphici Patris sui S. Francisci, qui Sacrum presbyteratus Ordinem prae nimia humilitate suscipere recusavit. Noluit tamen ita pertinaciter inhaerere suo judicio, quin illud Voluntati Superiorum subjiceret, et maximè sanis consiliis celsissimi Principis, et Episcopi Labacensis Josephi de Petazzi, qui eumdem ordinavit, persuasus, unà cum aliis ordinibus etiam presbyteratum accepit. In sua ultima infirmitate dixisse fertur, sibi plus prodesse, et chariorem esse suam duorum digitorum capillarem, clericalem coronam in capite, quam duodecim aurea Regiorum cubiculariorum claves. Tandem, ut nudatus omnibus mundanis rebus moreretur, quamdam cartaceam S. Aloysii imaginem, quam pro sua devotione â sua sorore Matre Tecla â S. Xaverio ê Societate S. Ursulae adhuc in Saeculo degens acceperat, per Patrem Gvardianum loci Othonem Sprug ante suum ex hac vita transitum eidem restituendam humiliter rogabat, ne hostis humani generis quidquam funesti in eo reperiret, quod eidem in tremendo judicio objicere posset. Appropinquante horâ mortis ab omnibus petita suorum erratorum cum lacrymis venia, omnibus Ecclesiae Sacramentis munitus, in Divinam voluntatem plenè resignatus, placens Deo raptus est in flore suae juventutis, ne malitia mutaret intellectum ejus, aut ne fictio deciperet animam illius, in Conventu La-

148

bacensi die 14. Aprilis A. C. 1768. annos natus 33. â suscepto habitu Seraphicae Religionis anno 6. de quo meritò dici potest illud Sapientiae c. 4 Consummatus in brevi explevit tempora multa: quia placita erat Deo anima illius propter hoc properavit educere illum de medio iniquitatum . Neque enim senectus venerabilis est, quae annorum numero computatur, sed aetas senectutis est vita immaculata ideo saepius condemnat juventus celerius consummata longam vitam injusti: non enim multum interest apud Deum, an quis multis annis in religione vixerit, sed an benè vixerit, vitamque suam rectè composuerit, hoc illum Deo tantùm acceptum reddit, et ad aeternam felicitatem, ad quam praedictum Patrem evolâsse credimus, perducit.

XL. P. Sigefridus Kappus Labaci in Carnioliae Metropoli die 30. Junii anno â nativitate Domini 1702. primam lucem aspexit, annos sexdecim natus Seraphicae religioni adscribi petiit, et obtinuit. Emissa Sacra professione, et emenso studiorum curriculo, zelo animas diversis fidei erroribus infectas ad lumen veritatis reducendas accensus, se in sua juventute in longinquas regiones contulit, partesque ipsas Superioris Aegypti penetravit, ubi, quamvis inter gentem mahometica labe infectam multis aerumnis divexatus, et opprobriis lacessitus, tamen verbum Evangelicae veritatis illi barbarae genti instillare non intermisit. Postquam ultra 22. annos huic Apostolico muneri indefessam operam navâsset, fractus laboribus ad Provinciam reversus Religiosae juventuti praeficitur, aliisque officiis perfunctus suam constanter piam, et variis afflictionibus, quibus corpus suum (quod asinum appellare solebat) Spiritui subjiciebat, donec â Medico, ut macerationi corporis modum imponeret, eidem inhiberet, extenuatam, ac exemplarem vitam pari morte conclusit in Conventu Nazarethano die 1. Octobris 1769. post expletum aetatis annum 67. et Religionis 51.

XLI. P. Vincentius Mariaschitz [Mariašić] natus Camnicii in Carniolia die 3. Januarii 1700. annum agens 20'^mum Religioni Seraphicae nomen dare constituit, et Sacro habitu indutus fuit die 4. Octobris in ipso festo S. Francisci anno 1719. In juventute absolutis studiis in Transylvaniae regiones perrexit ad inibi Catholicos in vera fide confirmandos, et heterodoxos ad gremium S. Matris Ecclesiae reducendos. Ad Provinciam revocatus per varia Religionis munia ascendendo fuit secunda vice ad Provincialatus officium evectus anno 1769. quod morte praeveniente nec quatuor mensibus tenuit. Paenitentiae Sacramenti indefessus Minister erat; etenim non tantum diligenter Confessionale adibat, sed et infirmis Spiritualia monita dare, afflictos consolari, et moribundis in ultimo agone assistere in deliciis habuit: unde eumdem nulla tempestas, non pluvia, non nives, non frigus, non calor, nec aetas provecta absterrere valebat, ut aliquod infirmis praestandum pietatis opus ommitteret, nisi aliqua infirmitate praepediretur,

149a, b, c

ut alia Ordinis negotia eumdem aliò avocarent. Quamobrem tot animarum, quas ê vitiorum caeno revocavit, et ad Caelum praemisit, suffultus patrocinio hilariter ex hoc mundo migravit. In sua infirmitate ad sibi adstantem socium saepe dicebat: die Veneris faciemus Viam crucis (in qua obeunda in vita assiduus erat) et dein itinerabimus, prout etiam factum est; etenim die Veneris Vesperi permisit sibi â suo Confessario praelegi mysteria Viae crucis, et eadem nocte post 12'^mam noctis facta prius generali confessione, et omnibus Ecclesiae Sacramentis munitus, quasi dormiens expiravit in Conventu Camnicensi die 13. Januarii 1770. Annorum aetatis physicae 70. Religionis verò 50. utrinque completorum.

XLII. P. Wilibaldus Losey Carniolus Vipacensis ex pago Gottsche oriundus die 13. Augusti 1736. Seraphicae Religioni nomen dedit in Conventu Nazarethano die 24. Aug. 1754. Absolutis cum laude in Provincia studiis Divino afflatus instinctu ad Sacras Missiones admitti humiliter petivit, et obtinuit: Â Sacra de propaganda fide Congregatione ad Missionem Albaniae destinatus fuit, ubi sua exemplari vita, et eximia in proximum charitate adeo excelluit, ut non tantum â Catholicis summo in honore habitus fuerit, sed etiam ab ipsis infidelibus magnis laudibus celebraretur: obinde non tantum Praesidens, sed etiam Vice-Praefectus, licet Juvenis, totius Missionis institutus fuit, brevi, nisi praematura morte praeventus fuisset, Praefecti munere condecorandus.

Dum verò proximi charitate accensus infirmis contagiosa lue infectis Sacramenta Ecclesiastica ministraret, contracta infirmitate die 29. Novembris 1772. in Parochia Gruda Missionis Albaniae charitatis victima occubuit annos natus 36. Rel. 18.

Addatur P. Philemon Sauritsch, qui ex charitate aequali obiit Lab. 16. Apr. 1779.

Caput VI.
De Scriptoribus litteratis, qui opera
typis vulgârunt.

I. Multos, et insignes haec Provincia produxisset scientia, et doctrina praeclaros viros, nisi eam usque ad ejectionem perfidae doctrinae Martini Lutheri ex his partibus â sua origine in medio schismaticorum, et haereticorum commorari contigisset. In tali statu, in quo Provincia variis vicissitudinibus obnoxia erat, nec de alicujus Conventûs incolatu vel pro uno anno secura fuit, nec studia erigi poterant, ex quibus viri scientia conspicui prodire solent. Dum verò pulsis Lutheranis fides Catholica respirare coepisset, etiam studia non tantùm Saecularia, sed etiam in religiosis domibus reflorescere coeperunt. Ex quibus viri eruditissimi prodierunt, quorum Catalogum si texere vellem, lector in admirationem raperetur, videndo tot scientia, et doctrina

conspicuos viros intra breve tempus enatos. Ut brevitati consulam, hìc illos tantùm, qui opera sua typis mandârunt, in medium producam. Inter quos, qui post lutheranismum scripsêre, primum occupat locum

II. P. Franciscus Glavinich praedicator, sui temporis percelebris, maximae activitatis vir, multa probavit in Europa studia, fuitque ter hujus Provinciae Minister. Hic in lucem edidit librum, cujus titulus est: Manus Christi amoris divisa in 5. libros in 4' ^to Venet. 1625.

2. Confessionario cattolico diviso in tre parti nelle quali si dichiara quello, che appartiene alla sagramental confessione, con un modo facile d'essaminar bene la conscienza sopra ogni peccato in 8. Utini 1642.

3'^tio edidit libellum intitulatum: Origine della Provincia Bosna Croatia, ê come fù divisa dalla Provincia di Bosna Argentina, col numero de Monasterii sì antichi, come moderni in 4' ^to Utini 1648.

4. edidit historiam Tersactanam italicè.

150

5. de 4. Novissimis in 4' ^to .

6. Legendarium Sanctorum illyricè.

7. Summam animae Christianae italicè.

8. Et multa plura chrovatico idiomate conscripta.

III. P. Maxentius ab Arco olim Commissarius nationalis per Germaniam, Ss'mi Officii Consultor, Lect. Jub. et nostrae Provinciae Minister Provincialis typis mandavit librum, cui titulus erat Missa cruenti sacrificii pio-cruenta mysteria ad seriem passionis Domini applicata. Oeniponti 1653.

III. P. Raphaël Levaković Jastrebarskensis pro ecclesia Zagrebiana literaturaque ecclesiastico-chrovatica optime meritus fuit archiep'pus Ochridensis et censor librorum in propaganda fidei etc. ejus opera in Kukuljevićiana: Bibliografia hrvatska . Zagreb 1861 recensentur quorsum lectorem remitto.

IV. P. Paulus de Tauris vir insignis doctrinae, septem linguarum peritus, dexteritate in agendis pollens, fuit Commissarius Generalis per Germaniam, Provinciae Austriae, S. Mariae in Hungariae, ac hujus Minister Provincialis, ac tandem Episcopus Pettinensis in Istria, in lucem edidit librum intitulatum: Anthologia Mariana in 4' ^to Romae 1654.

V. P. Antonius Lazari Lect. Jub. suo tempore Carnioliae Theologorum â Valvasorio Princeps appellatus, Leopoldi I. Romanorum Imperatoris Theologus, Reformationis hujus Provinciae auctor, et promotor, quam terna vice laudabilissimè gubernabat, publici juris fecit Panegyricum S. Antonii de Padua intitulatum Vitis.

2. Typis edidit Panegyricum in induitione Ill'mae Dominae Sidoniae Dorotheae Comitis â Gallenberg, cui sequentem praefixit titulum: Sittliche lehrreiche Revanche, in welcher, alß die hoch- und wohlgeborne Fräule Sidonia Dorothea Grafin, und Herrinn von Gallenberg, in des löbl. von ihren hochadelichen Voreltern gestifteten uralten Münkendorffischen Clarissen Klosters Gotteshause den H. Ordens Habit den 25. Februarii dieses 1680. ^ten Jahrs höchst auferbaülich annahm etc. in 4. Labaci 1680.

3. Simili occasione alteram Panegyrim habitam in induitione Nobilis domicellae Annae Catharinae Waldreichin praelo commisit, cum hoc titulo: Hysteron, Proteron oder hinter sich für sich verstelte menschen einbildungen, Erkentnissen und Begierlichkeiten: so alß die wohl Edle Fraüle Anna Catharina Waldreichin von Ehren-Porten in löbl. Laybacherischen St. Clarae Gotteshaus des H. Ordens Habits den 19. Januarij 1681. ^ten Jahrs bewürdigt und Maria Antonia benamet etc., durch P. F. Antonium Lazari, der Mündern Brüdern S. Francisci ordens regulmässiger Observanz, der H. Schrift lect. gener. verfast und vorgetragen worden. In 4' ^to Labaci 1681.

151

4. Reimprimi curavit Boethium de Consolatione Philosophiae 12' ^mo Labaci 1682.

5. Habuit etiam paratam Philosophiam Scotisticam, sub hoc titulo: Philoponema tetrateuchum Scotici acuminis acu phrygiatum, hoc est: Universae Philosophiae rationalis, et naturalis, moralis, et transnaturalis corpus apharmacum, quae tamen ob injuriam temporis in lucem edita non fuit.

VI. P. Franciscus Scalletari edididt opusculum cui titulus est: Condotta navale, è vera relazione del viaggio da Carlistadt â Malta del Sig ^r . Conte d' Herberstein in 8. Graecii 1688.

VII. P. Sigismundus Sigonius Lect. Jub. olim Provinciae Custos in lucem edidit libellum de meditatione, seu oratione mentali cum titulo: Summulae spirituales in 16. Venet. 1697.

VIII. P. Leander Wolff typis vulgavit Caeremoniale secundum Ordinem Sacrae Romanae Ecclesiae usui Fratrum observantiae accomodatum.

Item Caeremoniale Ordinis.

IX. Quidam Annonymus Provinciae Carnioliae edidit opusculum quoddam, cui titulus est: Altariolum Thymiatis .

X. P. Jacobus Hoffstetter olim bis hujus Provinciae Minister Provincialis scripsit Controversias canonico-Theologicas ad mentem Joannis Duns Scoti in 8. Labaci 1716.

Item edidit tomos duos in lib. 4 Decret. de Sponsalibus, et Matrimonio.

XI. P. Maximus Ruesch Lect. Emer. et quondam Minister Provincialis typis vulgavit opusculum, cui titulus est: Distinctio ex natura rei formalis actualis Scotistica contra novos ejus impugnatores vindicata, et defensa in 12. Labaci 1717.

XII. P. Petrus Francetich Lect. gener. et olim Minister Provincialis in lucem edidit Historiam Tersactanam sub titulo: Tersactum coronata Deipara Virgine insigne in 4'to Venet. 1718.

Idem opus deinceps in germanicum idioma versum prodiit sub titulo: Das schön wundertragende Tersacth in 4. Vien. 1723.

XIII. P. Clarus Pasconi Mariani cultûs promotor ferventissimus edidit historiam Ecclesiae, et Conventus Tersactensis, cui titulus est: Triumphus Coronatae Virginis Tersactensis in 4. Venet. 1731.

Item alium edidit librum de eadem coronata Virgine Maria, cum historia Prosapiae Frangepanianae intitulatum Historicus progressus Mariani triumphi, et Frangepanae Aniciae Prosapiae in 4. Venet. 1744.

XIV. P. Joannes Nepomucenus Tropper vir magnae eruditionis publici juris fecit opusculum de praedestinatione ex meritis, cui titulus est Aeterna divini amoris idea in 8. Labaci 1740.

152

Item edidit Tractatum de impedimentis dirimentibus Matrimonii in specie. in 8. Labaci 1744.

Post aliquod tempus huic tractatui multa de novo addidit, ampliavit, et majoribus in eodem contenta asserta argumentis roboravit, addidit quoque tractatum de impedimentis impedientibus, quos in duos tomos divisit, et reimprimi fecit sub titulo Tractatus duo, in quibus impedimenta Matrimonii contractum impedientia, et dirimentia ex Theologiae, et juris fontibus ad utriusque fori usum explanantur. in 8. Monachii 1753.

XV. P. Casparus Pasconi Lect. Emer. et hujus Provinciae olim Minister Provincialis typis vulgavit Historiam Conventus, et Ecclesiae Montis Sancti D. V. Gratiarum. in 4' ^to Venet. 1746.

XVI. P. Franciscus Suppanchig concionator italicus eximius evulgavit Quadragesimale italicum. in 4 ^to Utini 1748.

XVII. P. Godefridus Pfeiffer Lect. gener. teo. hujus Provinciae Minister Provincialis dignissimus, multa Manuscripta, quae in publicum prodire aspirant, post suam mortem posteritati suae scientiae testes reliquit; scripsit etenim universam Theologiam morum.

2. Dissertationem in casus reservatos Dioecesis Goritiensis.

3. Historiam Conventus Neostadiensis.

4. Historiam Conventus Nazarethani.

XVIII. P. Otho Sprug Lect. gener. scientiae amator singularis, et hodie hujus Provinciae gubernator laudabilissimus, qui ob plurima scripta, quae partim typis jam mandavit, partem mandare meditatur, â Reverendissimo P. Paschali â Varisio Ministro Generali Scriptoris Ordinis titulo proprio motu condecorari meruit, publici juris fecit

1' ^mo Theses deductas ex universa Theologia tum scholastico-dogmaticas, tum historico-criticas, principiis Mariani Doctoris Venerabilis Joannis Duns Scoti, et elencho per universum ordinem evulgato ex mandato R'mi Patris Clementis â Panormo conformatas, in 4' ^to Labaci 1762.

2. scripsit Historiam insignis Indulgentiae Portiuncula nuncupatae: Sacri Montis Alverniae cum suis Sanctuariis: ac Sacrorum stigmatum â Filio Dei Seraphico Patriarchae Francisco mirabiliter impressorum. in 8. Labaci 1766.

3. Dissertationes dogmaticas de Paradiso terrestri, de immortalitate hominis innocentis, de statu animae post mortem, de judicio particulari, de resurrectione mortuorum, de universali judicio, de supernaturali beatitudine hominis, de inferno, purgatorio, et Indulgentiis. in 8. Labaci 1769.

4. Praecitatas dissertationes dogmaticas postmodum auxit, et in duos tomos divisit. in 8. Venet. 1774.

153a, b, c

5. Dissertationes dogmaticas de exteriori Dei cultu, adoratione Eucharistiae, Sacrificio, de adoratione S. Crucis, et aliorum Dominicae Passionis instrumentorum, mediatione, et oratione Christi, de invocatione, cultu, et veneratione B. V. Mariae, Angelorum, et aliorum Sanctorum, de Sacris caerimoniis, variis benedictionibus, jejuniis, et festis. in 8. Salisb. 1770.

6. Dissertationes dogmaticas de vera Christi Ecclesia, Romano Pontifice, Conciliis, ac reliquis theologicis locis. in 8. Venet. 1776.

7. Dissertationem dogmaticam de Verbo Dei scripto, et tradito. in 8. Ven. 1778.

XIX. P. Castulus Weibel Lect. gener. evulgavit Propositiones ex universa mentis sensuum, et morum Philosophia. in 8. Labaci 1772. Item typis dedit Dissertationem dogmaticam de Sacramentali confessione â Jesu Christo instituta ejusque necessitate adversus Calvinianos. In 8' ^vo Labaci 1777.

Tenet etiam in paratis Institutiones Philosophiae Ecclesiasticae in 4. libros partitas, quorum primus continet Logicam, 2'^dus Ontologiam, 3'^tius Cosmologiam, et 4'^tus Psychologiam.

Caput VII.
De Fratribus, qui ex hac Provincia ad alias
exteras Provincias visitandas delecti fuerunt.

I. P. Franciscus Glavinich lib. de orig. Provinciae Bosnae Croatiae Cap. 5. pag. 19. facit mentionem de seipso, quod visitaverit Provinciam Bosnae Argentinae, quo autem anno hoc munus obivit, nil meminit: id solùm certum est, eum fuisse ibidem Visitatorem ante annum 1648. cum eo anno opus suum jam typis vulgârit.

II. P. Sigismundus Beltram olim bis Minister Provincialis hujus Provinciae, et Secretarius Commissarii Generalis per germaniam, visitavit Provinciam Minoris Poloniae anno 1660.

III. R. P. Petrus â Flumine Conc. lect. bis Ex-Diff'or, et Custos act. visitavit Provinciam S. Ladislai Regis in Sclavonia anno 1664.

IV. A. R. P. Paulus Budimir Conc. lect. Ex-Custos, Provinciae Pater, et Diffinitor generalis actualis visitavit Provinciam S. Ladislai in Sclavonia anno 1667. quo anno, vel ad initium sequentis factus est Episcopus Petinensis in Istria.

V. A. R. P. Joachimus Stross Conc. lect. Theol. Ex-Diff'or Ex-Custos, ac Provinciae Pater fuit institutus Commissarius Visitator Generalis Provinciae S. Ladislai in Sclavonia anno 1671.

VI. P. Casparus Beltram quondam Pro-Secretarius generalis Ordinis, et hujus Provinciae Minister Provincialis visitavit Provinciam Messinensem anno 1672.

153a, b, c

VII. A. R. P. Antonius Lazari Con'or Lect. gener. et ùt Custos actualis visitavit Provinciam S. Ladislai in Sclavonia anno 1674. Item ùt actualis Minister Provincialis Provinciam Venetam S. Antonii anno 1687. Dein, cum anno 1688 (quo P. Lazari Diffinitor Generalis in Capitulo generali in Conventu de Aracoeli Romae die 5. Junii celebrato electus fuit) in eodem Capitulo proposita fuisset causa Controversiae inter Provincias Reformatas S. Mariae, et Salvatoris in Hungaria super praetensione fundationis novorum Conventuum in locis recuperatis â tirrannide turcica, et limitibus Provinciarum, et super praetensione Provinciae de Observantia S. Stanislai in Sclavonia ad antiquos Conventus Custodiarum Quinqueecclesiensis, et Zagrabiensis, et super praetensione Provinciae de Observantia Bosnae Argentinae contra praefatas tres Provincias, et Generale Diffinitorium nil certi determinare potuisset, fuit P. Antonius Lazari actualis Diffinitor Generalis per patentes litteras Reverendissimi Patris Ministri Generalis in praedicta causa constitutus Commissarius generalis ad universitatem causarum cum plenitudine potestatis, ut auditis omnibus interesse habentibus, eorumque juribus examinatis, interpellato placito Sac. Caes. Majest. et Sac. Majest. Regis Hungariae partes componat, limites statuat, Conventus adscribat, definiat, et determinet, prout magis in Domino expedire judicaverit, secundum pacem, et concordiam, et commodius gubernium illarum Provinciarum. Injunctum sibi Commissionis officium anno sequenti 1689. fideliter perfecit, partes adversantes composuit, et pacem stabilivit. Quamvis verò in Congregatione Generali Romae in Conventu Aracoelitano die 2. Junii anno 1691. celebrato contra sententiam P. Lazari Patres Provinciae Bosnae Argentinae Observ. et Ss. Salvatoris in Hungaria protestati fuerint, et de novo audiri petierint, attamen ab eodem generali Congregatione sub die 7. Junii prodiit decretum, ut circa Provincias Hungariae decretum Lazarianum in Conventu Galgoczensi latum omnino observetur, et utrique parti silentium perpetuum sub poenis in ipso decreto contentis, et paucis turbatoribus irremisibiliter per Superiores generales infligendis imponatur. Circa Patres Bosnenses, et S. Ladislai Decretum P. Lazari declaratum fuit, ut aliqui Conventus Provinciae Bosnae obveniant, alii verò Provinciae Bosnae Argentinae aliquas domos sive in Hungaria, sive in Sclavonia amplius recipere praesumat. Ex quo apparet,

153b, 154

eumdem fuisse quatuor Provinciarum non quidem Visitatorem, sed Commissarium, et mediatorem constitutum.

Anno 1695. praesedit Capitulo Provinciali in Provinciae Bohemiae, quamvis eam alius Visitator visitâsset, nempe P. Ferdinandus â Golz Provinciae Tyrolensis. […]Item visitavit Provinciam Carnioliae, quia ob luem contagiosam, et bellorum tumultus extraneus Visitator advocari non potuit, anno 1705. Post 24. dies â celebrato Capitulo ad Caelestem patriam evocatus fuit.

VIII. A. V. P. Casimirus Dimiakovich Lect. Conc. gener. et Diff'or actualis visitavit Provinciam S. Ladislai in Sclavonia anno 1684.

IX. P. Petrus Francetich â Flumine, ùt actualis lector generalis visitavit Provinciam S. Ladislai in Sclavonia anno 1690. Item, ùt Ex-Diffinitor visitavit Provinciam Bohemiae S. Wenceslai D. et M. anno 1704. ùt iterato Diffinitor actualis.

X. A. R. P. Sigismundus Sigonius Conc. Lect. Jubilatus visitavit Provinciam Bohemiae S. Wenceslai D. et M. anno 1693.

XI. A. R. P. Bernardinus Gregoritsch Conc. Lect. gener. Provinciae Pater, visitavit Provinciam Ss'mi Salvatoris in Hungaria anno 1702. Item Provinciam S. Bernardini in Austria anno 1714. Item Provinciam S. Ladislai in Sclavonia anno 1724. Item Provinciam S. Leopoldi in Tyroli anno 1725.

XII. vide ibi. item XIII. item XIV. item XV. item XVI. item XVII. Item XVIII. Item XIX. Item XX. Item XXI. Item. XXII. Item XXIII. Item XXIV.

[XXV. P. Simeon Purger Conc. gener. Ex-Diff'or, et act. Guard. Labacensis visitavit Provinciam Tyrolensem D. Leopoldi anno 1778.]

XXVI. XXVII. XXVIII. et XXIX. ut ibi.]

155

XII. P. Ludovicus Gallenfels Lect. generalis, et Ex-Minister Provincialis visitavit Provinciam Austriae S. Bernardini anno 1711.

XIII. P. Maximus Ruesch Lector Emeritus, et tunc Diffinitor actualis visitavit Provinciam Sanctissimi Salvatoris in Hungaria anno 1716. Item Provinciam Sanctae Mariae in Hungaria anno 1721.

XIV. P. Michael Hervatina Lector Emeritus, et actualis Provinciae Diffinitor visitavit Provinciam Tyrolensem S. Leopoldi anno 1719.

XV. P. Jacobus Hoffstetter Lector Emeritus, Provinciae Pater visitavit Provinciam Bohemiae S. Wenceslai D. et M. anno 1725.

XVI. P. Eugenius Gottschever Lect. gener. et diffinitor actualis visitavit Provinciam S. Wenceslai D. et M. in Bohemia anno 1722.

XVII. P. Sigismundus Skerpin Lector Emeritus, et actualis provinciae Custos visitavit Provinciam S. Mariae in Hungaria anno 1730. in quo Provinciae suffultus auctoritate Imperatoria alternativam in electionibus servandam inter Hungaros, Slavos, et germanos feliciter introduxit, et per Summum Pontificem confirmari fecit.

Item ùt Custos actualis visitavit Provinciam Austriae S. Bernardini anno 1732. Item visitavit ùt Provinciae Pater Provinciam Venetam S. Antonii anno 1736. Item visitavit Provinciam Romanam Reformatorum anno 1737. Item visitavit Provinciam Bavariae S. Antonii anno 1738. quo anno die 5. Augusti subrogatus fuit Diffinitor Generalis.

[…]

XVIII. P. Antonius Kallan Lector Emeritus, Ex-Diffinitor visitavit Provinciam S. Antonii in Bavaria anno 1732.

XIX. P. Casparus Pasconi Lector Emeritus, Ex-Diffinitor visitavit Provinciam Bavariae S. Antonii anno 1735.

XX. P. Benno Waltreich Lector generalis, et Provinciae Pater visitavit Provinciam S. Leopoldi in Tyroli anno 1748. Item visitavit Provinciam S. Antonii in Bavaria 1750.

XXI. P. Joannes Nepomucenus Tropper Lector generalis, et actualis Provinciae Custos visitavit Provinciam S. Ladislai in Sclavonia anno 1752.

XXII. P. Vincentius Mariaschitz Lector generalis, et Provinciae Pater visitavit Provinciam Bohemiae S. Wenceslai D. et M. anno 1759. Item Pro-

156

vinciam S. Ladislai in Sclavonia anno 1765.

XXIII. P. Florianus Tschokl Lector Theologus, et actualis Provinciae Diffinitor visitavit Provinciam Austriae S. Bernardini anno 1765.

XXIV. P. Bonavita Dietrich Ss. Theologiae Lector, et Ex-Custos visitavit Provinciam S. Ladislai in Sclavonia anno 1768.

XXV. P. Simeon Purger Conc. Lect. gener. Ex-Diff'or, et act. Guard. Labacensis visitavit Provinciam Tyrolensem D. Leopoldi anno 1778.

XXVI. Inter praedictos Commissarios Visitatores non sunt comprehensi Commissarii nationales; illi enim, licet Provincias aliis visitandas commiserint, Capitulis Provincialibus per semetipsos praesidere consueverunt. Sic

XXVII. P. Michael Chumar Provinciae hujus alumnus, et Pater praesedit Capitulo Provinciali in Austria, et Bohemia anno 1634. Item praesedit Capitulo Provinciali in Austria, et Carniolia anno 1636. Item praesedit Capitulo Provinciali in Bohemia anno 1638.

XXVIII. P. Maxentius ab Arco hujus Provinciae Pater, et Commissarius generalis per Germaniam, praesedit Capitulo Provinciali in Austria, et Carniolia anno 1640. Item praesedit Capitulo Provinciali in Bohemia anno 1641. Item denuo praesedit Capitulo Provinciali in Austria, et in Carniolia anno 1643. Item praesedit Capitulo Provinciali in Bohemia anno 1644. Item praesedit Capitulis Provincialibus in Bohemia, et Carniolia anno 1647. et anno 1650. Item in Austria anno 1646. et anno 1649.

XXIX. P. Paulus de Tauris pariter hujus Provinciae Pater, quam ab anno 1658. usque ad annum 1661. gubernabat, praesedit Capitulo Provinciali in Bohemia anno 1659. non tamquam Visitator, sed ut Commissarius nationalis. Praesedit etiam Capitulo Provinciali Provinciae nostrae anno 1661. non ut actualis Provincialis, prout tunc erat, sed tamquam Commissarius nationalis.

Caput VIII.
De Fratribus ex nostra Provincia
in Generales Diffinitores electis.

I. P. Bernardinus de Fossa Aquilanus, qui tribus annis videlicet anno 1464. 1465. et 1466. Vicarius Vicariae Bosnae fuit, in decimo Generali Capitulo familiae Cismontanae Observantium Mantuae die 24. Maji celebrato institutus erat Commissarius in Curia Romana anno 1467.

157

II. P. Dominicus â Gonissa, qui etiam tribus annis scilicet anno 1467. 1468. et 1469. Vicariae Bosnae praefuit, ut Vicarius, fuit in Capitulo Generali Observantium Cismontanae familiae in loco S. Donati apud Urbinum die 28. Maji celebrato electus Diffinitor Generalis anno 1490.

III. P. Michael Chumar hujus Provinciae Bosnae Croatiae actualis Minister Provincialis fuit in Congregatione Generali Romae in Conventu S. Mariae de Aracoeli die 10. Junii celebrata coaptatus in Diffinitorem Generalem anno 1628.

IV. P. Paulus de Tauris pro tunc Provinciae Hungariae S. Mariae Minister Provincialis, et anno 1658. etiam hujus fuit in Congregatione generali Romae in Conventu S. Mariae de Aracoeli die 7. Junii celebrata electus in Diffinitorem Generalem anno 1642.

V. P. Paulus Budimir actualis Minister Provincialis Provinciae Bosnae Croatiae in Capitulo Generali Romae in Conventu S. Mariae de Aracoeli die 1. Junii celebrato coaptatus est in Diffinitorem Generalem anno 1664.

VI. P. Antonius Lazari lector Jubilatus, et actualis Minister Provincialis Provinciae Bosnae Croatiae in Capitulo Generali Romae in Conventu Aracoelitano die 5. mensis Junii celebrato fuit electus in Diffinitorem Generalem anno 1688.

VII. P. Sigismundus Skerpin Carniolus Lythopolitanus Lector Emeritus, bis Provinciae Pater, vir erat insignis doctrinae, dexteritate in agendis nulli secundus, Promotor Bibliothecae Labacensis Conventus, ad quam multos ex variis mundi partibus allatos libros reposuit. Ipsumque Conventum pro una contignatione elevavit, aliaque multa, quae suis locis referentur, sua dexteritate, prudentia, et sapientia egit: Cujus gloriosa merita nova honoris, et dignitatis accessione praemiare, et condecorare volens Clemens XII. Summus Pontifex, eum per Breve Speciale inter Patres Ordinis de linea Ex-Procuratorum Generalium adnumerare de Apostolicae Authoritatis plenitudine dignatus est, prout id uberius in Brevi desuper emanato continetur, cujus tenor sequens est: – foris – Dilecto filio Sigismundo Skerpin Fratri expressè professo Ord. ^is Min. ^um S. Francisci Reform. ^m nuncupand' ^m – intus –

Clemens Papa XII.
Dilecte fili salutem, et Apostolicam benedictionem.

Religionis Zelus, vitae, ac morum honestas, aliaque laudabilia probitatis, et virtutum merita, super quibus apud nos fide digno commendaris testimonio, nos inducunt, ut tibi reddamur ad gratiam liberales: cum itaque, sicut nuper nobis exponi fecisti, tu, qui (ùt asseris) frater expressè professus, Provin-

158

ciae Carnioliae Ord. ^is Min. S. Francisci de Observantia Reformatorum nuncupatorum, ac charissimi in Christo filii nostri Caroli Hispaniarum Catholici, et Romanorum Regis in Imperatorem electi Theologus existis, Sacram Theologiam decem annorum spatio praeter duos cursus Philosophiae docueris variisque negotiis publicis ejusdem Ordinis fructuosam operam in Aula Viennensi impenderis, atque Diffinitoris, Custodis, nec non Provincialis Ministri ejusdem Provinciae, ac in S. Mariae in Hungaria, ac Viennensi in Austria, et Venetiarum respective Provinciis dicti Ordinis Commissarii Visitatoris munera gesseris, et praeter Commissionem hujusmodi specialem delegationem tibi â tuis Superioribus Generalibus in praefata Provincia Hungariae demandatam obiveris, nunc verò in praemium obsequiorum tuorum eidem Ordini praestitorum, praerogativis, et praecedentiis, quibus illi, qui officio Procuratoris Generalis ejusdem Ordinis functi fuerunt, gaudere solent, frui posse plurimum desideres. Nos te praemissorum meritorum intuitu specialibus favoribus, et gratiis prosequi volentes, et â quibusvis Excommunicationis, suspensionis, et interdicti, aliisque Ecclesiasticis sententiis, censuris, et poenis â jure, vel ab homine quavis occasione, vel causa latis, si quibus quomodolibet innodatus existis, ad effectum praesentium duntaxat consequendum harum serie absolventes, et absolutum fore censentes, supplicationibus tuo nomine nobis super hoc humiliter porrectis inclinati, tibi, ut omnibus, et singulis praerogativis, praeeminentiis, praecedentiis, gratiis, et indultis, quibus illi, qui Procuratoris Generalis hujusmodi Officio per integrum triennium functi sunt, tam de jure, usu, et consuetudine, quàm alias quomodolibet utuntur, fruuntur, et gaudent, frui, et gaudere possunt, et poterunt in futurum, pari modo, et absque ulla prorsus differentia uti, frui, et gaudere liberè, et licitè possis, et valeas in omnibus, et per omnia perinde, ac si Procurator Generalis Ordinis hujusmodi Officium per triennium praefatum exercuisse reperireris, authoritate Apostolica tenore praesentium concedimus, et indulgemus. Decernentes easdem praesentes litteras firmas, validas, et efficaces existere, et fore, suosque plenarios, et integros effectus sortiri, et obtinere, ac tibi in omnibus, et per omnia plenissimè suffragari, sicque in praemissis per quoscumque judices ordinarios, et delegatos etiam causarum Palatii Apostolici Auditores judicari, et definiri debere, ac irritum, et inane, si secus super his â quoquam quavis authoritate scienter, vel ignoranter contigerit attentari, non obstantibus fel. record. Benedicti P. P. XIII. Praedecessoris nostri litteris super abolitione, et revocatione privilegiorum personalium dicti Ordinis editis, aliisque Constitutionibus, et Ordinationibus Apostolicis confirmatione Apostolica, vel quavis alia firmitate roboratis, statutis, et consuetudinibus, privilegiis quoque, indultis, et litteris Apostolicis in contrarium praemissarum quo-

159

modolibet concessis, confirmatis, et innovatis. Quibus omnibus, et singulis illarum tenores praesentibus pro plene, et sufficienter expressis, ac de verbo ad verbum insertis habentes, illis alias in suo robore permansuris ad praemissorum effectum hac vice duntaxat specialiter, et expressè derogamus, caeterisque contrariis quibuscumque. Datum Romae apud S. Mariam Majorem sub annulo piscatoris die 19. Decembris MDCCXXXVI. Pont. nostri anno VII.

F. Cardinalis Oliverius

VIII. Hoc Pontificium Breve, vi cujus intra Ex-Procuratores Generales annumeratus fuit, eidem etiam subrogationem in Diffinitorem Generalem Ordinis ob mortem ARP. Emerici Mettschaher Diffinitoris Generalis actualis, Provinciae Austriae alumni, et nostrae anno 1723. Commissarii Visitatoris Generalis, attulit de consensu Summi Pontificis Clementis XII. prout plenius continetur in litteris R'mi Patris Felicis â Roma Vice-Commissarii Generalis Cosmontanae familiae, quae sunt sequentis tenoris:

FR Felix â Roma Strict. Observ. S. P. N. Francisci Lector Emeritus, Sacrae Congregationis Indicis Consultor, iterato Procurator Generalis, et in hac Cismontana Reformata familia VCommissarius Generalis, et humilis in Domino servus.

Dilecto nobis in Christo ARP. Sigismundo Skerpin
Lectori Emerito, Concionatori, Theologo Caesareo, Ex-Pro-
vinciali, nec non Ex-Procuratori Generali nostrae Re-
formatae Provinciae Carnioliae alumno salutem, et Sera-
phicam benedictionem.

Quum per mortem ARP. Emerici Mettschaher vacaverit Diffinitoris Generalis munus nationis ultramarinae Reformatorum, subrogatio verò facienda foret ad praescriptum Statutorum Generalium Ordinis: Nos re collata cum Diffinitorii Generalis Patribus tum Observantibus, tum reformatis Cismontanae hujusmodi familiae Romae praesentibus, iisque probè animadvertentibus, neminem dictae nationis, ac familiae inveniri de jure statutario subrogandum, sed â Ss'mo Domino nostro feliciter regnante Clemente Papa XII. AR Pat'tem V'ram nuper clementissimè connumeratam fuisse iis, qui Procuratoris Generalis officio functi sunt, cum omnibus privilegiis, ac praerogativis, quae de jure, usu, et consuetudine debentur Patribus, qui triennio Procuratoris Generalis munus obiêrint, prout ulterius in litteris Apostolicis in forma Brevis expeditis sub die 19. Decembris 1736. et jam dudum legitimè publicatis, atque executioni demandatis continetur, hinc habito verbo cum praelaudato Ss'mo Domino nostro, nec non cum praefatis Diffinitorii Generalis Patribus vigore praesentium declaramus AR Pt'tem V'ram in prae-

160

dictum Diffinitoris Generalis gradum subrogatam usque ad proximè celebrandum Capitulum Generale cum omnibus, et singulis praerogativis, praeeminentiis, praecedentiis, gratiis, et indultis, quibus illi, qui hujusmodi Diffinitoris Generalis gradum tam de jure, usu, et consuetudine, quam alias quomodolibet utuntur, fruuntur, et gaudent, ac uti, frui, et gaudere possunt, et poterunt in futurum, ac ita pro declarato habemus, et ab omnibus haberi volumus, et mandamus. Datum Romae, ex nostro Conventu S. Francisci ad Ripas Tyberis die 5. Augusti 1738.

FR Felix â Roma

VCom'rius Gn'lis L.S.

De mandato Pat'tis Suae R'mae
Fr' Joannes Pius â Pressano
Secretarius Generalis

Publicatum Romae in communi refectione de
mane data die 5. Augusti 1738.

Fr' Zacharias â Brixia
ejusdem Conventus S. Francisci
ad Ripas Guardianus

IX. Anno 1740. in Vigilia Pentecostes die verò 4. Junii fuit celebratum Capitulum Generale in Conventu S. P. N. Francisci civitatis Vallisoleti Provinciae Immaculatae Conceptionis Regni Castellae, in quo P. Sigismundus Skerpin electus fuit, seu confirmatus Diffinitor Generalis, cum autem R'mus P. Cajetanus â Laurino in Capitulo Generali Vallisoletano in Ministrum Generalem electus ante sexennium sui Ministeriatus in Conventu Araecoelitano Romae die 12. Martii anno 1744. ex hac mortali vita decessisset, fuit post ejus mortem in Vicarium Generalem electus R'mus P. Raphael â Lugagnano die 11. Junii 1744. paulo post â Benedicto XIV. Minister Generalis institutus, qui Comitia Generalia Bononiae die 28. Maji 1746. in Conventu Annuntiationis B. V. Mariae celebranda indixit. Quia verò per Europam, et praesertim in Germania magni bellorum tumultus exorti erant, qui vocalibus ad Generale Capitulum accedentibus liberum iter intercluserunt, erat dictum Capitulum ex mandato Summi Pontificis ad aliud opportunius tempus prorogatum: Interim autem Summus Pontifex Benedictus XIV. Ministrum Generalem, Commissarium Generalem, et Diffinitores generales, aliosque Ordinis Officiales in suis respective Officiis usque ad proxime celebrandum Generale Capitulum confirmatos esse voluit, expedito desuper Brevi incip. Cum sicut accepimus dat. Romae die 17. Aprilis 1746. Reddita autem Divino favente numine inter Christianos Principes pace, et concordia interclusi liberi passus in mutuae amicitiae signum denuo aperti sunt, et communicatio humanae societatis admissa. Quapropter R'mus P. Raphael â

161

Lugagnano Minister Generalis de mandato Summi Pontificis Benedicti XIV., ut constat ex ejus Brevi incip. Pontificia omnium Ecclesiarum solicitudo dat. Romae apud S. Mariam Majorem sub annulo Piscatoris die 6. Martii anno 1749. Pont. anno IX., intimavit Capitulum Generale sub die 16. Majo anno Jubilaei 1750. in Conventu Aracoelitano Ill'mae Urbis celebrandum, cui Capitulo praelaudatus P. Sigismundus, ùt Diffinitor actualis interfuit. Unde ex praemissis facile patet, eumdem Officio Diffinitoris Generalis duodecim fermè annis ab anno videlicet 1738. usque ad annum 1750. functum fuisse.

X. Postquam verò ARP. Raymundus Tuoskowski Provinciae Reformatae Poloniae minoris Ex-Minister Provincialis, et in ultimo Capitulo Generali electus Diffinitor Generalis fatis cessisset, fuit P. Sigismundus Skerpin tamquam dignior Ordinis Pater, secundò subrogatus in Diffinitorem Generalem die 4. Maij 1754. patet ex ipsis litteris R'mi P. Bernardini â Terlitio Commmissarii Generalis Cismontanae familiae amplius patet, quae sequentem continent tenorem:

Fr' Bernardinus â Terlitio Ord. Min. Regularis Observantiae S. P. N. Francisci Lector Jubilatus, et in hac Cismontana familia tam Observantium, quam Reformatorum, et Conceptionistarum Commissarius Generalis, Visitator, ac Reformator Apostolicus.

Dilecto nobis in Christo ARP. Sigismundo Skerpin Ss. Theologiae Lectori Emerito, Ex-Ministro Provinciali, et Ex-Diffinitori Generali nostrae Reformatae Provinciae Carnioliae salutem, et Seraphicam benedictionem.

Seraphicae Religionis regimini meritis licet imparibus divina providentia constituti inter caeteras tanti muneris nobis incumbentes partes valde curandum esse censemus, ut unicuique secundum merita honores juxta lancem distribuantur: cum igitur propter obitum fel. mem. ARP. Raymundi Tuorkowski nostrae Reformatae Provinciae Poloniae Minoris Ex-Ministri, et Diffinitoris Generalis alius Pater ejusdem familiae dignior in Diffinitorem Generalem juxta Ordinis statuta subrogandus sit, Teque Patrem digniorem, ac antiquiorem in dignitate loco praefati RPP. Raymundi defuncti in Diffinitorem Generalem subrogamus, atque subrogatum declaramus omnibus cum praerogativis, et privilegiis consimilibus Diffinitoribus Generalibus de jure, vel consuetudine concessis, praecipientes cunctis Patribus, et Fratribus Superioribus, et subditis in virtute Sanctae Obedientiae, ut se sic â nobis institutum, subrogatum, et promulgatum recognoscant, debitumque tibi honorem praestent, nec â muneris tui executione te retardare, vel impedire minima praesumant. Vale nostri tuis in orationibus

162

memor. Datum Romae ex Ara Coeli IV. Nonas Maji 1754.

Fr' Bernardinus
Com'rius Gn'lis

L. S.

De mandato R'mi in
Christo Patris
Fr' Angelus Seraphinus ab Alaxio
Secret. Gn'lis.

Hujus secundae subrogationis Diffinitoriatui Generali finem intra breve tempus imposuit; etenim â subrogatione anno nondum elapso die 26. Januarii anno 1755. in Conventu Labacensi pluribus laboribus pro bono, et incremento Provinciae laudabiliter exantlatis obdormivit in Domino, ac ad Coelestem patriam laborum suorum praemia recepturus, uti piè sperare licet, transiit, annos natus 66. quorum 50. et ultra in Sacra Seraphica Religione transegit.

Caput IX.
De Concionatoribus Apostolicis, et Theologis
Caesareis.

§. I.
De Concionatoribus Apostolicis.

I. Nemo unquam dubitavit, omnes verbi Dei praedicatores esse merito nominandos Apostolicos, quia Apostolorum vestigiis inhaerendo, quorum sonus in omnem exivit terram, et in fines orbis terrarum verba eorum, populo Dei verba Salutis, et doctrinam â Christo revelatam, ac Apostolis traditam annunciant, errantibus viam veritatis ostendendo, pusillanimes, ac haesitantes confortando, ne variis errorum fluctibus circumferantur, haereticorum technas, ac fallaces versutias detegendo, atque Ethnicorum, et paganorum monstrosas fabulas confutando. Omnes etenim in id unicè intenti sunt, ut populum â vitiis revocent, et ad virtutes sectandos promoveant, et cultum veri Numinis in fidelium cordibus magis, magisque adaugeant, quod utique munus Apostolicum est.

II. Meae itaque intentionis est eos tantum Concionatores Apostolicos in medium proferre, qui speciali animarum Christi sanguine redemptarum zelo ferventes singularem tum in reducendis haereticis, tum in obfirmandis Catholicis operam impenderunt adeo, ut titulo Praedicatoris Apostolici â Sede Apostolica condecorari promeriti sint. Quamvis verò haec alma Provincia plures protulerit insignes Verbi Dei praedicatores, unicum tamen reperio hoc titulo condecoratum, scilicet

163

III. P. Franciscum Glavinich ter hujus Provinciae Ministrum Provincialem, Verbi Dei praeconem eximium, et â libris in lucem editis conspicuum, qui ob singularem Verbum Dei praedicandi Zelum â Gregorio XV. Summo Pontifice Praedicator Apostolicus denominatus fuit, prout ex ejusdem Brevi, quod ex originali subjungo, magis patebit:
– foris –

Dilecto Filio Francisco Glavinich Ordinis Fratrum Minorum Sancti Francisci de Observantia professori
– intus –

Gregorius PP. XV.
Dilecte fili salutem, et Apostolicam benedictionem.

Exponi nobis nuper fecisti, quod tu, qui, ùt asseris, habitum per Fratres Ordinis Fratrum Minorum Sancti Francisci de Observantia gestari solitum suscepisti, et professionem per eosdem emitti consuetam expressè emisisti regulares, ter Ministri Provincialis Ordinis tui munere in Hungariae, et Croatiae partibus functus fuisti, necnon Verbum Dei illarum partium populis, plures haeretica labe infectos ad Ecclesiae Catholicae gremium reducendo praedicasti. Cum autem, sicut eadem expositio subjungebat, tu, ut Concionatoris hujusmodi munere honorificentius, ac fructuosius fungi possis, tibi per Nos, ut infra indulgeri summopere desideres. Nos te specialibus favoribus, et gratiis prosequi volentes, et â quibusvis excommunicationis, suspensionis, et interdicti, aliisque Ecclesiasticis sententiis, censuris, et poenis â jure, vel ab homine quavis occasione, vel causa latis, si quibus, quomodolibet innodatus existis, ad effectum praesentium dumtaxat consequendum, harum serie absolventes, et absolutum fore censentes, supplicationibus tuo nomine Nobis super hoc humiliter porrectis inclinati, Tibi verbum Dei praedictum cum Apostolici Concionatoris titulo, de Ordinariorum locorum licentia, ac cum ipsorum benedictione respective, ac aliàs juxta Sacri Concilii Tridentini decreta praedicandi, Apostolica auctoritate tenore praesentium facultatem concedimus, et impartimur, teque Apostolicum Concionatorem in partibus hujusmodi, sine cujusquam praejudicio auctoritate, et tenore praefatis constituimus, et deputamus. Non obstantibus Constitutionibus, et ordinationibus Apostolicis, caeterisque contrariis quibuscumque. Datum Romae apud Sanctam Mariam Majorem sub annulo Piscatoris die XI. Augusti MDCXXII. Pont. nostri Anno secundo.

§. II.
De Theologis Caesareis.

I. Advertendum est, quod olim ex variis Religioni-

164

bus viri doctrina excellentes, prudentia pollentes, ac virtutibus eminentes â 6 Imperatoribus, Regibus, aliisque terrae Principibus in intimorum consiliorum numerum coaptati fuerint, qui Regibus in rebus arduis sana consilia praebuerunt. Hique ob humilem Religiosae professionis statum non Consiliarii Regii, quod vocabulum majorem fastum praesefert, qualem titulum hodie omnes fermè Germaniae Episcopi obtinent, sed Theologi Caesarei, vel Regii appellari consueverunt, uterque titulus nomine diversus in re tamen idem erat. Ex nostrae Provinciae Patribus, qui titulo Theologi Caesarei insigniti erant, tantùm duos reperio videlicet P. Antonium Lazari ter Ministrum Provincialem, et Diffinitorem Generalem, et P. Sigismundum Skerpin Lectorem Emeritum, bis Ministrum Provincialem bisque Diffinitorem Generalem.

II. P. Antonius Lazari Lector Jubilatus, et Reformationis Provinciae promotor, et auctor primus, de qua re infra uberius tractabo, fuit â Leopoldo I. gloriosissimae memoriae Romanorum Imperatore in Theologum Caesareum nominatus. Quamvis verò hujus institutionis nullum diploma Caesareum sive in originali, sive in alia quacunque copia adferri valeat, id tamen ex litteris plurimis, quas Leopoldus ad P. Lazari dedit, clarè colligitur, quia in inscriptione eumdem vocet suum Theologum. Profectò Leopoldus eidem hunc titulum minimè tribuisset, nisi Sua Imperatoria auctoritate in numerum suorum intimorum consiliariorum legitimè prius coaptatus fuisset.

III. P. Sigismundus Skerpin, de cujus egregiis factis, scientia, prudentia, et in agendis dexteritate jam saepius adhuc sermonem instituimus, cujusve memoria saepius adhuc recurret, dum de Conventibus Provinciae nunc extantibus speciatim agam, fuit adhuc ante Ministeriatum Provincialem ùt Custos actualis Provinciae â Carolo VI. Romanorum Imperatore in numerum Theologorum Caesareorum electus, et per speciale diploma deputatus, quod ex Originali de verbo ad verbum subjungo, estque sequentis tenoris:

Nos Carolus Sextus Divina favente Clementia electus Romanorum Imperator, semper Augustus, Germaniae, Hispaniarum, Hungariae, Bohemiae, Dalmatiae, Croatiae, Slavoniae etc. Rex, Archidux Austriae, Dux Burgundiae, Styriae, Carinthiae, Carnioliae, et Wirtembergae, Comes Habspurgi, Flandriae, Tyrolis, Goritiae, et Gradiscae etc. etc. Honorabili Religioso, Docto, Devoto nobis dilecto P. Sigismundo Skerpin Ordinis Reformatorum S. Francisci Minorum Strictioris Observantiae pro tempore Custodi, gratiam nostram Caesareo-Regiam, Archiducalem

165

ac omne bonum. Etsi pro innata Nobis Clementia quorumcumque commodis, honoribus, atque ornamentis consulere quovis loco, et tempore benignè cupiamus, majorem tamen non immerito rationem hac in parte habendam esse arbitramur eorum, qui vitae, morumque integritate, ac optimarum literarum Scientia, et Eruditione caeteros antecellunt, singulari praeterea in Nos, et Augustam Domum nostram, atque Rempublicam obsequiorum studio se prae caeteris gratos, gratiisque nostris dignos reddere conantur; Benigne itaque considerantes Sigismunde Skerpin eximias tuas animi, ingeniique dotes, quibus nobis, ùt Ss. Theologiae Lector Emeritus, Provinciae Carnioliae definitor primarius, et Custos actualis apprime dilaudatis, assiduum praeterea Religionis zelum, ac in literaria praestantiam, nec non aliarum virtutum tuarum ornamenta, singulare denique de Nobis, Augustaque Domo nostra Austriaca bene merendi studium, devotionem itidem tuam, ac Observantiam, Dignum Te sane judicavimus, quem speciali Caesareo-Regiae, et Archiducalis nostrae munificentiae dono, atque praerogativa condecoraremus, et quidem in nostrum Caesareum Theologum declararemus, susciperemusque, prout te vigore praesentium declaramus, atque suscipimus, aliorumque nostrorum Caesareorum Theologorum numero adscribimus, adjungimusque. Volentes, et expresse decernentes, ut non solum hoc titulo, et nomine Caesarei nostri Theologi te ipsum appellare, et scribere, verum et ab aliis talis haberi, reputari, honorari, et nominari debeas, cunctisque insuper privilegiis, juribus, et praerogativis, quibus alii hoc titulo Caesarei nostri Theologi insigniti quomodolibet consuetudine, vel de jure utuntur, fruuntur, et gaudent, pariter uti, frui, et gaudere possis, ac valeas, non obstantibus quibuscumque. Harum testimonio literarum manu nostra subscriptarum, et sigilli nostri Caesarei-Regii, et Archiducalis appensione munitarum, quae datae sunt in Civitate nostra Viennae die decima sexta mensis Septembris Anno Millesimo Septingentesimo trigesimo, Regnorum nostrorum Romani vigesimo, Hispanicorum vigesimo octavo, Hungarici et Bohemici itidem vigesimo.

Carolus

L. S.
pend.

Philippus Lud. C. â Sinzendorff

Ad Mandatum Sac. Caes.
et Cath.' ^cae Maj' ^tis proprium

FGV Roleman.

166

Caput X.
De solicita propagatione studiorum, et sedula opera Missionariorum.
§. I.
De studiis in Provincia nostra vigentibus.

I. Cum Ordo Minorum â Sanctissimo Patriarcha Francisco eo vel maxime fine institutus sit, ut solicita cura saluti proximorum incumberet, patet ex vita S. Patris, quod suos discipulos, licet adhuc paucos numero ad universum mundum miserit, ut infidelibus agnitione veri Numinis privatis, Evangelium Christi annuntiarent, et universos populos ad lumen, et agnitionem verae, et unicè salvificae fidei adducerent: Unde canit de eodem Breviarium Franciscano-Romanum: Sanctus Franciscus praeviis orationum studiis, quid faciat instructus non sibi soli vivere, sed et aliis proficere, vult Dei zelo ductus. Cum ad animarum conversionem Fratres Minores vi sui instituti obligentur, et alienis conscientiis incumbere habeant, necesse est, ut optimis quibusve scientiae disciplinis ipsi praeprimis imbuti sint, ne caecus caeco ducatum praebens ambo in foveam cadant.

II. Quamvis verò in nostra Provincia studia litteraria valde tardè erecta sint; etenim ab ejus origine usque ad annum 1593. effluxerunt [500 et ultra] 79. anni, quo anno primò institutos reperio duos Gramatices lectores in Conventu Tersactensi videlicet PP. Joannem Lobusenich et Nicolaum â Tersatto: Verumtamen Provincia solicita semper fuit, ut ex aliis partibus, aliisque Provinciis Patres doctrinâ, et pietate conspicui advocarentur, Juvenes verò studiorum causâ ad alias Ordinis Provincias mittebantur, ubi absoluto studiorum curriculo ad propriam revertebantur. Cur autem adeo tardè in hacce Provincia studia litteraria instituta fuerint? Causa, quam jam alibi insinuavi, est, quia Provincia nostra â sui origine usque ad annum 1601. semper inter infideles, schismaticos, et haereticos sita fuit, â quibus Patres nostri multas persecutiones perpessi sunt, saepius combustis eorum domiciliis aliò migrare debuerunt, in carceres detrusi alii fuerunt, alii in captivitatem abducti, alii gladio perempti; hinc quia nunquam de stabili, et secura permansione in Conventu certi erant, studia haud erigi poterant.

III. Dispulsis ex his regionibus lutheranae perfidiae tenebris, studia pro numero discipulorum erigi coeperunt, et augeri pro augmento studentium. Nunc instituta sunt in Provincia sex studia videlicet duo Theologica, tres Philosophica, et unum studium Morale. Primum studium Theologicum Generale primae classis cum privilegiis pro Iubi-

167

N' ^o 8.

latione institutum fuit in Conventu Labacensi, dein fuit anno 1676. auctoritate Capituli Generalis translatum ad Conventum Tersactensem cum iisdem privilegiis pro jubilatione, sed executioni datum primo anno 1679. Anno verò 1686. fuit per Ministrum Generalem P. Petrum Marinum Sormanum denuo ad Conventum Labacensem repositum, quam translationem Capitulum Generale anno 1688. Romae in Conventu Aracoelitano die 5. mensis Junii celebratum ratam habuit, ac sequenti decreto confirmavit: Studium Generale â Conventu Tersacti Provinciae de Observantia Carnioliae, olim Bosnae Croatiae per Ex-Ministrum Generalem ad instantiam Provinciae provisionaliter Labacum translatum, ut prius erat institutum Labaci confirmatur, utpote in commodiori loco┬ exercitiis Scholasticis, et denuo instituitur in studium primae classis . In quo Conventu adhuc hodiedum non absque ingenti fructu, et magna Provinciae utilitate continuatur, cui nunc ob amplitudinem materiae, quae pertractanda occurit 4. praeficiuntur Lectores, quorum duo Theologicis insudant disciplinis, tertius ea, quae ad dogma pertinent, tradit, quartus verò juris Canonici, juris publici, et Sacrae Scripturae explanationi incumbit.

IIII. Cum verò successu temporis Theologiae candidati adeo multiplicarentur, ut unicus Conventus haud videretur sufficiens omnibus discipulis comprehendendis, erant Patres coacti aliud studium Theologicum instituere, ad quod altera discipulorum collocaretur pars: Pro hoc novo studio Theologico Provinciali erigendo maxime idoneus visus fuit Conventus Tersactensis, in quo jam antehac per aliquod tempus studium Generale viguit. Proinde anno 1706. institutum fuit hoc secundum studium sub lectoribus MVVPP. Angelico Direin, et Michaele Hervatina, manet stabiliter etiam hodie sub 4. Lectoribus, qui easdem disciplinas tradunt, quas in studio Generali Labacensi.

V. Studium Theologiae Moralis, in quo Juvenes informarentur ad debite obeundum munus Confessarii, prima vice institutum reperio in Conventu Labacensi penes studium Theologicum Generale anno 1670. cui studio lector praefectus fuit MVP. Franciscus Mazoll. Hoc studium nullibi usque ad postrema tempora stabilem reperit mansionem, sed modò in hoc, modò in alio Conventu, prout oportunius videbatur, collocatum fuit. Anno 1688. fuit Neostadii sub Lectore P. Henrico Fabiani institutum. Anno 1695. fuit penes studium Philosophicum etiam studium morale institutum in Conventu Tersactensi sub Lectore MVP. Petro Francetich. Anno sequenti videlicet 1696. fuit translatum ad Conventum Neostadien-

168a, b

sem sub Lectore MVP. Bonaventura Gietler. Anno 1702. translatum fuit ad Conventum Carlostadiensem sub Lectore MVP. Simeone Marx. Anno 1707. fuit idem studium translocatum ad Conventum S. Leonardi sub eodem Lectore P. Simeone Marx, cui 6. continuis annis praefuit. Anno sequenti 1708. fuit institutum in Conventu Montis Sancti sub Lectore MVP. Eugenio Gottschever. Anno 1709. fuit denuo positum ad Conventum S. Leonardi sub Lectore MVP. Simeone Marx. Anno 1713. fuit iterum studium morale repositum ad Conventum Carlostadiensem sub Lectore MVP. Servulo Callin. Anno 1716. fuit transportatum ad Conventum Camnicensem sub eodem Lectore. Anno 1720. fuit translatum ad Conventum Clanicensem sub eodem Lectore. Anno sequenti fuit ad Conventum Samaboriensem transpositum sub Lectore MVP. Candido Bassa, et in hoc Conventu fuit continuatum studium morale usque ad annum 1733. quo anno translatum fuit ad Conventum Runensem sub Lectore MVP. Alberto Zherne. Anno 1741. fuit hoc studium denuo Carlostadium translatum sub Lectore MVP. Ernesto Khallan. Anno 1742. fuit aliud studium morale institutum in Conventu Runensi sub Lectore P. Narcisso Kuss. Anno 1745. fuit utrumque studium in unum coadunatum, et positum ad Conventum Camnicensem sub Lectore MVP. Floriano Tschokl. Anno sequenti denuo fuit ad Conventum Runensem sub eodem Lectore repositum: ab anno autem 1746. studium morale continuo stabilitur usque in hodierna tempora in praedicto Conventu Runensi.

VI. Quo tempore studia Philosophica in hac Provincia initium sumpserint, potius divinare, quam aliquid certi statuere licet. P. Franciscus Glavinich l. de orig. Prov. Bosn. Croat. pag. 42. asserit, P. Nicolaum Zaurichevich (qui anno 1607. in Ministrum Provincialem assumptus fuit) studiis incubuisse in Provincia, ex quo desumitur studia in Provincia jam ante annum 1607. initium sumpsisse. Crederem salvo meliori judicio P. Glavinich hìc non intellegere Provinciam Religionis, sed regionis propter ea, quae pag. 11. praemisit, ubi ait Provinciam tempore lutheranismi adeo diminutam fuisse, ut P. Franciscus Gonzaga (qui anno 1579. in Ministrum Generalem coaptatus erat, et 8. annis rexerat) in hac Bosnae Croatiae Provincia non numerârit plures, quam 60. Fratres, inter quos. 8. tantùm praedicatores erant; dein de semetipso asserit, quod anno 1610. quando primum suum Provincialatum inchoavit, etiam plures non numeraverit. Ex quibus facile conjicitur, Provinciam eotum nondum habuisse in suo gremio tales viros, qui aliis praelegendi disciplinas Philosophicas apti judicarentur. […] Interim reperi in actis diffinitorialibus, quod in Capitulo Provinciali anno 1610. celebrato ordinatum extiterit, ut unum studium ad Conventum Tersactensem ponatur: in iisdem actis ad annum 1631. demandatur, ut studium continuetur in Monte Sancto. Ad annum 1670. etc. vide ibi.

169

[…] Ad annum 1670. invenio jam duo studia Philosophica instituta videlicet in Conventu Tersactensi sub Lectore P. Chrysostomo Mugerle, et Montis Sancti sub Lectore P. Bonaventura Novak. Anno 1673. fuit secundum studium Philosophicum ex Monte Sancto translatum ad Conventum Samaboriensem sub Lectore P. Angelo de Gratia. Anno 1675. fuit secundum studium institutum Clanicii sub Lectore P. Bartholomaeo Zulliani. Anno 1676. fuit secundum studium positum ad Conventum Nazarethanum sub Lectoribus PP. Bartholomaeo Zulliani, et Martino Bohiniz. Anno 1680. fuit unum studium Philosophicum institutum Clanicii sub Lectore P. Georgio Superina, alterum in Monte Sancto sub Lectore P. Dionysio Panzin. Anno 1686. fuit studium Philosophicum primum denuo positum ad Conventum Tersactensem. Sub Lectoribus P.P. Felice Chiarpei, et Pachale Mazoll. Annis 1689. et 1690. fuit unicum studium Tersacti, cui anno 1691. iterum alterum in Monte Sancto adjunctum fuit sub Lectore P. Philippo Columbichio. In his duobus Conventibus continuabantur studia usque ad annum 1706. quo anno ex Conventu Tersactensi, quia ibidem erectum erat studium Theologicum, fuit transpositum studium ad Conventum Clanicensem sub Lectore P. Josepho Urbanizi. Anno 1708. fuit studium Philosophicum ex Monte Sancto propter novum aedificium Conventus positum ad Conventum Labacensem non obstante studio Generali sub Lectore P. Constantino Feitl. Studium Clanicense etiam translocatum fuit anno 1707. ad Conventum Neostadiensem sub lectoribus PP. Josepho Urbanizi, et Constantino Feitel, et in hoc Conventu Neostadiensi â praedicto anno perseverat studium Philosophicum sine interruptione usque in hodiernam diem. Anno 1709. fuit studium aliud erectum denuo in Conventu Clanicensi, ubi semper perstitit, si annum 1716. in quo Conventus combustus fuit, usque ad annum 1721. excipias. Anno 1719. tertium studium Philosophicum in Monte Sancto reassumptum fuit sub Lectoribus PP. Candido Bassa, et Basilio Battauz, ubi usque ad hoc tempus immobiliter consistit.

VII. Multi viri doctrina, sapientia, prudentia, et pietate illustres ex praemoratis studiis prodiêrunt, et alios sua doctrina, et pietate illustrârunt, inter caeteros tamen specialiter emicuerunt, quorum doctrinam editis in lucem libris etiam saeculum admiratur, speciali etiam memoria digni reputantur, qui ob excellentiam doctrinae Lectorum Jubilatorum, seu prout Reformatis loqui mos est, Emeritorum titulo condecorari meruerunt, qui titulus illis tantùm attribuitur, qui per tres annos Philosophiam, et 10. annos continuos, aut 12. interruptos Theologiam laudabiliter docent.

170

Qui hoc titulo insigniti erant, sequentes numerantur: 1. P. Antonius Lazari. 2. P. Sigismundus Sigonius. 3. P. Romualdus Sitter. 4. P. Jacobus Hoffstetter. 5. P. Maximus Ruesch. 6. P. Michael Hervatina. 7. P. Sigismundus Skerpin. 8. P. Antonius Khallan. 9. P. Casparus Pasconi. 10. P. Hugo Vodnik.

VIII. His praenominatis studiis aliud noviter erectum anno videlicet 1774. adnumerandum est, quod in Conventu Samaborensi sub Lectore P. Lamberto Fabian initium sumpsit, appellaturque studium Sacrae Eloquentiae, in quo Juvenes rudimentis, et regulis ad fructuosè annunciandum fidelibus verbum Dei excoluntur, seque in eodem proponendo continuis privatis exercitiis aptos reddere conantur. Esset hìc agendum de Gymnasio Neostadiensi 6. inferiorum Scholarum auctoritate Caes. Regia anno 1746. pro publica utilitate aperto, quia autem hoc Gymnasium Conventui Neostadiensi immobiliter adhaeret, de eo plura referenda occurrent, dum de Conventu Neostadiensi speciatim agam.

§. II.
De sedula Missionarium opera.

I. Me jam dixisse ┬ memini, Vicariam Bosnensem erectam fuisse in medio populi diversis erroribus praeventi, variarumque haeresum colluvie infecti, similique haereticorum, et schismaticorum caterva usque ad initium decimi sexti saeculi circumdatam fuisse: necesse proin erat, ut singuli Provinciae Religiosi munus Missionariorum obire, et junctis viribus adlaborare satagerent, quatenus vineam Domini Sabbaot â Zizania expurgarent, et haereticos, ac schismaticos ad gremium Sanctae Matris Ecclesiae reducerent. Quo ardore, quo zelo, quanta charitate Patres huic Apostolico muneri incubuerint?, quot infideles verae fidei lumine destitutos Sacris undis abluerint, et ad agnitionem veri Numinis adduxerint? quot haereticos ejuratis perfidis dogmatibus ad sinum Ecclesiae revocaverint? quot schismaticos ad unitatem fidei, et obedientiam Romani Pontificis visibilis Ecclesiae capitis, et Christi in terra Vicarii perduxerint? facile quisquam conjiciet, si ea, quae supra p. 1. c. 2. §. 3. et c. 3. §. 4. commemoravi, recolet.

II. Dum verò ex his partibus divina cooperante gratia haereticorum technae evanuissent, et nefandi eorum errores ex Carnioliae, et finitimis Provinciis, quas suo veneno infecerant, profligati fuissent, Provincia respirare, et optata

171a

pace frui coepit, dum ubique vera Catholica religio refloruisset, et de die in diem majora incrementa sumpsisset. Videntes Patres nostri, haereticos, quibus convertendis incumberent, intra Provinciae limites non amplius dari, magno ardore succensi, et animarum zelo ferventes, ad alias regiones progredi sese fortiter, et intrepide accingebant, secuti exemplum Seraphici sui Patriarchae S. Francisci, qui congregatos paucissimos socios mox ad diversas mundi plagas ad praedicandum infidelibus Christi Evangelium ablegavit, ipse verò assumpto socio in Orientem ad praesentiam soldani, eidem Salutis verba instillaturus perrexit: hoc, inquam, exemplo excitati, multi Fratrum non timentes incommoda itinerum, non molestias, quas â barbaris populis se perpessuros praevidebant, non propriae vitae pericula, quibus se manifestè exponebant attendentes, sed animarum Salutem unicè prae oculis habentes in remotissimas regiones alaciter profecti sunt, ut multos Christo lucrifacerent, fideles in fide continerent, et populos in tenebris infidelitatis delitescentes lumine verae fidei illustrarent, ac longinquos â Salute ad ovile Christi attraherent.

III. Inter caeteros, qui se Sacris missionibus addixerunt, speciali memoria digni reputantur, qui hoc ultimo saeculo iisdem suam operam navârunt: P. Sigefridus Kappus, qui ultra 22. annos huic pio exercitio incubuit in Superiori Aegypto, in provecta aetate ad Provinciam reversus variis officiis perfunctus, orationi, et aliis pietatis officiis jugiter intentus, plenus meritis expletis Jubilariis annis in Domino obdormivit. P. Alphonsus Novak, P. Bartholomaeus Stariz, qui jam ultra 20. annos in Aegypto Superiori moratur, P. Petrus de Alcantara Kramer, qui pariter annis 21. in missionibus Aegyptiacis occupabatur. P. Apollinaris Gottschevar, et P. Severianus Sprug, dum per plures annos in Superiori Aegypto Sacris missionibus intenti fuissent, ibidem mortem oppetiêrunt. P. Epimachus Mlakar jam ad 24. annos in missione Constantinopolitana vitam agit, ejus verò socius P. Hilarius Martinelli ante paucos annos ibidem non absque Sanctitatis fama obiit. P. Tiburtius Paganetto in missione Albaniae moratur, cujus socius P. Wilibaldus Losey dum infirmis contagiosa lue infectis assisteret, et Ecclesiastica Sacramenta ministraret, eodem morbo contracto, charitatis victima occubuit in Parochia Gruda die 29. Novembris anno 1772. annos natus 36. Religionis 18. Nullum est tempus, quin semper aliqui ex hac licet parva Provincia Sacris missionibus incumbant.

171b

Missionarii Apostolici
ex Provincia Croatia-Carniolia,
secundum ordinem mortis.

P. Alexander a Posonio, Hungarus, artium liberalium Magister, bis Vicarius Provincialis, vir profundae scientiae, magnae pietatis, singularis exempli, strenuus catholicae fidei vindex, sub Paulo II. R. P. per Styriam, Carinthiam, et Archiepiscopatum Salisburgensem Commissarius Apostolicus et Crucis Praedicator contra Georgium Podjebradium, Bohemiae Regem, Husitarum fautorem, mortuus anno 1496.

P. Athanasius Haffner, Missionarius Terrae S. et postea Poenitentiarius Apostolicus ad S. Mariam Angelorum Assissii mortuus Mantuae in Conventu S. Spiritus ann. aet. phys. 51. Rel. 33. die 29. Martii 1718.

P. Antonius Nussdorfer Missionarius Apostolicus mortuus Labaci ann. aet. phys. 41. Rel. 25. die 17. Aprilis 1737.

P. Alphonsus Novak mortuus Labaci ann. aet. phys. 53. Rel. 34. die 17. Octobris 1750.

P. Benvenutus Brainik mortuus in Monte Sancto aet. phys. 73. Rel. 57. die Maji 1768.

P. Severianus Sprug mortuus in civitate Achmimensi in Aegypto ann. aet. phys. 40. Rel. 21. die 19. Maji 1769.

P. Hilarius Martinelli, Goritianus, qui per 19 annos zelosissimus Missionarius non absque fama sanctitatis hanc vitam cum coelesti commutavit Constantinopoli aet. phys. 46. Rel. 24. die 10. Julii 1768.

171c, 171a

P. Sigefridus Kappus, qui ultra 22 annos exstitit in Superiori Aegypto Missionarius Apostolicus, in provecta aetate ad Provinciam reversus variis officiis perfunctus, orationi et aliis pietatis officiis jugiter intentus, plenus meritis expletis jubilariis annis in Domino obdormivit Nazarethi aet. phys. 67, Rel. 51. die 1. Octobris 1769.

P. Apollinaris Hottscheverr natus Labaci in Cracovia post 16. exantlatos annorum labores Apostolico muneri coronidem imposuit, ac suam exemplarissimam, et piissimam vitam cum aeterna commutavit Grigae in Aegypto sup. aet. phys. 44. Rel. 25. die 28. Martii 1770.

P. Willibaldus Losey, qui dum infirmis contagiosa labe infectis Sacramenta Ecclesiastica ministraret, contracta infirmitate charitatis victima occubuit in Hospitio Grudae Missionis Albaniae, ubi Vice-Praefectus et Hospitii Praesidens fuit, oriundus Carniolus Vippacensis ex pago Gozhe die 13. Augusti 1736, ann. aet. phys. 36. Rel. 18. die 29. Novembris 1772.

P. Cassianus Hussovitsch, Carniolus Neostadiens., in Hospitio Castrati Praefecturae Albaniae aet. phys. 38. Rel. 20. in Domino obiit die 13. Octobris 1778.

P. Petrus de Alcantara Kramer, qui annis 21 in missionibus Aegyptiacis occupabatur, Carniolus Neostadiensis, mundo valedixit aet. phys. 56. Rel. 39. Labaci die 19. Junii 1781.

P. Tiburtius Paganetto, in Missione Albaniae, oriundus Flumine in Liburnia, 18 annos Missionarius ac triennio Missionum Praefectus mortuus est Pedanae in Macedonia aet. phys. 56. Rel. 37. die 19. Aprilis 1784.

P. Epimachus Mlakar, qui 31 annos in Missione Constantinopolitana egit, vitam finivit aet. phys. 61. Rel. 41. die 23. Febr. 1785.

P. Anastasius Radieucig, Missionarius Apostolicus, mortuus est Raunae, in Capitaneatu Tolminensi, aet. phys. 43. Rel. 26. die 16. Maji 1787.

P. Bartholomaeus Starizh, qui ultra 20 annos in superiori Aegypto morabatur, mundo valedixit Goritiae ann. aet. phys. 75. Rel. 54. die 3. Januarii 1790.

P. Christophorus Zherne Sanae in Metropoli Provinciae Aethiopiae Gemmen mortem opetiit aet. phys. 47. Rel. 17. die 9. Oct. 1793.

P. Udalricus Comini, Missionarius Apostolicus in Macedonia, obiit Neostadii aet. phys. 74. Rel. 55. die 21. Martii 1809.

P. Ivo Leviz fuit Missionarius Apostolicus Constantinopoli, et dein in America Septemtrionali mortuus Nazarethi in Styria ann. aet. phys. 63. Rel. 40. die 14. Oct. 1853.

P. Otto Skola, natus Neostadii in Carniolia die 3. Nov. 1805. fuit Missionarius Apostolicus in America septemtr. ab anno 1841 usque ad annum 1858, qui redux moratur Assisii.

P. Leo Osredkar, natus in Kershstetten die 5. Maji 1811 moratur adhuc in America sept. ab anno 1851.

Caput XI.
De Fratribus ex nostra Provincia ad Episco-
patûs dignitatem evectis.

I. Multò plures fuisse Episcopos ex nostra Provincia assumptos, quam ego in praesenti capite adducam, prae-

172

sertim verò ad initium Vicariae Bosnensis, cum Episcopi, in regno Bosnae propter praedominatum haereticorum, et schismaticorum consistere haud possent, quae unica fuit ratio, quod Summi Pontifices, ùt videre est supra p. 1. c. 3. §. 1. et 2. multa exercendi facultatem Fratribus Minoribus tamquam simplicibus Sacerdotibus tribuerint, quae alias ad Episcopalem Ordinem de jure spectabant. Quia tamen saepius praesertim propter Collationem Ordinum necessario requirebatur Ordo Episcopalis, factum fuit, ut ex Fratribus assumerentur Episcopi, cum aliis Bosniam intrandi libertas adempta fuisset, prout adhuc hodie in dicto regno practicatur, quia â potiori unus ex Fratribus dictae Provinciae in Episcopum renuntiatur. Quoniam verò Fratres multas persecutiones in dicto regno passi sunt, saepius Conventus una cum Scripturis igni tradicti erant, unde plurima monumenta, quae desiderantur, ad manus meas non pervenerunt. Quapropter eos tantum adducam, quos aut in litteris Pontificiis aut aliis Protocollis, et Ecclesiarum Registris, quibus praeerant, invenire potui. Et quidem primus fuit

II. P. Peregrinus de Saxonia, quem P. Gerardus Odonis Minister Generalis post suum ex Bosnia abitum, ibidem Vicarium Vicariae Bosnensis Fratrum Minorum instituit circa annum 1340. Quem Clemens VI. Romanus Pontifex anno 1349. ad Episcopatum Bosnensem promovit, ut patet ex ejus litteris incip. Dum ad universas orbis Ecclesias datis Avennione V. Kal. Febr. Pontificatûs anno VII. R'mus D. Balthasar Kerselich dicit p. 1. tom. 1. c. 13. fol. 332. P. Peregrinum de Saxonia fuisse electum Episcopum Bosnensem anno 1354. Sed ex litteris praecitatis Clementis VI. contrarium evincitur. Quo anno mortuus sit Peregrinus Episcopus? me prorsus latet, id tantum scio eum anno 1366. adhuc vixisse.

III. P. Paulus de Bosnia ex ordine Franciscano, natus Bosnenis, ut docet author Viridarii Seraphici, quem anno 1465. Canonici Segnienses in Episcopum Segniensem elegerunt, et Paulus II. confirmavit, de illo Waddingus sic habet: Electus est â Capitulo Sigiensi (Segniensi) sub hunc annum (1465) Episcopus Signiensis in Istria sub Archiepiscopo Jadren. (in Dalmatia Summo Archiepiscopo Spalaten.) per Translationem Marci ad Tinnien. Fr' Paulus de Bosna, et confirmatus est â Pontifice 13. Kal. Januarii. Tempore hujus Episcopi Sixtus IV. confirmavit Indulgentias Ecclesiae hospitalis Sancti Spiritus Segn. suis litteris incip. Pastoris aeterni datis Fulginei 8. id. Oct. anno 1476. Pontificatus sui anno VI. prout inscriptio supra januam Ecclesiae demonstrat, ubi sic legitur: Sixtus Summus Pontifex regnante Serenissimo Principe, et Domino nostro Domino Mathia Dei gratia Hungariae, Bohemiae, etc. Rege, tempore Domini Pauli Segniensis Episcopi, mediantibus litteris, et supplicationibus praelibati Serenissimi Principis remissionem omnium peccatorum annuatim visitantibus hanc Ecclesiam Sancti Spiritus, concessam per ejus Praedecessorem Bonifacium IX. in festo Pentecostes confirmavit, et de novo remisit procurantibus Domino Blasio de Besca canonico Segniensi, et egregiis

173

Casparo de Ponthe, et Ludovico de Perovich, ejus Ecclesiae Rectoribus Anno Domini MCDXCVI = hucusque inscriptio. Notandum, quod annus 1496. hìc notatus non cohaereat cum tempore Sixti IV. nec Pauli Episcopi, nec Mathiae Regis Hungariae, cum anno 1496. Pontifex fuerit Alexander VI. Episcopus Donatus, et Rex Hungariae Uladislaus II. Unde corrigendus est annus supra portam positus, et reducendus ad annum, qui in Bulla notatus est videlicet 1476. quo anno Paulus de Bosna adhuc Episcopus fuit: Ejus Successor Donatus ponitur â Ritterio anno 1488. unde Paulus circa hunc, vel hoc anno ê vivis sublatus creditur.

IV. P. Franciscus Siukovich [Živkovič] fuit creatus Episcopus Segniensis ex ordine Fratrum Minorum anno 1520. ut docent Tabulae Consistoriales, ubi sic legitur: 1520. providit (Leo X.) Ecclesiae Segniensi in Dalmatia de persona Fratris Francisci Ordinis Minorum: Idem confirmat Catalogus Ritterianus, qui eum patria fuisse Segniensem, quamvis verò non adnotet, cujus Provinciae filius fuerit, verosimilius est tamen eum fuisse Provinciae Bosnae Croatiae alumnum, cum eo tempore Patres hujus Provinciae Conventum Segniensem incolerent.

V. P. Blasius Fabricius┬ in Provincia Bosnensi solemnia vota nuncupavit, et anno 1543. factus est Episcopus Samandriensis, quae Asiae Civitas est. Ita habet Joannes â Luca Venetus in continuatione Annalium P. Lucae Waddingi tomo in ordine 18. fol. 76. n. 18.

VI. P. Michael Pipercovich natione┬ Cettinensis fuit in Conventu Tersactensi anno 1580. in Capitulo Provinciali electus Minister Provincialis Provinciae nostrae Bosnae Croatiae, absoluto Ministeriatus officio eum Rodulphus II. Imperator, idemque Rex Chrovatiae praesentavit pro Epicopatu Segniensi, quam praesentationem ratam habuit Gregorius XIII. Summus Pontifex, ùt patet ex tabulis Consistorialibus, in quibus sic legitur: 16. Julii 1583. ad nominationem Serenissimi Caesaris Regis Chrovatiae providit Ecclesiae Segniensi in Provincia Spalatensi per obitum Georgii ultimi Episcopi vacanti de persona Religiosi viri F. Michaelis Pipercovich Ord. S. Francisci de observantia etc. et cum gratia etc. In diplomate Rodulphi anno 1583. confecto vocatur Fr' Michael Biperkovics Segnien. et administrator Modrusien. Extremum diem clausisse creditur circa annum 1588. cum eo anno institutus legitur in ejus locum Episcopus Fr' Bonaventura ex Aquila Urbe primaria Vestinorum in Aprutio oriundus pariter ex ordine Minorum.

VII. Cum mox dictum fuerit, quod Michael Pipercovich Episcopus Segniensis, fuerit etiam Administrator Modrussiensis, aliqua de Episcopatu Modrussiensi recensenda existimavi: fuit namque Episcopatus Modrussiensis idem cum Episcopatu Corbaviensi, imo hic anterior illo; Cum enim Turiae Corbaviam, ejusque viciniam debelâssent, et variis hostilitatibus vastâssent, fuit hic Episcopatus auctoritate Pii II. anno 1460 translatus Modrussam, post Modrussam â Turcis eversam Episcopi Modrussienses fere novem creati inveniuntur, qui exules, extorresque ab Urbe Episco-

174

pali diruta titulotenus Ecclesiae illi praefuerunt, et procuratio fere omnis, ut cum Farlato rerum Illyricarum scriptore loquar, dominici Gregis in Patres Franciscanos incubuit. Post annum circiter 1562. Ecclesiae Modrussiensis administratio demandari coepit Episcopis Segniensibus, qui Episcopatus postea canonicè uniti potius consuetudine, quam legitima auctoritate nominari coeperunt.

VIII. P. Antonius Vitellius, alio nomine Telletenovich â Flumine Sacrae Religioni nomen dedit anno 1605. dein fuit anno 1620. die 23. May in Capitulo Provinciali celebrato in Conventu Labacensi electus in Diffinitorem Provinciae: quo anno pariter per dispensationem obivit munus Gvardiani in Conventu S. Leonardi in Silvis, cui commendata erat Fabrica Conventus Samaboriensis ab ipso inchoata. Erat vir hic sapientia clarus, morum, ac vitae integritate pollens, in dicendo fervidus, cujus opera oppidum Samaboriense Lutherana haeresi infectum ad verae fidei agnitionem adductum fuit, ut patet ex testimonio Civium ejusdem oppidi, ubi inter alia haec habentur: … Pater Frater Antonius Vitellius homo pro certo mirè sapiens, vitae probitate, et Religione dignissimus, concionator verò hujus Illyricae linguae peroptimus, qui propria animi contentione, et sedulitate, Deo propitio anno secundo rectè in solemni divi Bonaventurae festo ad fundamentum, quod faustum sit, primus jecit lapidem, auxilio tamen optimorum Patronorum, benefactorum, et nonnullorum etiam Chritianorum mortalium sua prudentia, et recto intellectus tramite hoc monasterii aedificavit domicilium, quo facto, sedulò, et instanter non desiît verba Salutis Reparatoris nostri praedicare, vitia haeresum extirpare, eradicare, eliminare, atque prorsus funditus evellere, plantando nimirum praeclara Virtutum documenta, et certam Catholicae fidei semitam, quique in tantum elaboravit dictus Pater Spiritualis, ut nec unicus (sit laus, honor, et gratia Sanctae, ac Singularis ejusdem Triadis Majestati) ab aliquot annorum cursibus reperiatur inibi obstrepens oblatrator veritati. Sed cuncti unius rectae, et verae Catholicae, atque Apostolicae Romanae fidei cultores ……. Ob tanta virtutum merita dignus reputatus fuit, ut ad Episcopatum Temnensem promoveretur, cui etiam Parochia Sanctae Crucis, quam aliàs Fratres Minores ex Conventu Berdovicensi administrabant, collata fuit, cujus memoria adhuc in ea Ecclesia in ara laterali S. Joanni Baptistae dicata prostat, in qua post tabellas Canonis die 25. Septembris anni 1777. sequentem inscriptionem legi oculis:

Hoc altare erexit Confraternitas S. Joannis Baptistae ad honorem ipsius anno 1640. R'mo P. Antonio Vitellio Episcopo Temnensi Parocho existente O. S. F. sub Rectoribus Michaele Utisenich, Joanne Radakovich, Petro Kablar M. N. pictor V. S. V. post ejus mortem, quae quo anno acciderit? incompertum est, Benedictus Vinkovich Episcopus Zagrabiensis Parochiam S. Crucis univit cum Parochia S. Viti in Berdovacz.

P. Rafael Levaković Jastrebarskensis hujus Provinciae alumnus, factus episcopus Agriensis anno 1647. eratque Capitulo Zagrebiano Praepositus postea factus Archiep'pus Ochridensis etc. de ecclesia Zagrebiana litteraturaque chrovatica optime meritus.

N. B. P. Levaković fuit ab imperatore solum nominatus ep'pus Samandrien. (Smederevo in Serbia) et ut talis interfuit synodo Tyrnavien. in Hungar. 1639.

175

IX. P. Michael Chumar natus erat in collibus sub Comitatu Goritiensi, Sacrae Seraphicae militiae in Provincia hac Bosnae Croatiae nomen dedit die 4. Novembris anno 1609. emissa solemni professione studiis tum in Germania, cum in Italia ea diligentia incubuit, ut anno 1620. in Capitulo Provinciali Labaci die 23. Maji celebrato anno 11. Religiosae vitae nondum transacto in Provincia Diffinitorem coaptari meruerit, et in mox sequenti Capitulo anno 1623. itidem Labaci die 30. Augusti celebrato in Provinciae Custodem: ac anno 1626. in Capitulo Provinciali in Monte Sancto die 4. Octobris in ipso festo Seraphici Patris S. Francisci in Ministrum Provincialem electus fuit, in quo officio confirmatus fuit in sequenti Capitulo Provinciali anno 1629. in Conventu Labacensi celebrato. Anno 1628. fuit in Congregatione Generali Romae in Conventu Sanctae Mariae de Ara Coeli die 10. Junii celebrata coaptatus in Diffinitorem Generalem. Anno 1634. factus fuit Commissarius Generalis per Germaniam, quo anno praesedit Capitulo Provinciali in Austria, et Bohemia: et iterum anno 1636. praesedit Capitulo Provinciali in Austria, in quo Capitulo ejusdem Provinciae electus fuit Minister Provincialis, quo officio absoluto creatus fuit ab Urbano VIII. Episcopus Christopolitanus in Macedonia, et Praepositus, ac Suffraganeus Labacensis. Anno 1644. fuit Inclytae Provinciae Carnioliae Deputatorum numero adjunctus, in quo munere etiam annis 1645. 1646. et 1647. stetit. Tandem anno 1650. factus fuit Praepositus Neostadiensis, ubi anno 1653. extremum clausit diem, et in Ecclesia Patrum Franciscanorum in Communi Fratrum Crypta tumulatus requiescit usque ad novissimae tubae sonum. Pro sepultura legavit 250. urnas vini, et suum pastorale.

X. P. Paulus de Tauris alio nomine Jantschizh Carlostadii in Croatia oriundus, Seraphicae Religioni in Provincia Bosnae Croatiae nomen dedit anno 1628. dum praelaudatus P. Michael Chumar Ministeriatus officio fungeretur; post aliquod annos incorporatus erat Provinciae Austriae S. Bernardini. Vir erat in omni scientiarum genere eruditissimus, Lector Jubilatus, septem linguarum peritus, â pluribus vocitatus Columna Ecclesiae, in lucem edididt Anthologiam Marianam in 4. Romae anno 1654. Fuit anno 1643. electus in Ministrum Provincialem Austriae, anno praecedenti 1642. fuit in Congregatione Generali Romae in Conventu S. Mariae de Aracoeli die 7. Junii celebrata electus in Diffinitorem Generalem. Anno verò 1658. factus fuit Commissarius Generalis per Germaniam, quo anno etiam per Breve Apostolicum factus fuit Minister Provincialis hujus Carnioliae Provinciae. In majorem praelaudati Reverendissimi Patris (qui 24. Junii 1662. factus fuit Episcopus Syrmiensis in Sclavonia, et die 28. Decembris anni ejusdem promotus ad Episcopatum Pettinensem in Istria) praerogativarum commendationem adduco inscriptionem ex Protocollo Episcopatus Pettinensis extractam, et fida manu R'mi Domini Josephi Antonii Costanza Archipresbyteri ejusdem Dioecesis sub dato Petinae 1744. et proprii nominis subscriptione roboratam, quae talis est:

In nomine Sanctae, et Individuae Trinitatis Patris, et Filii, et Spiritus Sancti Amen. Illustrissimus, ac Reverendissimus Dominus, Dominus Paulus de Tauris ex Ordine Sancti Francisci

176

strictioris observantiae quinquies olim in Provinciis Bosnae Croatiae, Austriae, et Sanctae Mariae Hungariae Minister Provincialis bis totius Ordinis Diffinitor, et demum Commissarius Generalis nationalis Divina sic disponente Clementia in primis ad Episcopatum Syzmiensem (Syrmiensem) die 24. Junii Divo Joanni Baptistae Sacra anni 1662. Posonii in Hungaria sub ipsis Regni illius Comitiis electus, dein 28. Decembris ejusdem anni ad Episcopatum Pettinensem ab Augustissimo, et Invictissimo Imperatore Leopoldo primo Germaniae, Hungariae, Bohemiae, Dalmatiae, Croatiae, Sclavoniae, Bosnae, Ramae, Galliciae, Lodomeriae, Bulgariae etc. Rege, Archiduce Austriae, Duce Burgundiae, Stiriae, Carinthiae, Carnioliae etc. in Imperialis Residentiae suae Civitate Viennensi nominatus, et Sanctissimo Domino nostro Domino Alexandro Divina providentia Papae VII. pro jure suo patronatus praesentatus: ab eodem Sanctissimo ritè et canonicè confirmatus: et tandem in eadem Civitate ab Illustrissimo, et Reverendissimo Principe Domino Domino Carolo Caraffa ex Principibus Roccellae Episcopo Aversano apud eandem Sacram Caesaream Majestatem Nuntio Apostolico, et postea Eminentissimo S. R. E. Cardinali Assistentibus Illustrissimis, ac Reverendissimis Dominis, Dominis Episcopis Nitriensi Regni Hungariae Aulae Cancellario, et Scopiensi die 16. Septembris anni 1663. quae fuit Dominica 18. post Pentecosten in Ecclesia Divi Hieronymi ejusdem sui Ordinis solemniter admodum consecratus, praesentibus Illustrissimo, et Reverendissimo Principe Domino Archiepiscopo Strigoniensi, aliisque Hungariae Praelatis permultis, item Celsissimo Principe â Portia primario Suae Majestatis Ministro: Excellentissimis, et Illustrissimis Dominis, Dominis Comitibus â Schwarzenberg, Lamberg, Ratal, Sinzendorff, Waldendorff, â Portia, Weisenwolff, et aliis permultis aulicis, nec non ingenti populi multitudine. Quibus peractis ad initium mensis sequentis movens Viennâ, venit tandem ad hanc suam Residentiam Petinensem die 9. Novembris ejusdem anni, ubi â Capitulo, Clero, et populo extra Ecclesiam solemni ritu exceptus, in eamdem introductus, ibidemque ab omnibus obedientiam, et reverentiam, atque adeo Ecclesiae, et Episcopatus possessionem in Spiritualibus accepit. Tandem dum eam Ecclesiam 4. annis sanctissimè gubernâsset die 1. Feb. anni 1667. Labaci ex hac mortali vita laborum suorum praemia recepturus evocatus fuit.

XI. P. Paulus Budimir fuit huic Provinciae incorporatus ([cujus ab initio fuerit? non adnotatur] prius Provinciae Bosnensis alumnus) anno 1660. in Congregatione 2'^da Tersacti die 13. Aprilis celebrata, ùt constat ex actis Diffinitorialibus; licet verò tunc jam fuerit Custos actualis Provinciae, non sequitur, eum debuisse jam prius incorporatum esse, quia non solent non incorporati ad officia promoveri, non sequitur inquam; nam ille non fuit electus per Vocalium vota, sed per Breve Apostolicum: et si etiam concedatur, eum fuisse electum per Patres Vocales, nil obstabit ejus anno 1660. factae incorporationi, cum eo tempore nil rari fuerit, ut quispiam alterius Provinciae alumnus ad dignitates, in aliena Provincia assumeretur, prout fuit P. Michael Chumar nostrae Provinciae alumnus, etiam Provinciae Austriae Minister Provincialis. P. Paulus de Tauris prorsus

177

in tribus Provinciis Provincialatus munere perfunctus est. P. Paulus Budimir fuit in Provinciali Capitulo in Conventu Tersactensi die 14. Novembris anno 1661. celebrato electus in Ministrum Provincialem, et anno 1664. fuit in Capitulo Generali Romae in Conventu S. Mariae de Aracoeli die 1. Junii celebrato cooptatus in Diffinitorem Generalem, ac tandem mortuo P. Paulo de Tauris successit in Episcopatu Pettinensi anno 1667. [vel potius ad initium anni 1668.] die 12. Martii. Praefuit Episcopatui usque ad annum 1670. quo anno laboribus fractus in sua Residentia Pettinensi die 3. Aprilis ex hac vita emigravit.

XII. P. Bonifacius Cechotti Seraphicae Religioni in Provincia nostra adscriptus fuit die 15. May anno 1714. primam lucem aspexit die 15. Maji 1696. Quamvis verò in Provincia ad nullos honoris gradus promotus fuit, sua tamen agendi dexteritate, et virtutibus eos progressus fecit, ut anno [ 1740. vel ut aliis placet 1741] ad Episcopatum Petinensem praesentatus, et â Benedicto XIV. confirmatus fuerit, rexit hanc Ecclesiam cum omni laude annis 24. usque ad annum 1765. quo anno die 1. Maji annos natus 69. ex hac vita ad aeternam patriam evolavit in sua Residentia Episcopali.

XIII. Plures erant adhuc Episcopi ex hac alma Provincia, sed quia ob continuas Turcarum excursiones multi Conventus unacum Scripturis ad cineres redacti erant, eorum memoria Posterorum notitiae subducta fuit: sic erat Episcopus Tinniensis in Dalmatia anno 1418. P. Nicolaus de Corbavia: Episcopus Buduanensis in Dalmatia P. Jacobus â Brebir anno 1447. Item P. Thomas Bosnensis Episcopus Posegensis,┬ ùt refert P. Gonzaga, quibus addi merito posset P. Franciscus Glavinich ter olim Minister Provincialis hujus Carnioliae Provinciae, cui Ferdinandus III. Episcopalem dignitatem detulit, quam humilitati postponere maluit, ut refert eius nepos P. Sebastianus Glavinich Episcopus Segniensis, et Modrussensis, qui effigiem illius pingi curavit, quae in Conventu Tersactensi asservatur, cum hac inscriptione supra effigiem: Vera effigies Reverendissimi Patris Francisci Glavinich ex Nobilibus Dominis de Glamotsch . Infra effigiem sequens legitur Dystichon:

Nobilis adpictam tabulae tu verte figuram
atque intus quae eadem, continet, illa lege.

Post effigiem, seu ex altera ejusdem parte sequentia leguntur: Anno Domini 1598. sub Reverendo Patre Joanne Salomich Frater Franciscus Glavinich in Saeculo Joannes habitu Sancti Francisci induitur. Anno 1610. eligitur prima vice in Provincialem Bosnae Croatiae, quae modo Provincia Carnioliae nuncupatur. Anno verò 1616. (supple 1617.) 2' ^do in Provincialem praeficitur, ac tandem anno 1619 (supple 1620.)tertiò ad idem officium assumitur, demum anno 1650. 6. Decembris (1652. 15. Decembris)plenus dierum, et meritorum Tersacti, ùt actualis Guardianus pie obiit.

Familia Glaviniciana ortum trahit ex nobili stemmate Dominorum de Glamotsch insigni Bono, et arce haereditaria ejusdem stemmatis sita in Bosnia Argentina, vulgò, ùt volunt alii, dicta Herzegovina. Occupata â Turcis Bosnia coactus fuit

178

mutare Sedem ammissis fortunis, ùt et plures aliae familiae, ideoque fratrum unus in Croatiam se recepit, quae linea est extincta, secundus in Moscoviam, et tertius in Istriam Canfanarum situm vulgo dictum Sopra doi Castelli , unde descendit praefatus P. Franciscus Glavinich, qui Provinciam Bosniae Croatiae non tantùm conservavit, sed egregiè auxit: nam triginta Religiosis vix repetitis, post se centum quinquaginta, et plures reliquit: fuit eximius Theologus, in lingua Illyrica Concionator Apostolicus: Editor librorum diversorum tam in lingua latina, quam italica, et Illyrica. Nominatus fuit Episcopus â Ferdinando III. semper tamen praetulit religiosam humilitatem. Bona legata â Frangepanica familia Monasterio Tersactensi, et per vim â Laicis occupata, per ejus instantiam, et strenuam cooperationem fuerunt praefato Monasterio ex integro â dicto Ferdinando III. restituta. De hoc viro eximio plura praeclarè gesta in Provinciae suae Annalibus , alibique notata reperiuntur. Et haec gratae memoriae titulo Pronepos Sebastianus Glavinich Episcopus Segniensis, et Modrussensis Sacrae Caesareae, Regiaeque Majestatis Consiliarius ex Istria Imperiali Petina oriundus curavit annotari.

Hucusque praedicta inscriptio, quae Farlatum in Annalibus Illyricus tom. 4. fol. 147. reprimit, quia Sebastianus Glavinich se dicit Pronepotem P. Francisci Glavinich, et Farlatus dicit, Sebastianum Glavinich Episcopum Segniensem esse progenitum ex sorore P. Francisci Glavinich, en verba Farlati loc. cit.: Sebastianus ex Istria oriundus matrem habuit sororem P. Francisci Glavinich viri praestantissimi ex familia Franciscana rigidioris observantiae excellenti eruditione, atque doctrina, nec minus Religiosarum virtutum laude praeclari, qui Virginis Tersactanae historiam litteris, ac typis mandavit: Avunculum eximia pietate, ac benevolentia coluit, atque ut acrioribus stimulis ad ejus virtutes imitandas excitaretur paterno posthabito, maternum cognomen sibi adoptavit, et Glavinich cognominari voluit. Seniense sacerdotium illi collatum â Leopoldo Alexander VIII. confirmavit 8. Maji 1690. Obiit anno 1699 ineunte. Certo plus deferendum est auctoritati Sebastiani Glavinich, cui suae familiae propago omnino nota supponitur, quam P. Farlati: Unde cum se Sebastianus Glavinich dicat Pronepotem P. Francisci Glavinich, manifestum evadit, eum non fuisse natum ex ejus sorore; nam eo in casu non fuisset Pronepos, sed nepos, ut clarum est. Hinc potius dicendum est, R'mum Dominum Sebastianum Glavinich Episcopum Segniensem descendisse per lineam Masculinam videlicet ex Nepote P. Francisci, quod nullam repugnantiam involvere videtur, cum â tempore ingressus ad Religionem P. Francisci Glavinich usque ad obitum Sebastiani Glavinich integrum effluxerit saeculum.

179

Caput XII.
De gratiis, privilegiis, libertatibus, et exemptionibus
ab Imperatoribus, Regibus, et Archiducibus, ac
Summis Pontificibus huic Provinciae concessis.

Praenotandum est, me hic non inquirere de gratiis, privilegiis, libertatibus, et exemptionibus alicui Conventui, vel personae singulari concessis, illa enim cuilibet Conventui adnectentur, dum eorum historiam pertractavero. Hic igitur ea tantum adducam, quae aut totam Provinciam, aut saltem plures Conventus simul concernunt; ut autem confusio evitetur, et res clarior evadat, praesens caput in duos partiar §§. in quorum primo agam de gratiis â Regibus concessis, in secundo de gratiis â Summis Pontificibus tributis. Sit igitur

§. I.
De gratiis, privilegiis, et exemptionibus ab Impera-
toribus, Regibus et Archiducibus huic Provinciae
gratiosè concessis.

I. Magnam curam habuisse Reges, et terrae Principes circa hanc Provinciam Carnioliae┬ vel in ipso ejusdem exordio, ex pluribus documentis luculenter eruitur, quorum pietas etiam his modernis temporibus Minoriticae familiae nunquam defuit, quinimo cum Fratrum incremento etiam Principum in eos propensio, et munificentia crevit, quod tum hic, tum in tertia parte hujus operis, dum de Conventibus seorsim agam, palam faciam.

II. Quidam Scriptor Narentinus adducit Decretum Stephani Bani, et Principis Bosnensis de anno 1342. vi cujus Fratres Minores in suam protectionem suscipit, eisque per totum Regnum, Verbum Dei praedicandi, et Ecclesiastica Sacramenta administrandi facultatem largitur. Decretum hujus est tenoris:

Nos Stephanus Tuartkus Dei gratia Rasciae, Serviae
Bosnensium, sive Illyricorum, Primordiae, partium
Dalmatiae, et Crobatiae Rex etc.

Memoriae mandamus tenore praesentium …… ad humillimas preces R'mi in Christo Patris Gerardi Odonis Ministri Generalis Ord. Min. S. P. Francisci nuncupatorum, qui nomine suo omniumque Religiosorum sui Sacri instituti in hoc nostro Regno Bosnae demorantibus …… Cum Summa, ac plenipotentiaria potestate ad extirpandas haereticas, et falsas doctrinas, quas ubique locorum in hoc nostro Regno, et Dominio â perfidis haereticis Patarenis, atque Manichaeis â multis jam annis

180

disseminatas esse comperimus …… quamobrem cum personaliter requisiti, et moniti fuerimus, concessimus illis ubique locorum formare, et fabricare coenobia, atque jam hactenus fundata, necnon fabricata conservare: imo tenore praesentium firmiter promittimus, sub bona, et inviolabili fide nostra, quatenus omnia monasteria, et hospitia Fratrum Minorum Observantium S. Francisci Vicariae Bosnae, ac terris, potestati nostrae subjectis, atque Fratres in eisdem nunc, nec non in futurum successivis semper temporibus morantes, et Domino Deo servientes die, ac nocte, ab omnibus, et singulis quacunque causa, vel quocunque praetextu, aut sub quovis colore turbare, atque molestare volentibus, totis viribus, et auctoritate Regia protegemus, tuebimur, et manutenebimus, ita, ut nec per nos, aut nostrates aliquam molestiam, turbationem, persecutionem eisdem, vel alicui eorum inferemus, nec inferri faciemus, nec permittemus. Dantes, et concedentes eisdem Fratribus praesentibus, et futuris, et cuilibet eorum plenam, liberam, atque omnimodam facultatem in omnibus locis, ac finibus Regni Bosnae nostrae jurisdictioni, ac potestati subjectis, praedicandi, nec non promulgandi verbum, et Sanctae Catholicae, atque Romanae Ecclesiae veritatem. Omnes, et singulos homines utriusque sexûs cujuscumque aetatis, atque conditionis baptizandi, et ad fidem, quam Sancta Catholica, Romana profitetur Ecclesia convertendi, atque curam animarum exercendi, omniaque alia jura Parochialia administrandi, cum omnimoda, ac totali plenipotentiaria potestate nunc, et in perpetuum: nec aliquo tempore hujusmodi Sanctas, atque salutiferas eorum operationes, quovis praetextu, coloreque directè, aut indirectè per nos, aut alios palam, vel occultè prohibemus, aut prohiberi facimus. In cujus rei memoriam atque firmitatem perpetuam praesentes nostras litteras iisdem Fratribus cum nostro sigillo, quo utimur, munitas in praesenti concedendas duximus. Datum in Argentina in nostra Regia Residentia hac die 14. Junii in festo S. Viti Martyris, Regni nostri anno 6. Domini verò 1342. […]

III. Sunt qui hujus diplomatis veritatem in dubium vocant ex eo, quod Tuartkus nec eo tempore regnaverit, nec Bosniae Principatus ad Regiam dignitatem evectus fuerit, prout ex alibi dictis patet. Ast hoc dubium facile enervatur, si consideremus, quod Servia tunc in regnum jam elevata fuerit, cujus Regem se hic Stephanus inscribit, unde Stephanus se hìc loci nominat Regem propter Serviae Regnum, sub quo titulo et aliae regiones concomitanter, et per accidens nominabantur. Ad aliud, quod Tuartkus tunc non regnaverit, repono P. Philippum ab Occhievia, qui hoc dubium movet, se ipsum jugulare, dicit enim c. 3. §. 3. n. 2. pag. 99 edit. Ancon. hunc Stephanum fuisse ex familia Contromanovich, dein n. 3. subjungit: Si de progenie, stirpe, ac descendentia Regum Bosnensium quaeratur, mihi videor non errare, si omnes septem supronominatos Reges fuisse ex progenie, et stirpe Joannis Contromanovich. Et paulo infra: Denato praelaudato optimo Principe Stephano (de quo sermo est) anno, ut mox dictum 1357. sine prole mascula, illico successit illi in banatu Tuartkus I. sui Fratris Uladislavi filius. Si ergo omnes Reges ex eadem Stephani stirpe erant, unde sicuti

181

alii Reges ejus Successores poterant se nominare Tuartkos, ita non minori jure, et hic Stephanus. Deinde si Stephani Fratris filius dictus fuit Tuartkus, cur non et Stephanus talis dici potuit? Tandem Tuartkus non erat nomen familiae, haec enim erat Contramanovich, sed nomen adventitium pro libitu â subsequentibus Regibus assumptum, unde nil prohibet, quin et Stephanus illud sibi attribuere potuerit.

IV. Ludovicus I. Rex Hungariae videns sedulam operam, quam Fratres Minores in convertendis haereticis impenderant, considerans item tot millia hominum ab iisdem Fratribus ad ovile Christi reductorum, ingenti perfundebatur laetitia, et tanta in vinea Domini messe ipsemet pientissimus Princeps P. Ministrum Generalem certiorem reddidit, rogavitque, ut alios ad 2000. Fratres in Bosniam submitteret, qui Fratres jam ibidem commorantes in munere Apostolico adjuvarent, ut patet ex p. 1. c. 2. § 3. n. 1. Ex quibus manifestè colligitur non tantum insignis Ludovici in Deum pietas, magnus Catholicae fidei propagandae zelus, sed etiam in ipsos Fratres eximius amor, et Regia propensio.

V. Magno quoque amoris affectu in Fratres Minores Vicariae Bosnensis ferebatur Sigismundus Romanorum Imperator, et Rex Hungariae: Is quippe Coenobium, quod anno 1425. in oppido Vicegradensi dioecesis Strigoniensis pro Fratribus Minoribus extruxit, repleri voluit Fratribus Vicariae Bosnensis, illudque subjectum Ministro Generali Ordinis, et Vicario dictae Vicariae, ut patet ex litteris Martini V. incip. Cum saecularium Principum datis Romae apud Sanctos Apostolos V. Kal. Julii Pont. anno VIII. Dein petiit ab Eugenio IV. Martini successore, ut Fratres Vicariae Bosnae ad alias terras sibi subjectas mitteret, eisque omnia necessaria privilegia, immunitates, et facultates impertiretur, ùt videre est supra p. 1. c. 2. § 3. n. 9. et c. 3. §. 1. n. 4. Ex quibus colligitur, eotum non fuisse opus, ut Fratres apud Principes terrae pro locis, et habitaculis consensum eorum quaererent, cum ipsimet Principes, quibus amor Dei, zelus fidei, salus animarum, et bonus Reipublicae status, qui â vero, et fervido Dei cultu vel maxime dependet, praeprimis cordi erant, Fratres rogârint, ut ad suas terras venirent: quique se tanto feliciores existimabant, quanto pluribus Monachorum claustris eorum ditiones replerentur.

VI. Stephanus quoque Rex Bosniae per praelaudatum Sigismundum Romanorum Imperatorem, Hungariae, Bohemiae, Dalmatiae, Croatiae, Sclavoniae etc. Regem motus per publicum Instrumentum anno 1436. die 25. Januarii in civitate Alba Regali praesentibus Archiepiscopis, Episcopis, Magnatibus, Nobilibus, et militaribus Officialibus promisit, quod omnia Claustra Fratrum Minorum Vicariae Bosnae in dicto Regno Bosnae, et terris potestati suae subjectis, ac Fratres in eisdem nunc, et in futurum successivis semper temporibus degentes prae omnibus ex quacumque causa turbare, et molestare volentibus, totis viribus proteget. Concedit etiam facultatem plenam, et liberam in dicto regno suo praedicandi verbum Dei, omnesque cujuscumque sexus, aetatis, et conditionis baptizandi, ad fidem Catholicam convertendi, ac insuper promittit, has Sanctas functiones nec per se, nec per alium se impediturum, proùt uberius in ipsis litteris continetur, quas ex ipso originali produco, suntque hujus tenoris:

182

Nos Stephanus Twertko Dei gratia Rex Bosnae etc. Ad cunctorum notitiam praesentium pariter, et futurorum harum serie volumus pervenire, quod nos per Carissimum, et Invictissimum Dominum nostrum, Dominum Sigismundum Romanorum Imperatorem semper Augustum, ac Hungariae, Bohemiae, Dalmatiae, Croatiae etc. Regem gloriosissimum in sua Civitate Alba Regali, praesentibus infrascriptis Praelatis, et Baronibus Regni sui Hungariae videlicet Reverendissimo in Christo Patre Domino Georgio Archiepiscopo Strigoniensi, nec non Reverendis in Christo Patribus Domino Petro de Rozgon Agriensis, Simone similiter de Rozgon Wesprimiensis, et Clemente Jauriensis Ecclesiarum Episcopis, nec non Magnificis Mathyus de Palovicz dicti Regni Hungariae Palatino, Comite Stephano de Bathor Judice Curiae Regiae, Matkone de Tallonez Bano Regni Sclavoniae, Ladislao de Gara, Bano Madionensi, Petro Cheh de Lewa alias similiter Bano Machoniensi, et Emerico de Marczali Janitorum Regalium Magistro, caeterisque ibidem quampluribus praesentibus, et astantibus: Item magnificis, et egregiis Twetkone Borovinich Palatino Regni nostri Bosnae, Georgio filio Dragich, Ladislao filio quondam Waywodae Pauli Klesich Magistro curiae nostrae, et Restoya de Hlewna Camerario nostro, nostris in Regno nostro Bosnae Baronibus, Nobilibus, et militaribus personaliter requisiti, imo et moniti promisimus, imo praesentium tenore firmiter promittimus sub bona, et inviolabili fide nostra, quod omnia claustra, seu loca Fratrum Minorum Ordinis Sancti Francisci de Observantia Vicariae Bosnae, in dicto Regno nostro Bosnae, et terris ejusdem, et specialiter in terris, et tenutis potestati nostrae subjectis, ac Fratres in eisdem nunc, et in futurum successivis semper temporibus degentes, et Deo famulantes in omnibus, et singulis ex quacunque causa, aut quocunque ingenio, vel colore turbare, et molestare volentibus totis nostris viribus protegemus, tuebimur, et manutenebimus, nec per nosmetipsum, aut nostrates aliquam molestiam, vel turbationem eisdem, vel alicui eorum inferemus, nec inferri faciemus, neque permittemus, dantes et concedentes eisdem Fratribus praesentibus, et futuris, et cuilibet eorumdem plenam, liberam, et omnimodam facultatem in omnibus terris, et locis Regni Bosnae, et praesertim nostrae jurisdictioni, et potestati subjectis praedicandi Verbum Dei, ac Sanctae Catholicae, et Romanae Ecclesiae veritatem, omnes, et singulos homines utriusque sexus cujuscumque sint aetatis, et conditionis baptizandi, et ad fidem, quam Sancta Catholica, et Romana profitetur Ecclesia, convertendi, nec aliquo tempore hujusmodi Sanctas, et salutiferas ipsorum operationes, quovis quaesito colore directè, vel indirectè per Nos, vel alios palam, vel occultè impediemus, vel impediri faciemus. In cujus rei memoriam, et firmitatem perpetuam praesentes nostras litteras eisdem Fratribus sub nostro sigillo authentico, quo utimur, in pendenti duximus concedendas. Datum in dicta Civitate Alba Regali die vigesima quinta Januarii videlicet in festo Conversionis Sancti Pauli Apostoli Anno Domini Millesimo quadringentesimo tricesimo sexto.

L. S.
pend.

183

VII. Postquam Vicaria Bosnensis [Bosnensochrovatica] in duas Provincias divisa fuisset videlicet in Provinciam Bosnae (Argentinae), et (Bosnae) Croatiae, Carolus V. Sanctae memoriae Romanorum Imperator Fratres Minores, qui â persecutione, et tyrannide Turcarum ad partes Croatiae, et maritimas fugientes â diversis nobilibus earumdem partium variis modis vexati erant, in suam protectionem suscepit, prohibuitque universis, ne illos in eorum privilegiis, juribus, libertatibus, domibus, et Ecclesiis turbent, et molestent prout ex ejusdem litteris de dato Romae anno 1536. amplius claret, quarum tenor hic est:

Carolus Divina favente clementia Romanorum Imperator Augustus, ac Rex Germaniae, Hispaniarum, utriusque Siciliae, Hierusalem, [?] Hungariae [?!] , Dalmatiae, Croatiae ┬ etc. Archidux Austriae, Dux Burgundiae etc. Comes Habspurgi, Flandriae, Tyrolis etc. Universis, et singulis Praelatis, Proceribus, Nobilibus, Militibus, Magistratibus, Capitaneis, Officialibus, caeterisque Statibus, et Universitatibus Regnorum, Principatuum, et Dominiorum Dalmatiae, Sclavoniae, et [?] Carnioliae [!?!] et praecipuè Capitaneo Fluminis, Segnien. Bihegien . et aliis devotis fidelibus, et sincerè Nobis dilectis, qui praesentibus requisiti fuerint, gratiam nostram Caesaream, et omne bonum. Venerabiles, Illustres, Magnifici, Nobiles, Spectabile, Devoti, et sincerè dilecti. Fuit nobis ex parte Fratrum Ordinis Divi Francisci de Observantia in praedictis regnis, et dominiis humiliter expositum, et aliis ad eorum utilitatem, et Divinum servitium spectantibus perturbantur, nobis praeterea humiliter supplicando, ut eidem Ordini favorem nostrum super praemissis impertiri velimus. Cumque Nobis tamquam Ecclesiastici statûs, et personarum Deo dedicatarum Supremo Protectori conveniat oppressis eorum rebus favore, et patrocinio nostro adesse: Ideo Vos omnes, et singulos praenominatos hortamur, omni studio petentes, et requirentes, ut praedictos Fratres in supradictis eorum privilegiis, juribus, libertatibus, Ecclesiis, Monasteriis, domibus, hortis, et aliis omnibus ad eorum utilitatem, et Obsequium Divinum spectantibus, nullo pacto impediatis, perturbetis, seu impediri, et molestari patiamini, quin potius in illis manuteneatis, et conservetis, eosdem Fratres, et Ordinem in omnibus favorabiliter habeatis commendatos, in eo beneplacitum nostrum, et voluntatem facturi. Datum Romae die decimo mensis Aprilis Anno Domini Millesimo quingentesimo trigesimo sexto, Imperii nostri XVI. et Regnorum nostrorum etc.

Carolus

Ad mandatum Caesareae, et
Catholicae Mat'tis proprium.

VIII. Quia vero â Turcis, qui in partes Croatiae, et Carnioliae frequenter vastando, comburendo, occidendo, et in captivitatem obducendo, inter reliquas incinerationes, et hostiles invasiones etiam multa Monasteria, et Ecclesiae Fratrum Minorum in favillam redacta fuerunt, nec haberent Fratres in illis partibus locum securum, ubi delitescerent, minus ubi res suas, puta Calices, paramenta, aliamque Ecclesiasticam suppellectilem, quam ex destructis Conventibus fugiendo secum abripiebant, tutè custodirent, eorum commiseratus miseriae Ferdinandus Romanorum Rex,

184

et Archidux Austriae Caroli V. filius dignus profecto tanti Patris surculus eis facultatem tribuit, clynodia, ornatum, et res Ecclesiasticas ad aliquem locum suae ditionis securitatis gratia transferendi, ac iterum recipiendi, ac ad Croatiam, si tranquillitas redderetur, transportandi, ut ejus desuper confectae litterae indicant de anno 1540. quas ex Originali huc transfero, suntque hujus tenoris:

Ferdinandus Divina favente Clementia, Romanorum Rex, semper Augustus, ac Germaniae, Hungariae, Bohemiae, Dalmatiae, Croatiae, Sclavoniae etc. Rex, Infans Hispaniarum, Archidux Austriae, Dux Burgundiae etc. Marchio Moraviae etc. Comes Tyrolis etc. Recognoscimus tenore praesentium, et significamus universis subditis, et fideliter nostris etc. Cum Minister, ac Fratres Ordinis Sancti Francisci de Observantia Regni nostri Croatiae nobis humiliter exposuerint, Ordinem illum ab eo tempore, quo perpetuus Christiani nominis hostis Turca Regnum illud nostrum invadere, infestareque coepit, quadraginta octo claustra, seu monasteria, quae ab eo diruta, et solo aequata sunt, amisisse, ex ipsis tamen Monasteriis nonnulla Clynodia, et ornamenta Ecclesiae ab uno loco ad alium transportando praeservata fuisse, â Nobis proinde facultatem, et potestatem humiliter petierint, ea ipsa Clynodia, et ornatus his turbulentis temporibus ad Provincias nostras Austriacas custodiae, et conservationis gratia abducendi, transportandique. Nos itaque eorumdem Ministri, et Fratrum petitione clementer exaudita, eisdem hanc facultatem, et potestatem benignè dandam, et concedendam duximus, sicuti damus, et concedimus per praesentes nempe, ut dicta Clynodia, et ornatus, seu suppellectilem Ecclesiae ad quemcumque locum ex infrascriptis civitatibus, et oppidis nostris maluerint, qui sunt Vienna, Nova Civitas Austriae, Gratz, Villacum, Laybacum, et Goritia, transportare, et ad fideles manus in custodiam per Inventarium tradere, et consignare possint, et valeant, et casu, quo ab uno ad alium eorumdem locorum tutiorem, et securiorem forte denuo illa transportare opus esset, vel etiam, si praedictum Regnum nostrum Croatiae divino auxilio mediante in tranquillum statum, et securitatem reduceretur, et dicta Clynodia, et ornatus eò reportare vellent, id quoque eidem Ordini, et Fratribus cum praescitu tamen Capitanei, Magistratûs, seu Superioritatis Civitatis, seu oppidi, ubi Clynodia illa tunc custodita fuerint, facere liceat, atque permissum esse volumus. Mandantes idcirco, et firmissime praecipientes tam Capitaneis, Vicedominis, Praefectis, Civium Magistris, Judicibus, quàm caeteris Officialibus, subditis, et personis nostris quibuscumque, et eorum cuilibet, quatenus praefatis Ministro, et Fratribus de Observantia in hujusmodi ornamentorum, et Clynodiorum transportatione nullum impedimentum, seu molestiam inferant: quinimo id eis non solùm liberè, tutò, atque securè permittant, et ab aliis permitti

185

curent, verum etiam in conservandis, custodiendisque hujusmodi ornatibus et Clynodiis ad Divinum cultum omni ope, et auxilio praesto sint, nostram in eo seriam executuri voluntatem. Datum in nostra Civitate nova Austriae die XXIII. Octobris Anno Domini MDXL. Regnorum nostrorum Romani decimo, aliorum verò XIIII.

Ferdinandus

Ad mandatum Sacrae
Regiae Ma'ttis proprium
A. S. Carolus f.

L. S.

L. Vonger
Vicecancell.

IX. Ferdinandus Archidux Austriae postea sub nomine II. Romanorum Imperator praecepit omnibus Exactoribus, Telonariis, aliisque id generis Officialibus, ne de eleemosynis Fratribus seu gratis oblatis, sed ab iis emendicatis nihil prorsus praetendant, sed omnino liberè in omnibus teloniis, per quae eos transire contigerit, collectas eleemosynas ad sua claustra deducere sinant, prout ex ejusdem patet Rescripto hujus tenoris:

Wir Ferdinand von Gottes Gnaden Erzherzog zu Oestereich, Herzog zu Burgund, Steüer, Karnten, Crain und Würtenberg, Graff zu Tyrol und Görz etc. etc. Entbieten allen und jeden Unsern angesezten Obrigkheiten, Gerichtern und allen Gietern, in Sonderheit aber den Mauthnern, Einnembern, auch Pflegern, Bstand Leüthen. Yberreithern und allen deroselben Zuegethanen und Vntergebenen, so hiemit ersucht werden, oder denen dis Unser Patent zu vernehmen vorkohmbt, Unser Gnad und geben eüch hiemit gnediglich zu vernemen, wie das Vns von den ehrsamben Vnsern lieben andechtigen Frater Dominico Andreasi, Commissario Provinciae Bosnensis Franciscaner Ordens, mit sonderbahrer Beschwer vorgebracht, wie aus seinen Orden viell Conventualen in diesen Vnsern Erblanden das Allmusen suchen und auch bekhommen, aber von solchen neben andern Bedrangnussen und Verhindernussen die Mauth, Aufschlag und dergleichen Anforderungen mehr bezahlen müssen. Wan aber solches Vnser Befelch oder Mainung keines Weegs ist, sondern Wir in allweeg wollen, das besagte Ordensleüth mit allen dem, was sie bey villen guetherzigen Christen ersamblen und colligiren, wie auch alles, was zu Nuzen und Nothdurft deren Brüdern und Conventen gebetten, geschenkt und erkaufft würd, es sey gleich, was es wolle, frey und unaufgehalten seyn sollen, so befelchen Wür demnoch auch allen und obbemelten hiemit genedig und ernstlich, das ihr die Ordensleüth mit mehr bemelten Allmusen ohne Abforderung einiger Mauth, Aufschlag

186

und dergleichen, wie auch sonsten allerdings ungehindert und unaufgehalten frey fortkhommen und dergleichen passiren lassen, doch darneben fleissiges Aufsehen haben und Achtung geben wollet, damit hierunder in wenigsten khein Controbandt fürlauffe oder verstattet werde. Dan daran geschicht Unser ganz gnedigster entlicher Will und Mainung. Geben in Vnserer Stadt Graz, den lezten Jener 1609.ten Jahr.

Ferdinand

Ad mandatum Serenissimi Domini
Archiducis proprium
Julius Freyherr von Paarich

X. Dum â bonae memoriae Carolo VI. Romanorum Imperatore novus postarum Ordo excipiendis litteris accomodatissimus, et securissimus per Austriacas ditiones institueretur, voluit pientissimus Imperator, ut Fratrum Minorum, qui altissimam profitentur paupertatem, epistolae gratis per Postae Magistros expedirentur, cujus gratiosum Rescriptum Provinciae intimavit D. Joannes Jacobus Oberpaver Cancellariae Viennennsis Expeditor his verbis conceptum:

Demnach bey allerhöchst gedacht Ihrer Kay. Mayestet verschieden Ordensklöster wegen ihrer strengen Armuth umb die Post–Freyheit allerunterthänigst angelanget, als haben dieselbe Occasione der bey der neüen Erichtung des Post-Weesen seithero verschieden geaüsserten Anständen aus angesambt oesterreicherischen Pietät unter den dritten diss allergnädigst resolviret, das die in denen Erblanden gelegene Clöster derenselben von Bezahlung deren Brieffen, so die Geschäfften ihrer Clöster betreffen zwar befreyet, jedoch dahin angewisen seye, das sie unter Verlust gedachter Freyheit weder für sich ein fremde Correspondenz führen, weder Einschlüsse machen oder an sich addressiren lassen sollen. So man ihnen zur Nachricht und damit sothane gnädigste Resolution in allweegen beobachtet werde, hiemit erinern wollen. Actum Wienn, den 13.ten Octobris 1722.

Johann Jacob Oberpauer, Exped.

XI. Augustissima feliciter regnans Maria Theresia Romanorum Imperatrix, Hungariae, Bohemiae etc. Regina, Arhidux Austriae etc. suorum Praedecessorum piis vestiigiis inhaerendo sub dato Viennae die 28. Januarii 1746. Fratribus Minoribus in Austria, Styria, Carinthia, et Carniolia, et Tyroli, aliisque Austriacis ditionibus degentibus libertates, et omnia privilegia, fundationes, exemptiones â Gabellis, deputationes eleemosynarum puta salis, lignorum, vini etc. â suis praedecessoribus eisdem

187

concessa gratiosissime confirmare dignata est sequenti Diplomate:

Wir Maria Theresia von Gottes Gnaden Römische Kayserin, in Germanien, Hungarn, Böheim, Dalmatien, Croatien, Sclavonien etc. Königin, Erzherzogin zu Öesterreich, Herzogin zu Burgund, Steyer, Carnten, Crain und Würtenberg, Gräfin zu Habspurg, Flandern, Tyrol, Görz und Gradisca, Herzogin zu Lothringen, und Baar, Gross Herzogin zu Toscana. Bekennen für Vns, Unsern Erben, und Nachkommen offentlich mit diesen brieff und thun khund allermäniglich, das Vns der Ehrsam-, Geistlich-, Vnser lieber andächtiger Antoninus Frizenstein, des Ordens des Heil. Francisci reformirt-, strengerer Observanz in österreich, Provincial, durch glaubwürdige Abschrift allerdemüthigst zu vernehmen gegeben, was massen Wey. der allerdurchleüchtigst-, grossmächtigst- und unüberwindlichste Fürst und Herr Carl der Sechste, glorwürdigsten andenkens Römischer Kayser, auch zu Hispanien, Hungarn, und Böheim etc. König, Erzherzog zu Österreich, Vnser in Gott mildseeligst ruhend-, hochgeehrtister Herr und Vatter alle, und jede denen in dieser Österreichischen Provinz, so wohl in Steyer, Kärnten und Crain, alß in Österreich unter, und ob der Enß, auch in der Grafschaft Tyrol, gelegenen Clöstern von Vnsern glorwürdigsten Vorfahrern, Römischen Kaysern, Königen und Erzherzogen zu Österreich von mehr dan Zwey hundert Jahren her, nach, und nach ertheilte, auch öfters erneüert- und bestättigte Privilegien, Stiftungen, Mauth-, Zoll- und Aufschlags-Befreyungen, schuz, schirm, vermehrtes Holz-, Wein-, Salz- und anderes Deputat, almosen-Brief und dergleichen annoch untern 31. Januarii des 1713. Jahrs allergnädigst confirmiret und bestättet hätte, Vns hierauf demüthigst bittend, das auch Wir alß jezt regierende Königin, Frau und Erblandsfürstin deren Österreichischen Fürstenthum und Landen solche Privilegien, und Gnaden all-vorigen Inhalts gleicher gestalten zu confirmiren, zu erneüern und zu bestätten gnädigst geruchen möchten. Wan Wir dan gnädiglich angesehen solche sein Antonini Frizenstein Nahmens der ganzen Österreichischen Provinz gethane demüthigste Bitte, benebens erwogen die sonderbahre Andacht und embsigen Gottes-Dienst, welchen diese Ordensgeistliche bey ihren, in obangezogenen Unsern Österreichischen Erb-Landen habenden Clöstern tag, und nachts ohne Vnterlass zum Heyl, wohlfahrt und aufnehmen der ganzen Christenheit, nicht weniger um erhalt- und fortpflanzung Vnsers durchleüchtigsten Erz-Hauses durch exemplarischen lebens-wandel mit singen, psalliren, Predigen, betten, fasten, und andern Gott gefälligen Werken beständig üben und fortsezen, wordurch die Ehre Gottes und der allerseeligsten Jungfrauen Mariae, wie auch der andachts-Eyfer zu dem Heil. Vatter Francisco vermehret, die Christliche Gemainde erbauet und der Göttliche

188

Seegen über Vns und Vnsere getreüeste Erb-Königreich, und Landen (wie Wir zuversichtlich hoffen) desto mehrers beförderet und bevestiget werde.

Alß haben Wir über den von Vnserer N. O. Regierung und Cammer in sachen abgefordert-, auch erstatteten gutachtlichen bericht, mit wohlbedachten Muth, gutem Rath, und rechten wissen ihnen alle und jede ihre nach, und nach erworbene Privilegien, Stiftungen, Gnaden, Mauth-, Zoll- und Aufschlags-Befreyungen, Schuz und Schirm, vermehrtes allmosen, Holz-, Wein-, Salz- und anderes Deputat, wie es nahmen haben mag, in genere und für jedes in dieser Österreichischen Provinz gelegenes Closter in Specie (so viell sie in deren ruhigen Besiz und Genuss seynd) alß jezt regirende Frau und Erblands-Fürstin in Österreich gleichfahls allermildest erneüert, confirmiret und bestättet, thuen das auch erneüeren, confirmiren und bestätten ihnen solches alles auß König- und Landsfürstlicher Machts-Vollkommenheit hiemit wissentlich in Kraft diß Brief, was wir daran von Rechts und Billichkeits weegen zu confirmiren, und zu bestätten haben, ordnen, sezen und wollen, das alle und jede von Weil. Vnsern glorwürdigsten Vorfahren, In Sonderheit aber von Kayser Carl dem Fünften Sub Dato Brüssel in Braband den 27. 7ber Anno 1521. Kayser Ferdinand den Ersten sub Dato Linz den 13. Augusti 1531. Kayser Ferdinand den Anderten Sub Dato Wienn den 20. Augusti Anno 1622. Kayser Ferdinand den Dritten Sub Dato Wien den 24. Octob. 1651. und den 22. April 1656. item von Weil. Kayser Leopoldo den 16. Junii 1659. Kayser Joseph den 5. Maij 1706. und leztmahlens von Weil. Vnsers in Gott seeligst ruhend-, hochgeehrtisten Herrn und Vatters Kaysers Carl des Sechsten Mayestät, und Liebden christmildesten andenkens Sub Dato Wienn den 31. Jenner Anno 1713. denen Clöstern des Ordens deren Franciscanern dieser Österreichischen Provinz in genere, oder jeden in Specie respective von neüen ertheilt-, vermehrt-, confirmirt- und bestättigte Privilegien, Gnaden, Schuz, Schirm, Salz-almosen und allerhand andere Deputat, darüber außgefertigte resolutiones, Brief, Decreta und Diplomata in allen ihren articule, puncten, Clausule, Inhalt, Meinung und begreifungen durchaus und nicht anderst, alß wan solche von wort zu wort hierin geschrieben und einverleibet wären, bey ihren Kräften seyn und bleiben, darob stätt, vest und unverbrüchig gehalten werden, und sie samentliche Clöster und Ordens Personen mehr ernant- Österreichischer Provinz sich deren allerdings ruhig und unangefochten freüen, gebrauchen, nuzen und geniessen sollen, können und mögen von allermäniglich unverhindert, doch auf Vnser und Vnserer Erben und Nachkommen gnädigstes Wohlgefallen, auch Vns und jeden Herrn und Landsfürsten an Vnserer und ihre

189

gerechtsame, desgleichen jedermäniglich an seinen Rechten und gerechtigkeiten ganz unvergriffen und unschädlich.

Gebietten darauf N. allen und jeden Vnsern nachgesezten Geist- und weltlichen Obrigkeiten, insonderheit aber jezig- und künftigen Vnsern Statthaltern, Land Marschallen, Landshaubtleüten, deren Verwesern und anwalden, Canzlern, Regenten und Cammer-Räthen des Regiments Vnserer gesambten Österreichischen Landen, Praelaten, Grafen, Freyen, Herrn, Rittern, Knechten, Vicedomen, Vögten, Pflegern, Verweesern, burg- und handgrafen, Land-Richtern, Schultheissen, Burgermeistern, Richtern, Räthen, burgern und gemainden, wie auch denen Zoll-, Mauth-, Dreysigst- und aufschlags-Einnehmern, deren gegenschreibern, beschauern, überreütern und sonst allen anderen Unsern Ambt leüten, unterthanen und getreüen, was Würden, Stands oder Weesens die seyen, hiemit so gnädig als ernstlich, und wollen, das sie mehrgedachte Religiosen und Conventen des reformirten barrfüsser Ordens S. Francisci in Österreich, Steyer, Karnten und Crain, wie auch in Vnserer Grafschaft Tyrol biß auf Vnser Wohlgefallen, wie vorstehet, an obbemelt- ihren hievor zu unterschidlichen mahlen erhaltenen und vermehrten Privilegien, Freyheiten, Gnaden, Gaben, Stiftungen, Almosen, Salz-Deputat und dieser Vnserer darüber ertheilt- König- und Landsfürstlichen Confirmation, erneüer- und bestättung allerdings ruhig bleiben, sie deren je und allzeit ohngekränkt nuzen und geniessen lassen, darbey kräftiglich schuzen, schirmen und handhaben, darwider nicht beschwären, bekümern oder anfechten, noch das jemands anderen zu thuen gestatten in keine weiß noch weeg, alß lieb einem jeden seye, Vnsern schwärn Vngnad und Straff, darzue die in obbemelten Briefen begriffene Pönn deren fünfzig Markh löthigen Golds zu vermeiden, die ein jeder, so oft er freventlich hierwider thäte, oft besagten Ordens Clöstern zu ihrer Nothdurft unnachläslig zu bezahlen verfallen seyn solle. Das meinen Wir ernstlich mit Vrkund diess Briefs, besiglet mit Vnsern Kayser-, König- und Erzherzoglich- anhangenden Insigel, der geben ist in Vnserer Haubt- und Residenz Stadt Wienn, den acht und zwanzigsten Monathstag Januarii in siebezehen hundert sechs und vierzigsten, Vnserer Reiche in Sechsten Jahre.

Maria Theresia mpp.

Joh. Frid. Graf von Seilern m'ppa

L. S.
Caesar.
pend.

Ad mandatum Sac.ae Caes.ae Regiaeque
Majestatis proprium
Mathias Benedict Finsterwalder m'ppa

190

Collationirt und ist dem wahren Originali vollkommen gleichlautend. Actum Wienn, den 22. Aprilis 1746.

Frid. Em. Myller v Freyburg m'ppa
Ihrer Kayser- König. May.
Ö. ghben Hofcanzley Ursal Registrator

XII. Quamvis verò hoc Caesareo-Regium Indultum omnes antiquas exemptiones â gabellis pro Fratribus Minoribus confirmans sat clarum est, reperiebantur tamen aliqui Caes. Regii Officiales, qui illud vel non intelligentes, vel intelligere nolentes, aut fors in officio Caesareo fidelissimi videri volentes aut prorsus, quod non est dicendum, contra sibi datas Instructiones auctoritatem ementitam ostentantes Fratres Minores malevolè in impertitis eisdem â sua Caesarea Majestate privilegiis perturbare, et vexare pergebant. Recens erat hoc benignissimum Caesareum Indultum, et tamen anno priori â quibusdam Tricesimatoribus vini in Croatia partim emendicatum, partim coemptum pro Conventibus Kazelstorffensi Provinciae Austriae, Labacensi, et Camnicensi Provinciae Carnioliae sequestratum viso hoc Indulto non fuit â sequestro solutum: Unde utriusque Provinciae Superiores novum Recursum ad Aulam Caesaream facere coacti erant, ut ab injustis vexationibus liberarentur, quorum precibus Sua Sacratissima Majestas priori Indulto inhaerens ex innata pietate annuens demandavit Camerae Hungaricae, ut vinum arrestatum â sequestro solvatur, et imposterum sine praestatione tricesimae educi liberè permittatur, prout jam Leopoldus I. felicis reminiscentiae Romanorum Imperator (ùt videbitur) 18. Decembris 1700. benignè concessit. Insuper clementissima Domina ordinavit, ut etiam Victualia pro Conventibus Croatiae liberè ad instar Nobilium Regni introducantur. En Rescriptum Regium

Maria Theresia etc.

Cum universa privilegia per Divos Praedecessores nostros claustris Ordinis Minorum S. Francisci Seraphici Reformatorum Strictioris Observantiae in Archiducatu Austriae supra, et infra Onasum, in Styria, item Carinthia, et Carnioliae existentibus, clementer concessa, in quibus etiam â solutione tricesimi â vino, et rebus pro necessitatibus suis propriis ex Regno nostro Hungariae inducendis exempta haberentur, in quantùm de praesenti in usu eorum essent, Nos quoque benignè confirmâssemus. Eapropter fidelitatibus vestris erga humillimas supplicationes Religiosorum Patrum Antonini Frizenstein superioris, inferioris, et interioris Austriae, nec non Sigismundi Skerpin ejusdem Ordinis Sanctae Crucis Croatiae Carnioliae Provinciarum Ministrorum Provincialium, et illius quidem maximè respectu claustrorum Kazelstorffensis ad Neostadium Austriacum, insuper [†] collectum anno praeterlapso vinum etiamnum arestatum detinetur, nec non Merzuschlagensis, et Hainburgensis, hujus

191

N' ^o 9.

verò intuitu claustrorum Labacensis, et Camnicensis, Majestati nostrae porrectas clementer committimus, et mandamus, quatenus claustris quidem Kazelstorffensi, Labacensi, et Camnicensi, si, et in quantùm vina ipsorum de anno praeterito adhuc in sequestro detinerentur, sequestrum solvi, ac imposterum usque dum aliam benignam dispositionem nostram non perceperint, tam illis, quam verò aliis memoratarum Provinciarum claustris, vina, et alias res, in illa quantitate, de qua â Ministeriali nostra Bancali Deputatione litteras liberi passus produxerint, ê regno nostro Hungariae sine exactione tricesimae liberè educi, claustris verò in Croatia existentibus, Victualium, aliarumque rerum propriae eorum necessitati deservientium, in Croatiam inductionem ad instar Nobilium admitti facere, necessariaque eatenus suis in locis disponere non intermittant Fidelitates vestrae. Viennae 16. Octobris 1746.

XIII. Hanc ipsam gratiosam Caesareo-Regiam Resolutionem Camera Hungarica dein Ministro Provinciali Carnioliae intimavit sub dato Posonii 25. Octobris 1746. sub sequenti tenore:

Sacratissimae Caesaro-Regia Majestatis Dominae, Dominae Clementissimae Camerae Regiae Hungaricae nomine Ad'm R'ndo in Christo Patri Sigismundo Skerpin Ord. Min. S. Francisci Seraphici Reformatorum Strictioris Observantiae Provinciae S. Crucis Croatiae, et Carnioliae Ministro Provinciali significandum: Altefatam Suam Majestatem Caesareo-Regiam, ad humillimam antelati Patris Provincialis supplicationem Suae Majestati Sacratissimae porrectam, mediante benigna sub 16 ^ta modo labentis mensis Octobris ad praelibatam Cameram Regiam Hungaricam emanata Resolutione clementer resolvisse, ac demandâsse, quatenus Claustris quidem Labacensi, et Camnicensi, si, et in quantum vina eorumdem anno praeterito, uti exponeretur, arestata, adhuc in sequestro detinerentur, sequestrum solvatur, ac imposterum, usque dum alia Summefatae Caesareo-Regiae Majestatis benigna Resolutio non supervenerit, tam praenominatis, quam verò aliis praemoratae Provinciae claustris vina, et aliae res, propriae eorum necessitati deservientes in illa quantitate, de qua â Ministeriali Caesareo-Regio-Bancali Deputatione litteras liberi passûs produxerint, ê Regno hocce Hungariae sine contione tricesimae, liberè educi admittantur. Claustris porro in Croatia existentibus Victualium, aliarumque rerum propriae eorum necessitati deservientium in Croatiam inductio ad instar Nobilium admittatur. In cujus benignae Caesareo-Regiae Resolutionis conformitate, eas per supra memoratam Regiam Cameram Hungaricam suis locis factas esse dispositiones, ut tam praerecensitis, quam et aliis saepefatae Provinciae Claustris vinorum, aliarumque rerum pro usu, et propria eorum necessitate deservientium erga producendas antefatae Ministerialis Bancalis Deputationis litteras ê regno Hungariae libera, absque pensione tricesimae, eductio admittatur, ita et si, et in quantùm quaepiam vina in officiis tricesimalibus de anno

192

praeterlapso adhuc detinerentur, tala confestim liberè dimittantur: Claustris denique in Croatia existentibus quarumvis rerum ad usum, et propriam eorum necessitatem spectantium, libera in Croatiam inductio, ad instar Regni Nobilium admittatur. Quae dum supranominato Patri Provinciali pro sui, suorumque directione, et notitia significanda habuit praefata Regia Camera, eumdem in reliquo salvum vivere precatur.

Ex Consilio Regiae Camerae Hungaricae
Posonii die 25. Octobris 1746.
Stephanus Podhrad Coll. per J. V.

§. II.
De gratiis, privilegiis, et exemptionibus â Summis
Pontificibus Provinciae Fratrum Minorum
Bosnae Croatiae concessis.

I. Quae, et quanta privilegia olim Fratribus Minoribus Vicariae Bosnensis â Summis Pontificibus signanter ab Urbano V. et VI. Joanne XXII. Martino V. Eugenio IV. et Nicolao V. concessa fuerint, abundanter ostensum est supra p. 1. c. 3. per integrum, hic nil aliud addendum judico, praeter litteras Leonis X. incip. Cum a Nobis datas Romae Kal. Oct. 1515. Pont. anno III. quibus factâ anno mox praecedenti videlicet 1514. divisione Vicariae Bosnensis in Provinciam Bosnae Croatiae, et Provinciam Bosnae Argentinae, pro Provincia Bosnae Croatiae, nunc Croatiae Carnioliae omnia privilegia antehac â suis Praedecessoribus Romanis Pontificibus Vicariae Bosnensi concessa, confirmavit, prout id ex ejusdem litteris, quas ex Originali depromptas adfero, clarè colligitur.

Leo Episcopus Servus Servorum Dei
Dilecto filio Vicario Provinciali Provinciae Bosnae
Carvaciae Vicariae nuncupatae Ordinis Fratrum
Minorum de Observantia nuncupatorum secun-
dum morem ejusdem Ordinis salutem, et
Apostolicam benedictionem.

Cum â Nobis petitur, quod justum est, et honestum, tam vigor aequitatis, quam ordo exigit rationis, ut id per sollicitudinem Officii nostri ad debitum perducatur effectum. Eapropter dilecte in Domino fili tuis justis postulationibus grato concurrentes assensu omnes libertates, et immunitates â fel. record. Nicolao IV. et Nicolao V. Urbano etiam V. Urbano VI. Martino V. Joanne XXII. Eugenio IV. et aliis Praedecessoribus nostris Romanis Pontificibus, sive per privilegia Indulgentias, vel alia Indulta Ordini Fratrum Minorum de Observantia nuncupatorum quoad domos, et Fratres ejusdem Ordinis in Provincia Bosnae

193

et Croatiae Vicaria nuncupata tibi commissa, degentes concessa, nec non libertates, exemptiones saecularium exactionum â Regibus, et Principibus, ac aliis Christifidelibus dicto Ordini, quoad in eadem Provincia Vicaria nuncupata domos, et Fratres rationabiliter indultas, sicut ea omnia justè, et pacificè possides, tibi, et per te dicto Ordini quoad domos, et Fratres Provinciae hujusmodi Vicariae nuncupatae auctoritate Apostolica confirmamus, et praesentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo etc. Si quis autem etc. Datum Romae apud S. Petrum anno Incarnationis Dominicae 1515. Kal. Octob. Pont. nostri anno tertio.

II. Observes velim, non omnia privilegia olim Vicariae Bosnensi concessa, et supra cap. cit. adducta moderno Provinciae Carnioliae statui adaptari posse; etenim multa ibidem concessa reperiuntur, quae de jure spectant ad Ordinem Episcopalem, puta benedicere calices, Ecclesias, et Coemeteria consecrare, administrare Sacramentum Confirmationis, ac Chrisma conficere, aliaque hujusmodi: multò quippe diversus est status Provinciae ab illo, in quo tunc erat Vicaria Bosnensis, haec sita erat inter haereticos, et schismaticos, inter quos Episcopi cum Romana Sede communicantes, aut si erant, fuêre in tanta distantia, ut absque gravi distantia adiri haud possent: alia privilegia ipse sacerdotum, et in Vinea Domini operariorum defectus suadebat. Quod autem Provincia mox post sui divisionem haec privilegia confirmari petiêrit, licet â potiori extra Bosniam, et turcicam ditionem posita fuerit, ratio est; quia multis haereticis circumdata erat, et ob Turcarum continuas excursiones, ob quas Episcopi suas Sedes relinquere, et ad loca tutiora fugam arripere coacti erant, inter multiplices pressuras suspirabunda gemebat, quas pressuras adaugebat venenosa Lutheri doctrina, quod utique de hodierno Provinciae statu minimè verificatur, utpote, quae extra haereticorum persecutiones posita, dulci Catholicorum consortio jugiter fruitur, et delectatur, nec desunt Antistites Catholici, qui ea, quae Episcopalis sunt muneris, prompto peragunt animo.

III. Cum post occupationem Regni Bosnensis per Mahometem II. Turcarum Imperatorem multa Monasteria Fratrum Minorum diruta, et solo aequata fuissent, nec liberè in illis regionibus eis consistere liceret, nec haberent alia, quo migrarent, domicilia Fratres, quorum calamitates maturius perpendens Sixtus IV. eis facultatem tribuit in aliis locis etiam trans Savum in Sclavonia recipiendi domos, si ipsis â fidelibus offerrentur, et ne ob temporalium defectum ad Divina Servitia tepescerent, et animarum salutem negligerent, rigorem Regulae nonnihil relaxavit impertiendo licentiam recipiendi bona immobilia, praesertim verò in Conventibus Tersactensi, et Segniensi. In quibus litteris etiam excommunicationis sententia ferit omnes perturbantes et vexantes Fratres Minores in eorum privilegiis, libertatibus, et exemptionibus. Quas litteras, cum eae â multis parvipenderentur, Julius II. anno 1551. renovavit, et confirmavit, utque locorum suum sortirentur effe-

194

ctum, demandavit Archiepiscopo Colocensi, Episcopo Quinque Ecclesiarum, et Praeposito Ecclesiae Chasmensis, ut Fratres Minores contra omnes injustos perturbatores defendant, et protegant. Quia Julius II. in datis ad praenominatos Praesules litteris inseruit, et litteras Sixti IV. et suas ad Vicarium Vicariae Bosnae directas, hinc eas tantum inserendas autumo, quae hujus sunt tenoris:

Julius Episcopus Servus Servorum Dei
Venerabilibus Fratribus Archiepiscopo Colocensi
Episcopo Quinque Ecclesiarum, ac dilecto Filio Prae-
posito Ecclesiae Chasmensis Zagrabiensis dioe-
cesis salutem, et Apostolicam benedictionem.

Hodie emanârunt â Nobis litterae tenoris sequentis. Julius Episcopus Servus Servorum Dei. Ad perpetuam rei memoriam. Plantatus in militanti Ecclesia Ordo Fratrum Minorum ob uberes fructus, quos ipsius Ordinis Professores sub Religionis jugo, et Regularium institutionum Ordinis ejusdem observantia viventes proferunt, promereatur, et quae pro locorum, et temporum qualitate, et necessitate provida moderatione per Sedem Apostolicam concessa sunt, firma, et inconcussa permaneant, pro illorum subsistentia, favore Sedis ejusdem, et auctoritate innoventur, et approbentur. Dudum siquidem â fel. record. Sixto IV. Praedecessore nostro emanârunt litterae tenoris sequentis.

Sixtus Episcopus Servus Servorum Dei. Dilectis Francisco de Ragusio Vicario, et universis Fratribus Ordinis Fratrum Minorum Provinciae Bosnae secundum morem ejusdem Ordinis salutem, et Apostolicam benedictionem. Romanus Pontifex Christi Vicarius, et beati Petri Apostoli, cui, et ejus Successoribus idem Redemptor pascendas oves commisit, nonnumquam ea, quae circa ejus regularis castimoniae normam, et Religionum observantiam, per ejus Praedecessores provide instituta fuerunt, juris rigorem temperando, casibus fortuitis propter hominum peccata supervenientibus causantibus, ne Religiones ipsae ob temporalium defectum tepescant, mitigat, atque modificat, et aliàs disponit temporum, et rerum qualitatibus debitè pensatis, proùt novit in Domino salubriter expedire. Sane Nobis nuper pro parte vestra lachrymabili voce expositum fuit, quod cum vestra fere omnia loca, infidelium Turcarum invasione, combusta, et destructa, et illorum locorum partes desolatae existant, et saepenumero Christifideles partium illarum vobis, et locis vestris, possessiones, vineas, et alia bona tam in testamentis, quam aliis diversis modis, causa largiantur, ut vos commodius sustentare, et in hujusmodi domibus vestris, et locis Divinum cultum augmentare valeatis. Quare pro parte vestra nobis fuit humiliter supplicatum, ut vobis, domibusque, et locis vestris praedictis, quod possessiones, vineas, et alia bona quaecumque

195

recipere et retinere, et in eventum, quod vos, et singuli vestrûm ab aliquibus Dominis temporalibus ad Divini vultus augmentum, et devotionis causa essetis vocati ad eorumdem Dominorum terras, oppida, castra, et ruralia loca in Croatia, et Sclavonia ultra flumen Savum, domos, et loca ejusdem Ordinis aedificare, vel si aedificata fuerint in illis stare, et Domino famulari possitis, etiamsi eorum dominia, et terrae usque ad flumen Dravam, et alias se extendant, et quod populo per vos converso Ecclesiastica Sacramenta ministrare, ac etiam ob Fratrum Ordinis praedicti diminutionem per dictos infideles Turcas factam, quoscumque dicti Ordinis Fratres in vestris domibus, et Conventibus, ac locis recipere possitis, concedere, et alias in praemissis opportune providere de benignitate Apostolica dignaremur. Nos igitur vobis pii Patris more compatientes affectu, ac vestris, et quorumlibet vestrûm calamitatibus, indigentiis, et molestationibus, et periculis, quibus indies subjicimini, occurrere cupientes, vobis, et vestrûm quibuslibet domibus, locis, ac Conventibus vestris, nulla alia licentia aliàs desuper obtenta ut possessiones, vineas, et alia bona, quaecumque vobis pro tempore largita recipere, et retinere, et si vos ab ipsis Dominis ad ejusdem Divini cultus augmentum devotionis causa vocari contigerit, ad eorumdem civitates, terras, oppida, castra, et loca ruralia in Croatia, et Sclavonia praedictis ultra hujusmodi flumen Savum, domos, et Conventus aedificare, vel si aedificata fuerint, illa recipere, et in illis stare, etiamsi Dominorum hujusmodi fines terrarum usque ad flumen Dravam, vel alias se extendant, et in iisdem locis perpetuò Altissimo famulari, nec non populo per vos converso Ecclesiastica Sacramenta ministrare, et de Praelatorum consensu recipere, nec non quamdam Ecclesiam, quam dilectus filius Philippus Presbyter aedificavit, cum, ùt asseritur, ipse Philippus Ordinem ipsum ingredi, et eamdem Ecclesiam cum pertinentiis, vobis, et Ordini vestro praedicto dare paratus existat, recipere, et domum circa eamdem aedificare, et ex ipsius Ecclesiae Coemeterio, quod ab hujusmodi domo ultra quindecim passus non distat, pro usu vestro unum hortum facere, et quod fructus, redditus, et proventus Ecclesiae Sanctae Mariae loci de Tersatto Modrussiensis Dioecesis per Procuratorem vestrum accipere possitis, pariter et valeatis auctoritate Apostolica tenore praesentium concedimus pariter, et indulgemus, et insuper quia frequenter, ut subjungitis, quod partium praedictarum Ecclesiarum Parochialium Rectores, et Plebani aliique Saeculares Presbyteri, Christifideles ad vos gratia confitendi peccata sua, et charitativas eleemosynas vobis dandi accedentes, eosdem Christifideles, ne id faciant retrahant, et sub excommunicationis poena eisdem inhibent. Universis eisdem Rectoribus, Plebanis, ac aliis Presbyteris Saecularibus, ne Christifideles ipsos ab hujusmodi Confessionibus, et Charitativis eleemosynis directè, vel indirectè retrahant, seu contrarium suadeant, sub excommunicationis poena districtius inhibemus. Caeterum concessio-

196

nem vobis de Conventu, seu domo Segniensi olim factam, necnon illius possessionem per vos adeptam, et quaecumque inde secuta, dicta auctoritate approbamus, confirmamus, et praesentis Scripti patrocinio communimus, supplentes omnes, et singulos defectus, si qui intervenerint in iisdem, vobis concedimus, ut bona, fructus, redditus, et proventus ejusdem domus, seu Segniensis per Procuratorem vestrum praedictum, vel alium per vos constituendum percipere, et habere, et in vestros usus convertere, et liberè, et licitè possitis, et valeatis. Ne obstantibus Constitutionibus, et Ordinationibus, et praesertim felicis recordationis Bonifacii Papae VIII. Praedecessoris nostri prohibentis, ne Fratres mendicantes in Civitate, Villa, Castro, vel loco quocumque ad habitandum domos, vel loca quaevis de novo recipere praesumant absque Sedis Apostolicae licentia speciali, faciente plenam, et expressam, ac de verbo ad verbum de hujusmodi prohibitione mentionem, et quibusvis aliis litteris Apostolicis etiam prohibitoriis, ne Fratres de Observantia dicti Ordinis nuncupati domos, vel Conventus Conventualium Fratrum nuncupatorum dicti Ordinis sub excommunicationibus, et aliis poenis recipere praesumant, nec non ejusdem Ordinis etiam juramento, confirmatione Apostolica, vel quavis firmitate alia roboratis statutis, et consuetudinibus, caeterisque contrariis quibuscunque. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostrae concessionis, indulti, inhibitionis, approbationis, confirmationis, et suppletionis infringere, vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attentare praesumpserit, indignationem Omnipotentis Dei, ac beatorum Petri, et Pauli Apostolorum ejus se noverit incursurum. Datum Tibure Anno Incarnationis Dominicae Millesimo quadringentesimo septuagesimo tertio. Pridie Idus Augusti, Pontificatus nostri anno secundo.

Et deinde pro parte dilectorum filiorum moderni Vicarii, et Fratrum Ordinis, et Provinciae praedictorum Nobis fuit humiliter supplicatum, ut litteris Sixti Praedecessoris hujusmodi pro illarum subsistentia firmiori, robur nostrae approbationis adjicere, ac alias in praemissis opportune providere de benignitate Apostolica dignaremur. Nos igitur eosdem modernum Vicarium, et Fratres, ac eorum singulos â quibusvis excommunicationis, suspensionis, et interdicti, aliisque Ecclesiasticis sententiis, censuris, et poenis â jure, vel ab homine, quavis occasione, vel causa latis, si quibus quomodolibet innodati existunt, ad effectum praesentium dumtaxat consequendum, horum serie absolventes, et absolutos fore censentes, hujusmodi supplicationibus inclinati, litteras praedictas, et in eis contenta, ac inde secuta quaecumque Apostolica auctoritate tenore praesentium approbamus, et innovamus, ac praesentis scripti patrocinio communimus, illasque inviolabiliter observari debere decernimus, atque mandamus. Et nihilominus praemissa omnia, et singula prout eisdem Vicario, et Fratribus per dictum Sixtum Praedecessorem con-

197

cessa sunt, auctoritate, et tenore de novo concedimus, et indulgemus, ac universis Rectoribus, Plebanis, et aliis Presbyteris Saecularibus Parochiarum, partium illarum, ne Christifidelibus praefatos â concessionibus, et charitativis eleemosynis eisdem Fratribus faciendis quomodolibet directè, vel indirectè retrahant, seu contrarium suadeant, etiam sub excommunicationis sententiae poena districtius, ùt praefertur, inhibemus, decernentes, irritum, et inane, quidquid secus super his â quocumque quavis auctoritate scienter, vel ignoranter contigerit attentari, non obstantibus constitutionibus, et ordinationibus Apostolicis, ac dicti Ordinis juramento, confirmatione Apostolica, vel quavis firmitate roboratis, statutis, et consuetudinibus, nec non omnibus illis, quae dictus Sixtus Praedecessor praeinsertis litteris voluit non obstare, caeterisque contrariis quibuscumque. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostrae Confirmationis, approbationis, absolutionis, innovationis, communitionis, Decreti, mandati, Concessionis, indulti, et inhibitionis infringere, vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attentare praesumpserit, indignationem Omnipotentis Dei, ac beatorum Petri, et Pauli Apostolorum ejus se noverit incursurum. Datum Romae apud Sanctum Petrum Anno Dominicae Incarnationis Millesimo quingentesimo undecimo, decimo Kalendas Februarii Pontificatus nostri anno nono.

Quocirca directioni vestrae per Apostolica Scripta mandamus, quatenus vos, vel duo, vel unus vestrum per vos, vel alium, seu alios, singulas etiam perscriptas litteras praedictas, ubi, vel quando opus fuerit, ac quoties pro parte Vicarii, ac Fratrum praedictorum, seu alicujus eorum fueritis desuper requisiti, et solemniter publicantes, eisque in praemissis efficacius defensionis praesidio assistentes, faciatis eos, concessione, indulto, inhibitione, approbatione, innovatione, communitione, decreto, mandato, et aliis praemissis in eisdem litteris contentis pacificè gaudere, non permittentes eos desuper per quoscumque contra litterarum earumdem tenorem quomodolibet molestari, seu perturbari, contradictores quoslibet, et rebelles censuris Ecclesiasticis, et aliis juris remediis appellatione posposita compescendi: invocato etiam ad hoc, si opus fuerit auxilio bracchii saecularis, non obstantibus omnibus supradictis, etiamsi aliquibus communiter, vel divisim ab Apostolica sit Sede indultum, quod interdici, suspendi, vel excommunicari non possint, res litteras Apostolicas non facientes plenam, et expressam, ac de verbo ad verbum de indulto hujusmodi mentionem. Datum Romae apud Sanctum Petrum anno Incarnationis Dominicae Millesimo, quingentesimo undecimo, decimo Kalendas Februarii Pontificatûs nostri anno nono.

IV. Probè intelligebant praelaudati Romani Pontifices, haud displiciturum Deo, si Fratres Minores aliàs in altissima fundati paupertate, ad quam sectandam vi Regulae eorum ita arctè adstringuntur, ut eis nec in communi quidquam proprii possidere liceat, dispensarentur per eos, quibus omnia ligandi, atque solvendi in

198

terra data est â Deo potestas, ut tantò alacrius Spirituali animarum Saluti incumberent, quantò magis se temporalibus subsidiis provisos esse conspicerent. Illis enim temporibus, dum turcica tyranidis in Catholicos saeviret, pastores relictis ovibus fugerunt, et tuta â periculis quaeritabant loca, et si Patribus Franciscanis, quibus tota animarum cura, ut P. Daniel Farlatus supra citatus meminit, incumbebat, hac Apostolica dispensatione non fuissent provisi, utique et illi ob defectum temporalium subsidiorum illa loca deserere coacti fuissent, et sic tot animae pretioso Christi sanguine redemptae in medio luporum sine Spirituali auxilio relictae mansissent. Hac Apostolica provisione suffultis Fratribus Minoribus, quos turcica saevities ex Bosnia pepulit, plura Coenobia per Croatiam, et Sclavoniam excitarunt fideles, qui praesertim ex hac vita degentes pro refrigerio animarum praedia, vineas, hortos, aliosque redditus pro necessaria Fratrum sustentatione, Conventibus eorum in suis testamentis reliquêrunt.

V. Dum verò evanescentibus infidelium, et haereticorum tenebris Fratres melioris aevi aspectibus frui coepissent, et Christifideles in charitate in dies magis succrescentes Fratrum indigentiis majori spontanearum eleemosynarum copia succurrissent, Fratres de abdicatione bonorum stabilium, quorum usum tantùm pro illis miseris temporibus mediante Sedis Apostolicae dispensatione, ┬ non verò pro his felicioribus temporibus, quibus Fratrum necessitati absque Regulae dispendio occurri potest, sibi licitum esse putabant, cogitare coeperunt et prout cogitabant, etiam executioni dabant. Successiva erat haec bonorum abalienatio; si enim Fratres omnia bona simul, et semel abalienâssent, difficulter vitam transegissent: unde proportionatè ad augmentum spontaneae eleemosynae distrahebantur bona per plures annos usque ad tempus introductae in Provinciam reformationis, quo tempore residua bona, quae adhuc extabant, ipsis fundatoribus, aut eorum haeredibus restituta erant, si verò hi non erant superstites, nec alius, cui haec de jure competerent, inveniretur, bona divendebantur, pretiùm verò inde acceptum in fabricam Conventuum, ac Ecclesiarum reparationem, et ornatum conversum fuit: Hinc amodo nullus Provinciae Conventus aliqua bona possidet, si aliqua faenilia alicubi excipias, quorum usum facti, resignata proprietate suis Dominis, Fratres tantùm retinent pro conservandis, et in aliquibus Conventibus necessariò tenendis animalibus. De Conventu Tersactensi, qui aliqua bona adhuc possidere videtur, suo loco sermo instituetur.

Caput XIII.
De Reformatione Provinciae, et mutatione
tituli ejusdem.

§ I.
De introducta in Provinciam Bosnae Croatiae
Reformatione.

199

I. Longo prius tempore de introducenda in Provinciam Reformatione Patres ejusdem Provinciae cogitârunt, quam effective introducta fuisset; lego enim in actis Capitularibus, quod Patres congregati in Capitulo Provinciali in Conventu Tersactensi die 28. Aprilis anno 1610. celebrato consenserint, ut Reformatio assumatur, quod idem in alio Capitulo Provinciali in Conventu Labacensi die 29. Augusti 1617. celebrato declaratum extitit; hinc etiam plura statuta in subsequentibus Capitulis condita erant, quae ad ipsam Reformationem viam sternebant, ad quam suscipiendam Patres magis animabat Reformatio introducta in Provinciam Austriae anno 1632. aliasque sub ditione Austriaca sitas Provincias. Zelus quoque, et Divini cultus promovendi studium, ac solicitudo plane extraordinaria Invictissimi, et pientissimi ┬ Leopoldi I. Romanorum Imperatoris, quod ex multiplicibus ejusdem epistolis in hunc finem exaratis evidenter eruitur, non parum contulit: voluit quippe gloriosissimus Imperator, ut omnes Provinciae Fratrum Minorum in terris suae jurisdictionis sitae uniformarentur, et Reformatae vocarentur, quod pium desiderium Provincia nostra Promotore, et authore ARP. Antonio Lazari Suae Caes. Majestatis Theologo, et hujus Provinciae Ministro Provinciali actuali incunctanter adimplere conabatur.

II. Anno itaque 1688. promulgata fuit Reformatio Provinciae per Reverendissimum P. Carolum Franciscum â Varisio Commissarium Generalem Cismontanae familiae, ab Eminentissimo, ac Reverendissimo Domino, Domino Alderano Episcopo Ostiensi S. R. E. Cardinali Cybo nuncupato Ordinis Protectore dignissimo confirmata, et in Capitulo Provinciali in Conventu Labacensi die 25. Augusti celebrato ab omnibus Provinciae Patribus unanimi consensu, et invincibili applausu acceptata, et subscripta, prout ex ipso instrumento introductae Reformationis clarius patet, quod hujus est tenoris:

Fr' Carolus Franciscus â Varisio Ord. Min. Strict. Observantiae Seraphici P. N. S. Francisci supremae, et universalis Inquisitionis qualificator, ac in Cismontana familia tam Observantium, quam Reformatorum Commissarius Generalis, et servus.

Dilectis Nobis in Christo Patribus, ac Fratribus tam Superioribus, quam subditis nostrae Observantis Provinciae Carnioliae salutem in Domino sempiternam.

Tantus est Augustissimi Romanorum Imperatoris Leopoldi primi salutis animarum zelus et eorum omnium, quae Dei cultum, statûsque Religiosi profectum qualitercumque respiciunt promovendorum solicitudo, quae nec inter gravissimas Imperii sui felicissimi curas, Martisque palmiferas expeditiones, quibus haud sine peculiari Supremi Numinis providentia cum Regnorum, Dominiorumque suorum ampliatione etiam fidei orthodoxae exercitium gloriosissime restaurat, â Sac. Suae Caesareae Majestatis pientissima mente ullatenus valeat dimoveri. Quod vel exinde relucet, cum nuperrimè recogitans Sacra Sua Majestas, quod Fratres Minores S. Francisci suis in felicissimis statibus haereditariis, licet citra dubium pari professionis Deo emissae vinculo colligentur, adhuc tamen dispari vivendi norma, quam vel ipsum extrinsecum contestatur, ab invicem soluti dignoscantur, Ordinis nostri decori consulere volens deside-

200

derium suum, quo, ut omnes ejusdem Ordinis Professores Religiosi intra Suae Augustissimae domus ditionum limites unius sint moris, clementissimè anhelat, reperto, quod Provincia Bosnae Croatiae olim dicta, post hac verò ab hoc nimirum Capitulo Generali Carnioliae nuncupanda Observantium methodi existat, pro Caesarea Sua pietate Eminentissimo Domino Alderano S. R. E. Cardinali Cybo Ordinis nostri apud Sanctam Sedem Protectori scripto communicavit instans, ut ex convenientiae motivo, quo suis in statibus Fratres Minores vitae tenore uniformes reddi benignissimè omnino cupit Ministro Provinciali, et Diffinitorio jam dictae Provinciae opportune demandetur, quatenus suam reliquis Provinciis Strictioris Observantiae accuratè studeant uniformare in singulis individualiter, ita commendando, ut si quem reperire contingeret, qui uniformationis hujusmodi laudabilissimo operi per se, vel per alios quomodocunque obsistere, aut contradicere praesumeret, is extra Suae Sacrae Majestatis Caesareae ditiones indubiè sit relegandus. Unde cum Eminentissimus Dominus Cardinalis Protector nihil adeo in votis habeat, quam ut Sacer Ordo noster ubique terrarum pristinum suum reassumat candorem, quem nil adeo ac exactior Regulae nostrae observantia primaevo consimilem regenerat, inhaerens Eminentia Sua Augustissimi Caesaris piissimae instantiae Nobis committere dignata est, ut hujusmodi Caesaream clementissimam mentem, simulque Eminentiae Suae mandatum cum merito salutaris obedientiae intimaremus, quatenus propriae animarum saluti amplius semper certiorandae, nec non Ordinis nostri collapso decori per Provinciam in exacta observantia uniformationem augendo, opus hujusmodi, quod â vobis, et Provincia nil supra Deo promissum expetit, alacriter suscipiatis explendum, abususque omnes, et morum indecentiam, pravam consuetudinem tollendo, quod tunc potissimè completum cuilibet innotescet, cum interiore homine a Regulae nostrae amussim coram Deo renovato, etiam exterior id praesetulerit, quod internè cuilibet publicum praebeat testimonium. Confisi ergo de vestro singulari zelo, et observantiae strictioris fervore, aliud non adjungimus incitamentum, quam, quod opus praefatum, juxta Deo debitam gloriam etiam vestro in aeternitate praemiando merito maximum adferet incrementum. Igitur lumbos vestros succingite fortitudine valida, et Spiritûs Sancti gratia roborat de Divinis juvaminibus nullatenus diffidentes, nullum difficultatum monstrum, si quod occurrerit, expavescentes, de Eminentissimi Domini Protectoris, nostraque paterna assistentia, auxiliorumque opportunitate certiorati, vineam Domini Dei Sabbaoth viriliter, fideliterque expurgaturi, vepres, et labruscas eradicatas proscribite, ut solo Provinciae vestrae sibi reddito, virtutibus religiosis in ferendis, et ad uberem fructificationem fovendis pro nostro omnium voto, et vestra necessaria utilitate Spirituali disponatis. Valete Fratres dilectissimi, ac Deum pro nobis orate. Datum Romae ex Aracoelitano nostro Conventu die 19. Junii 1688.

L. S.

FR Carolus Franciscus de Varisio
Commissarius Generalis

Alderanus Episcopus Ostiensis S. R. E. Cardinalis Cybo Sacri Collegii Decanus, et Seraphici Ordinis S. Francisci apud Sanctam Sedem Protector, retroscriptas litteras patentes, earumque praeinsertam dispositionem tenore praesentium, et auctoritate, quâ

201

fungimur, Protectoris, approbamus, et confrimamus, suumque plenarium effectum sortiri praecipimus, et mandamus, ita, ut quicumque eis sese opponere, aut quovis modo executionem impedire praesumpserit, poenas rebellium, aliasque arbitrio nostro infligendas incurrat. Non obstantibus etc. Romae 10. Julii 1688.

Al. Card. Cybo Protector

L. S.

Joannes Baptista Rusca.

Decretum hoc ad instantiam Suae Caesareae, Regiaeque Majestatis, jussuque Eminentissimi Domini Cardinalis Cybo Ordinis nostri Protectoris emanatum, quod 25. currentis mensis Augusti 1688. in hoc Conventu Labacensi, et pleno Provinciae nostrae Carnioliae Capitulo Provinciali coram omnibus Vocalibus reverenter lectum, publicatum, intimatumque, nec non ab iisdem Patribus Vocalibus laudabili promptitudine, et obedientia acceptatum fuerit, singulorum subscriptione hic testatum redditur

Fr' Gabriel Scheffertnigk Gvardianus Runensis
Fr' Vincentius Lampretich Gvardianus Carlostadiensis
Fr' Fridericus Codelli Gvardianus Nazarethanus
Fr' Leopoldus Borkovich Gvard. Clanicensis
Fr' Henricus Bukoviz Gvard. Berdovacensis
Fr' Chrysostomus Perdan Gvard. Samaborensis
Fr' Bartholomaeus Zulliani Gvard. Segniensis
Fr' Antonius Kraa Gvard. Pisinensis
Fr' Franciscus Uzollin Gvard. Tersactensis
Fr' Zacharias Battich Gvard. Montis Sancti
Fr' Augustinus Decleva Gvard. Neostadiensis
Fr' Franciscus Kimerle Gvard. Camnicensis
Fr' Bernardus Martinelli Gvard. S. Leonardi in Sylvis

Fr' Paulus Surian Gvard. Labacensis
Fr' Antonius Bressan Provinciae Diffinitor
Fr' Ferdinandus Stadler Provinciae Diffinitor
Fr' Bonifacius Pullini Provinciae Diffinitor
Fr' Bernardus Perne Provinciae Custos
Fr' Gaspar Beltram Diffinitor subrogatus
Fr' Antonius Lazari Diffinitor Generalis,

et Minister Provincialis.

Ab his omnibus suprascriptis, ut praefertur, acceptatum fuit

Fr. Hilarius Fischer Commissarius Visitator Generalis.

III. Ne verò quispiam hanc subscriptionem falsitatis alicujus arguat ex eò, quod suprà p. 2. c. 4. in Elencho Ministrorum Provincialium pro Custode posuerim ad hunc annum P. Casimirum Dimiakovich, et inter Diffinitores P. Paulum Surian, qui in hac subscriptione, ut Gvardianus Labacensis subscriptus cernitur, numera-

202

verim, unde enervo dubium: Cum enim futurum Generale Capitulum Romae in Conventu Aracoelitano in Vigilia Pentecostes hoc anno 1688. celebrandum immineret, fuit ob id habitus Labaci congressus Diffinitorialis die 6. Maji, in quo P. Casimirus Dimiakovich Custos actualis Custodiatûs Officium propter suas indispositiones tamquam impotens eundi ad Capitulum Generale, resignavit, et in ejus locum electus fuit R. P. Bernardus Perne Gvardianus Labacensis, ut sub ARP. Ministro Provinciali in Comitiis Generalibus publicas defenderet theses: dein locum P. Bernardi Perne Gvardiani Labacensis P. Paulus Surian Diffinitor actualis, et quia hic Gvardianatum suscepit, votum eo ipso, ùt Diffinitor in Capitulo Provinciali habere non potuit, unde in ejus locum subrogatus fuit ARP. Casparus Beltram Provinciae dignior Pater.

IV. Ut autem ab omnibus Provinciae Vocalibus unanimiter acceptata, et subscripta Reformationis introductae norma tantò feliciores, et majores faceret progressus, quanto majori firmata esset robore, petiêrunt Patres ab Innocentio XI. Pontifice maximo hujus introductae Reformationis litteras confirmatorias, cui petitioni lubenti animo deferens Pontifex introductam Reformationem sub dato Romae die 26. Aprilis 1689. Pontificatûs anno XIII. sequentis Scripti patrocinio communivit:

Innocentius Papa XI.
Ad futuram rei memoriam

Exponi Nobis nuper fecit dilectus filius Joannes Baptista Salvago Procurator Generalis Ordinis Fratrum Minorum S. Francisci de Observantia Reformatorum nuncupatorum, quod cum alias tunc existentes Fratres Provinciae Carnioliae dicti Ordinis de Observantia nuncupati, purius, et arctius sub Regula, quam dictus S. Franciscus, dum in humanis ageret, professus fuerat, vitam ducere desiderarent, tum pariter existentes Provincialis, nec non Custos, Diffinitores, et vocales omnes ejusdem Provinciae, decretis â Venerabili Fratre nostro Alderano Episcopo Ostiensi S. R. E. Cardinali Cybo nuncupato, dicti Ordinis apud Nos, et Sedem Apostolicam Protectore, ac dilecto Filio Commissario Generali familiae Cismontanae ejusdem Ordinis circa praemissa editis, inhaerentes, unanimi consensu in Capitulo Provinciali dictae Provinciae novissimè celebrato, sese imposterum sub strictiori observantia vivere, ac Reformatos nuncupari velle, decreverunt, et declarârunt, et aliàs, prout in decreto die XXV. Augusti proximè praeteriti desuper facti, et ab omnibus Capitularibus subscripto, uberius dicitur contineri. Cum autem, sicut eadem expositio subjungebat, dictus Joannes Baptista Procurator Generalis decretum hujusmodi, quo firmius subsistat, ac Provinciae praetactae gubernium felicius imposterum dirigatur, Apostolicae confirmationis nostrae

203

patrocinio communiri summopere desideret. Non ejusdem Joannis Baptista Procuratoris Generalis votis hac in re, quantum cum Domino possumus, favorabiliter annuere volentes, eumque â quibusvis excommunicationis, suspensionis, et interdicti, aliisque Ecclesiasticis sententiis, censuris, et poenis â jure, vel ab homine quavis occasione, vel causa latis, si quibus quomodolibet innodatus existit, ad effectum praesentium dumtaxat consequendum, harum serie absolventes, et absolutum fore censentes, supplicationibus ejus nomine nobis super hoc humiliter porrectis inclinati, de Venerabilium Fratrum nostrorum S. R. E. Cardinalium negotiis, et consultationibus Episcoporum, et Regularium Praepositorum, qui Commissarium Generalem praefatum audiêrunt, consilio, decretum supra expressum authoritate Apostolica tenore praesentium confirmamus, et approbamus, illique inviolabilis Apostolicae firmitatis robur adjicimus, ac omnes, et singulos juris, et facti defectus, si qui desuper quomodolibet intervenerint, supplemus. Decernentes easdem praesentes litteras firmas, validas, et efficaces existere, et fore, suosque plenarios, et integros effectus sortiri, et obtinere, ac illis, ad quos spectat, et pro tempore spectabit, plenissimè suffragari, et ab eis respective inviolabiliter observari, sicque in praemissis per quoscumque judices ordinarios, et delegatos, etiam causarum Palatii Apostolici Auditores judicari, et definiri debere, ac irritum, et inane, si secus super his â quocunque quavis auctoritate scienter, vel ignoranter contigerit attentari. Non obstantibus Constitutionibus, et Ordinationibus Apostolicis, nec non quatenus opus sit, Provinciae, et Ordinis praetactorum, aliisve quibusvis etiam juramento, confirmatione Apostolica, vel quavis firmitate alia roboratis, statutis, et consuetudinibus, privilegiis quoque indultis, et litteris Apostolicis in contrarium praemissorum quomodolibet concessis, confirmatis, et innovatis. Quibus omnibus, et singulis illorum tenores praesentibus pro plene, et sufficienter expressis, et de verbo ad verbum insertis habentes, illis alias in suo robore permansuris, ad praemissorum effectum hac vice duntaxat specialiter, et expresse derogamus, caeterisque contrariis quibuscunque. Datum Romae apud Sanctam Mariam Majorem sub annulo Piscatoris die XXVI. Aprilis MDCLXXXIX. Pontificatus nostri anno decimo tertio.

J. F. Albanus

§ II.
De mutatione tituli Provinciae.

I. Memoravi jam suprà p. 1. c. 4. ubi de divisione Vicariae Bosnensis in varias Provincias egi, quod Vicaria Bosniae in prima sui divisione fuerit divisa in Provinciam Bosnae Croa-

204

tiae, et in Provinciam Bosnae Argentinae anno 1514. Provincia Bosnae Croatiae vocabatur ab anno praedicto usque ad annum 1688. quô anno, dum Provincia ad reformationem transiîsset, et titulum suum mutavit, et quae prius vocabatur Bosnae Croatiae, vocata fuit Provincia Carnioliae, qui titulus confirmatus fuit â toto Generali Capitulo Romae in Conventu Aracoelitano die 5. Junii celebrato anno 1688. sequenti decreto: Attendendo, quod nullus Conventus Provinciae de Observantia Bosnae Croatiae situs sit in Bosna, et quod ex nomine Bosnae Croatiae multae oriuntur aequivocationes, decernit Diffinitorium Generale, non esse amplius vocandam Provinciam Bosnae Croatiae, sed Provinciam Carnioliae, et sic nominandam, et vocandam imposterum statuitur, salvis semper, et in integrum manentibus omnibus juribus, et praecedentiis, praerogativis, ac privilegiis competentibus praefatae Provinciae Bosnae Croatiae.

II. Ex hac tituli mutatione magna turbatio exorta est in Provincia, cujus turbationis Coriphaei erant quidam ejusdem Provinciae Patres, quibus vel ipsum nomen Reformationis exosum erat. Hi, ut nomen Reformationis ê Provincia exulare facerent, falsis fascinârunt Calumniis Provinciam apud Excellentissimum Dominum Comitem Nicolaum Erdeody Croatiae, Sclavoniae, et Dalmatiae Banum aliosque eorumdem Regnorum Magnates, quasi Provincia ex contemptu Croatarum nomen Croatiae ex titulo expunxisset. ┬ Hi, nil minus, quam suae gloriae, ùt putabant diminutivum patienter ferre valentes, omnes exerebant vires, ut putatitiam sui gloriosi nominis diminutionem recuperarent. Quare apud Leopoldum Imperatorem, et Hungariae Regem suas querelas deposuerunt, cum autem ab eo, qui pro reformatione Provinciae et mutatione tituli fortiter stetit, repulsam tulissent Romam suas, ùt putabant, justas querelas, primò ad Capitulum Generale Ordinis Minorum, dein ad Protectorem ejusdem Ordinis pertulerunt, quia verò tam Capitulum Generale, quam Protector eorum petito propter contrariam mentem Imperatoris, quam exploratam habebant, deferre haud possent, rem devolverunt ad Sacram Capituli Congregationem, utque res ê voto succederet, duos Agentes ibidem constituerunt videlicet Nobilem Dominum Joannem Uzollini Zagrabiensis Civitatis judicem, et P. Dionysium Pancini Provinciae hujus alumnum, et Reformationis impugnatorem, qui nomine trium regnorum Croatiae, Sclavoniae, et Dalmatiae causam tuerentur: ast praeter spem etiam â Sacra Congregatione repulsam tulerunt, quae sub die 2. May 1693. ad instantiam P. Pancini pro reintegratione tituli Provinciae rogantis respondit, negative, et servetur Breve S. mem. Innocentii XI.

III. Nunquam hanc jam dudum sopitam controversiam recoxissem; timerem enim, ne reproducendo litem Inclytae nationi Croaticae parum honorificam, ejusdem generosos animos offenderem. Dixi parum honorificam, primò ob levitatem materiae,┬ dum propter unicam

205

voculam ipsis in nullo praejudiciosam tantas turbas excitârint, quasi de titulo, et dignitate Banali actum fuisset, ubi tamen nec Regno, nec personis particularibus quidquam praejudicii causavit: secundò ob inobedientiam proprio Regi factam,┬ etenim Leopoldus Provinciae reformationi, et tituli mutationi totis insistebat viribus, quae, ut firma persisterent non tantùm ad Cardinalem Cybo Ordinis Protectorem Viena sub die 24. Octobri 1692. scripsit, sed etiam D. Nicolaum Erdeödy Banum Croatiae sub dato Viennae die 9. Maji 1691. et 1693. monuit, ut â vexandis Fratribus cessaret, et omnia contra eos attentata revocaret, sed nil minus factum, quam ut obedientia legitimo Regi, et Superiori praestaretur. Ast, quia Reverendissimus, ac Cl. Dominus Balthasar Kercselich Canonicus Zagrabiensis in Notit. praelimin. Pannoniae veteris periodo IV. fol. 420. me provocat, quapropter, ut eidem in obscuro ambulanti, lucem veritatis ostendam, et â praejudiciis, quibus laborat, liberem, ad omnia, quae ibidem contra Provinciam S. Crucis Ordinis Fratrum Minorum opponit, responsum in debita veneratione, et modestia Religiosa, in medium producam.

IV. Praeprimis supponit R'mus, et Cl. D. Kercselich quaestionem illam, propter quam oportuit Oratores mitti ad Regem, atque Romam fuisse ex eo ortam, quia Conventus nostri in Croatia siti noluerunt incorporari Provinciae S. Ladislai in Sclavonia, dum ea ex Custodia in Provinciam elevata fuisset: Ast salvo honore tanti viri rem aliter se habuisse ostendo, quomodo ista cohaerent? Provincia S. Ladislai auctoritate Alexandri VII. die 16. Julii anno 1661. ex Custodia in Provinciam elevata fuit, cui cum Fratres Provinciae uniri noluissent, oratores missi erant ad Regem, et Romam, sed quo anno? anno 1693. Profecto si Fratres Croatici anno 1661. uniri debuissent Ladislajanis, nimis tarde utpote post curriculum 32. annorum Oratores Romam missi erant. Causa itaque unica erat tot expensarum Regni propter Oratores, quia Provincia in suo titulo nomen Croatiae omiserit, et simpliciter Carnioliae nomine appellari elegerit,┬ prout constat ex epistolis tùm Leopoldi Imperatoris, et Hungariae Regis data Viennae die 5. Januarii 1689. ad Cardinalem Pio nuncupatum, cùm P. Antonii Lazari Promotoris Reformationis data Labaci die 8. Martii 1690. ad Excel'mum D. Nicolaum Comitem Erdeödy Regnorum Croatiae, Sclavoniae, et Dalmatiae Banum; ex ambabus enim epistolis colligitur, controversiam fuisse propter Reformationem, et mutationem tituli, et non propter renitentiam Carniolorum uniri Ladislajanis. Leopoldus in epistola citata, postquam suum gaudium, quod ex reformatione Provinciae Carnioliae percepit, declarâsset, ita prosequitur: quod cum in decorem, et emolumentum Sacrae Religionis, Fratrum ejusdem tranquillitatem, et populi aedificationem cedat, eoque Nobis desideratissimum sit, visum Nobis est, R'mam Paternitatem vestram eo fine de intentione hac nostra edocere, ut eadem, et Summi Pontificis Beatitudini ante oculos posita, et memorato R'mo Cardinali Cybo (cui in eodem merito eadem die scripsit) aliisque Sacrae Congregationis Cardinalibus pro rei

206

exigentia iterata, nihil curae operaeque ommittere vellet, quo rejecta quorumdam inquietorum Fratrum sese, velut intelligimus, importunè opponentium repugnantia, supradicta uniformitas ad desiderium nostrum, ipsiusque Reverendissimi Cardinalis Cybo jussu ordinata, acceptaque, sarta tecta servetur. P. Lazari verò in praecitata Epistola Banum Croatiae edocet, illum non habere causam Provinciae indignandi ratione mutati tituli, et introductae Reformationis, cum mutatio tituli ex aliis, et multò diversis ┬ motivis sit facta [( ? )] et Reformatio ex causa aeternae Salutis introducta sit.

V. Non nego, Croatas apud Summum Pontificem mediante P. Dionysio Pancini Fluminensi Provinciae quidem hujus filio, sed reformationis ejus adversario, acriter institisse, ut octo Croatiae Conventus separarentur â Provincia Carnioliae, et distincta Provincia Croatiae nuncupanda ex iis condunaretur, sed hanc instantiam fecerunt, postquam causa cecidissent quoad reintegrationem tituli Provinciae, utque facilius triumpharent, particularis Congregationis deputationem â Sanctissimo quidem postulârunt, ast non obtinuerunt: Igitur non bene discurrit de hac controversia R'mus D. Kercselich dum dicit: Fratres memorati (Provinciae Carnioliae), ut triumphent contra Ladislajanos Observantes, maluerunt Reformatorum assumere institutum; supponit enim prius fuisse actum de adjunctione Conventuum Croatiae ad Provinciam S. Ladislai, et dein primò ideo, ne unirentur, Reformationem susceptam, quod contra evenisse ex adductis facile patet. Cum itaque Croatae suffragium suae causae nec in Curia Romana, nec apud Aulam Caesareo-Regiam invenissent, tota controversia sopita mansit usque ad annum 1705. quo anno magna duo lumina ┬ vitae lumine privata erant, videlicet P. Antonius Lazari Reformationis strenuus promotor, et Augustissimus Caesar Leopoldus I. ejusdem propugnator acerrimus, hic 5. Maji, ille 24. Augusti. Submotis his fulchris controversia reviviscere coepit, de qua infrà plura.

VI. Subjungit R'mus D. Kercselich loc. cit. pag. 421. Unde autem sit, quod dicta Sanctissimae Crucis Provincia, esto in Sclavonia quinque, in Croatia verò tres Conventus habeat, ac in his personae circiter 200. bene provisae sint, et interteneantur, attamen ex Sclavis, Croatisque ad suum institutum non facile suscipiant, ad eorum autem dignitates, nullum admittant, ego dicere nescio . Si R'mus D. Kercselich suo titulo dignissimus haec verba praemeditatè, animo deliberato, et debita conquisita, prout oportuit, notitiâ scripsisset, hominem exuisse, et veritati nuncium remisisse credendus foret, quod de Historico, qui veritatem tantùm inquirere debet, non est praesumendum: quapropter, quia aut ex falsa informatione, aut ex ignorantia, aut fors ex malè affecto animo, quo erga Regulares Ordines ferebatur, prout ex aliis locis sui operis desumitur, verba illa, quod hominis est, effluxisse videntur, compassione dignus est. Sive verò ex falsa informatione, sive ignorantia, aut alia quaecumque de

207

causa in verba praecitata eruperit, mei, utpote sincerè historici partes esse existimo, ut squamas praejudiciorum ab oculis ei aufferam, et mentem Provinciae circa Candidatos Croatas aperiam. Sciat itaque R'mus D'nus Kercselich, quod Provincia nostra Candidatos Croatas, si qui supplicant, lubenti suscipiat animo et vix unquam, aut saltem rarò aliquem rejiciat, imo saepe rejectis Carniolis suscipiat Croatas, licet studio, et aliis qualitatibus inferiores.┬ Si verò unus, vel alter reprobatur, aut in studio valde debilis, aut alio defectu sive physico, sive morali laborans, quis sanae mentis inferet: ergo Croatas ad ordinem suscipere nolunt. Si enim Episcopi in studiis nullum profectum facientes, aut alio defectu laborantes â suscipiendis Ordinibus arceant, et tamen per hoc non sunt alicujus culpae arguendi, eccur id Provinciae in malam partem verteretur? Si eos, quos praevidet Provinciae non profuturos, â suscipiendo habitu arceat. Profectò non video rationem, nisi fors R'mus Kercselich dicere mallit, omnes eos, qui pro obtinendo aliquo officio in Saeculo inepti sunt, â Regularibus Ordinibus, colligendos esse, quod de tanto viro dicere nefas foret. Quis enim in eam deveniet dementiam, ut dicat eos, qui sibi in Saeculo panem lucrari non valent, â mendicantibus Ordinibus esse intertenendos?

VII. Illud autem, quod additur: Ad eorum autem dignitates nullum admittant, prorsus ineptum est, ac omni veritatis specie destitutum. ┬ Amabo! edicat, quis fuit Minister Provincialis hujus Provinciae, dum praesens controversia excitata esset? nonne ipse erat P. Franciscus Uzollini? cujus frater Praenobilis Dominus Joannes Uzollini Judex Regiae, et liberae Civitatis Zagrabiensis Oratorem egit Romae contra Provinciam, qui die 25. Augusti 1688. electus fuit in Ministrum Provincialem, dein anno 1699. item anno 1705. electus fuit in Diffinitorem, ac anno 1708. in Custodem, quas dignitates hac durante sustinuit controversia. Eratne Croata P. Bonventura Ukmayr anno 1676. in Ministrum Provincialem electus? qui et anno 1670. Diffinitor, et anno 1678. Custos electus fuit. Eratne Croata P. Casimirus Dimiakovich Jaska oriundus? qui anno 1681. Diffinitor, et anno 1684. Custos electus fuit. Quis quaeso, hos turbinum motus excitâsset? nisi praedicti Croatae ad dignitates Provinciae promoti fuissent. Profecto nunquam Inclytum Regnum Croatiae suos Oratores cum non levibus expensis Romam misisset, nisi hi susurrones falsis in Provinciam dicteriis, Bani, aliorumque Croatiae Magnatum aures importunè pulsâssent, prout loquitur Leopoldus Imperator. Imo et hodie in Provinciae Diffinitorem coaptatus unus Croata Carlostadiensis est, qui an jam Diffinitor fuisset, nisi esset Croata ignoro. Securè proinde sibi persuasum habeat R'mus D. Kercselich, Provinciam lubentissime suscepturam Croatas ad suum Institutum, dummodo suscipi supplicarent, et caeteroquin prorsus inhabiles, ac inutiles futuri non judicarentur, nec quemquam ex Croatis, aut Sclavis â capessenda aliqua dignitate in Provincia arcebit, dummodo se hâc suis demeritis indignum non reddiderit. Haec incidenter dicta sunto. Jam videamus finem causae.

208

VIII. Mortuo prout dixi anno 1705. P. Antonio Lazari Reformationis promotore, et Leopoldo I. Romanorum Imperatore, ac Hungariae Rege, ejusdem propugnatore, Croatae denuo causam suscitârunt, et apud Imperatorem Josephum I. pariter et Hungariae Regem institerunt, ut illius mandato Provinciae titulo denuo inseratur nomen Croatiae, qui Croatis gratiam praestare volens intimavit Ministro Provinciali, et Venerabili Diffinitorio Provinciae Carnioliae per benignas litteras sub dato Viennae 6. Junii 1708. gratum ipsi eventurum, si titulo Provinciae nomen Croatiae in satisfactionem Statuum, et Ordinum Regnorum Croatiae, et Sclavoniae iterum praeficeretur, cujus mandato morem gerere, ut par est, volens Provincia, et ut exacerbatos Croatarum sedaret animos decrevit in Capitulo Provinciali in Conventu Camnicensi die 3. Septembris anno 1708. celebrato, ut titulus Croatiae restituatur, et Provincia S. Crucis, et non S. Michaelis nuncupetur, nam ab initio hujus saeculi vocabatur Provincia Carnioliae S. Michaelis, prout se scripsisse reperitur P. Petrus Francetich, qui anno 1705. electus fuit in Ministrum Provincialem, sicque Provincia â praecitato Capitulo Provinciali denominatur Provincia S. Crucis Croatiae Carnioliae. Et tali modo extincta est haec futilis 20. annorum controversia.

Sigillum majus Provinciae

Est figurae ovalis, in medio illius exprimitur Crucis lignum, circa quod spinea corona in superiori parte plexa est; sub cruce visitur Angelus alatus, sub ipso Angelo immediate est figura S. Francisci flectentis elevatis manibus, et Caput Caelum versus habentis: ex una parte Crucis intra circumferentiam sunt haec verba – O Crux Ave – ex altera vero haec – Spes unica –. Circa Angelum, et S. Franciscum sunt duo semi-circuli ducti, intra quos haec notantur verba – Bosniae Vicaria – in circumferentia verò haec legitur inscriptio: SIG. MAJUS PROVINC. CARNIOLIAE FRATRUM MINORUM STRICTI. OBSERVA. SANCTI FRANCISCI.

Antiquum sigillum, quo Provincia ante Reformationem usa fuit, est ejusdem figurae, excepta inscriptione, quae talis est: SIGIL. MAJUS PROVINCIAE CROAT. ET CARNIOL. FRATRUM MINOR. OBS. S. FRA.

Sigillum minus

Antiquum Provinciae est figurae rotundae exprimens B'mam V. Mariam sine labe conceptam sub pedibus habentem mediam Lunam, et in capite redimitam stellis duodecim, ante pectus habentem manus junctas, et elevatas, cujus inscriptio est haec: SIG. PARVUM PROV. CARNIOLIAE FRAT. MINOR. STRICT. OBS.

Aliud sigillum minus repraesentat etiam B. V. Mariae sine labe conceptae imaginem, quae radiis undique circumdata est cum hac inscriptione: SIG. P. PROV. CROAT. CARN. PROVINCIAE.

209

Catalogus

Fratrum ex hac Mortali vita decedentium.

Eos tantùm Fratres, qui ex hac vita decesserunt, hic adducam, qui extra Conventus Provinciae extremum clauserunt diem; nam eos, qui in Conventibus mortui sunt, ad calcem cujuslibet Conventûs apponam.

1652. die 27. Junii submersus fuit in flumine Labacensi Rel. Fr' Josephus Ischia clericus.

1655. In mense Junio in Provincia Dalmatiae pie in Domino obiit AVP. Fabianus Widner bis Provinciae Diffinitor.

1659. die 11. Septembris obiit ARP. Alexander Rampel natus in Comitatu Pisinensi, fuit saepius Gvardianus, ac anno 1637. item 1643. Diffinitor Provinciae, dein anno 1647. Minister Provincialis.

1666. die 28. Septembris MVP. Jacobus Sorini in thermis Neostadiensibus fuit actualis Gvardianus Samaboriensis.

1667. die 28. Januarii obiit in Domino Palmae Novae Rel. Fr' Theodorus Polonus laicus.

1669. die 9. Januarii obiit Graecii, quo iverat cum panno R'mi Commissarii, Rel. Fr' Felicianus Filliph laicus.

1670. die 3. Aprilis Petinae in sua Residentia Episcopali obiit Illustrissimus, et Reverendissimus Dominus D. Paulus Budimir ex hac Provincia (quam anno 1661. ùt Minister Provincialis regere coepit) assumptus ad Episcopatum Petinensem.

1674. die 5. Aprilis Remeticii in Provincia Sclavoniae S. Ladislai obiit Rel. Fr. Bernardus Pucher laicus ann. 43. Rel. 16.

1680. die 9. Decembris Rel. Fr' Marianus Kraill laicus.

1691. die 6. Novembris Mokricii AVP. Bonifacius Priuchich fuit anno 1667. et 1676. item 1681. electus in Diffinitorem Provinciae.

1691. die 29. Decembris In Arce Hellfenberg apud Dominum Gablhoffen VP. Christophorus Concilia an. 45. Rel. 19.

1693. die 11. Octobris Tergesti apud R. R. P. P. Conventuales VP. Jeremias Schalostnig ann. 42. Rel. 20.

1694. die 11. Februarii Graecii MVP. Franciscus Scalletari Gvardianus actualis Tersactensis ann. 41. Rel. 20.

1694. in mense Octobri die 14. obiit Patavii redux ex Hispania Rel. Fr' Bonifacius Grudin laicus.

1695. In mense Novembri piè in Domino obiit Rel. Fr' Bartholomaeus Mulizh laicus ann. 49. Rel. 29.

210

1698. die 15. Aprilis in domo Parochiali in Pöllanck pro Conventu Montis Sancti in collectura existens obiit VP. Marianus Samez, fuit Labaci sepultus ann. 51. Rel. 27.

1699. die 16. Decembris Fianonae in Conventu R. R. P. P. Paulinorum in itinere Tersactum versus obiit MVP. Felix Chiarpei actualis Gvardianus Pisinensis ann. 47. Rel. 25.

1700. die 12. Januarii Romae Rel. Fr' Adalbertus Boranich clericus Croata Philosophiae studens ann. 23. Rel. 6.

1701. die 15. Februarii in Landstrass AVP. Henricus Fabiani, fuit lector Generalis, et anno 1693. Diffinitor Provinciae.

1703. die 26. Septembris de familia Montis Sancti submersus est VP. Daniel Markovitsch Labacensis.

1705. die 12. Martii Gebardi in confinibus Italiae agens sub Regimine Racajano Capellanum Castrensem obiit VP. Maximilianus Pumi ann. Rel. 14.

1705. die 4. Augusti Michelstadii VP. Michael Piber actualis Concionator Labacensis sepultus est in Conventu Camnicensi ann. 34. Rel. 15.

1712. die 29. Novembris in Reaka VP. Alexius Feüchtner Bavarus ann. 45. Rel. 23.

1715. die 17. Aprilis in Idria in domo Domini Fanton pro Conventu Montis Sancti in collectura existens VP. Benignus Dean Goritiensis ann. Rel. 12.

1718. die 29. Martii Mantuae in Conventu S. Spiritus Patrum Reformatorum MVP. Athanasius Haffner Bavarus Monachensis, olim terrae Sanctae incola, postremò Paenitentiarius Apostolicus ad S. Mariam Angelorum penes Asissium ann. 51. Rel. 33.

1719. die 13. Januarii in Insula Cephaloniae apud R. R. P. P. Observantes MVP. Rudolphus Engelschalk Bavarus in militia Veneta contra Turcas Capellanus Campestris, fuit prius in Provincia Concionator, lector Moralium, et Novitiorum Magister ann. Rel. 28.

1720. In mense Augusto Mediolani VP. Engelbertus Skornoz†.

1730. die 3. Maji Pestini in Hungaria, dum socium ageret Commissarii Visitatoris Generalis obiît Rel. Fr' Tobias Öggele Tyrolensis Oeniponto oriundus laicus, professione Chyrurgus, ann. 29. Rel. 8.

1743. die 20. Januarii in pago Sella dicto aliàs de familia Conventus Samaboriensis oppressus febribus malignis post suscepta Ecclesiae Sacramenta in Religiosorum nostrorum, et Domini Parochi loci assistentia piè defunctus, ac ibidem honorificè in Ecclesia tumulatus fuit Rel. Fr' Fidelis Weegschaider laicus, Hortulanus ann. 28. Rel. 3.

211

1743. die 17. Julii post comitivam ARP. Provinciali datam usque Labacum, dein redux Sitticii maligna febri correptus post suscepta Ss'ma Sacramenta assistentibus duobus ex sua Neostadiensi familia Sacerdotibus, et tot laicis obiît, et ibidem in Communi Religiosorum illius Monasterii sepultura tumulatus fuit MVP. Deodatus Zhebull Concionator, lector Generalis, et Conventûs Neostadiensis Gvardianus actualis ann. 43. Rel. 25. Hic Pater adhuc in Saeculo degens ad Ordinem Cisterciensem Sitticii admitti petiît, cum autem ibidem susceptus non fuisset in vita, ùt mortuus inter eos Fratres commorari divina ita disponente providentia voluit ad instar S. Rosae Viterbiensis, quae, cum in Consortium Sanctimonialium Sanctae Mariae de Rosis admitti petiîsset, et ob inopiam repulsam tulisset, se mortuam in eo Coenobio commoraturam praedixit, quam pradictionem postea eventus comprobavit.

1750. die 3. Aprilis in Curia Castanoviz apud Illustrissimum Dominum Comitem ab Herberstein omnibus Ecclesiae Sacramentis provisus pleuritide oppresus obiit MVP. Ambrosius Bedentschitsch Concionator, lector Generalis, et actualis Vicarius Jaskensis ann. 37. Rel. 20.

1754. die 10. Julii in Eisnern Superioris Carnioliae pago aliàs de familia Conventus Nazarethani extremum clausit diem VP. Christianus Hillepold natione Tyrolensis ann. 76. Rel. 46. jacet ibidem sepultus.

1756. die 24. Februarii in Parochia Puschensi de familia Conventûs Berdovicensis VP. Anicetus Marchiolli ann. 52. Rel. 28.

1756. die 1. Aprilis in Berbir de familia Conventus Tersactensis in obsequium Excel'mi, et R'mi Domini Episcopi Segniensis Parochias suae Dioecesis canonicè visitantis assumptus ibidemque sepultus est MVP. Vigilius Dinarich lector Generalis ann. 45. Rel. 28.

1756. die 2. Aprilis in Parochiali domo Peszinichensi de familia Clanicensi VP. Anastasius Zorn ann. 40. Rel. 21.

1758. die 23. Februarii pro Conventu S. Leonardi in collectura existens obiit Sickelburgi VP. Leopoldus Sondermayr ann. 38. Rel. 18.

1759. die 27. Februarii in civitate Weraunensi in Bohemia VP. Magnus Niderkorn Ruscenburgensis Regiminis Braun Capellanus Campestris, sepultus fuit in Conventu Hageczensi Ordinis Minorum prope Pragam ann. 37. Rel. 11.

1762. die 22. Aprilis Praegradae in Croatia in domo Parochiali de familia Clanicensi pleuritide oppressus, et solitis Ecclesiae Sacramentis â Sacerdote ejusdem Ordinis sibi assistente provisus obiit Rel. Fr' Jacoponus Räczer laic. Chyr. ann. 41. Rel. 18.

212

1763. die 13. Martii Truto-Brodae in Bohemia VP. Ferdinandus Hueber per septem annos apud legionem Croaticam Sluinensem Capellanus Campestris in domo Parochiali omnibus Ecclesiae Sacramentis munitus piè in Domino obiit, et in hujus loci Ecclesia Parochiali, Parochorumque Crypta sepultus est ann. 43. Rel. 26.

1765. die 1. Maji Petinae in sua Residentia Episcopali piè in Domino obiit Illustrissimus, et Reverendissimus Dominus, Dominus Bonifacius Josephus Cechotti ex nostra Provincia anno 1741. ad Episcopatum Petinensem assumptus, quam Ecclesiam 24. annis felicissime gubernavit aetat. ann. 69. Rel. 51.

1765. die 12. Decembris pie in Domino obiît Sargiani in Conventu S. Joannis Baptistae prope Aretium VP. Donatus Valleti Organista ann. 44. Rel. 13.

1767. die 18. Februarii Nazarethi in Palestina obiit in Domino Rel. Fr' Gregorius Bessiak laicus coquus, ann. 51. Rel. 25.

1768. die 10. Julii in Missione Constantinopolitana per 19. annos existens zelosissimus Missionarius non absque fama Sanctitatis hanc vitam cum Caelesti commutavit Rev. P'r Hilarius Martinelli Goritiensis ann. 46. Rel. 24.

1769. die 19. Maji in Civitate Achmim in Superiori Aegypto Rev. P. Severianus Sprug Camnicensis, et Missionarius Apostolicus solitis Ecclesiae Sacramentis munitus naturae debitum solvit annos natus 40. Rel. 21.

1770. die 22. Maji in Conventu Tersactensi actualis Juniorum Magister Fianona Tersactum redux exorta in mari tempestate â suo socio praevie absolutus submersus est MVP. Illuminatus Tricarico Concionator Illyricus, et jam Gvardianus natione Fluminensis ann. 46. Rel. 31.

1770. die 28. Martii in Girge Superioris Aegypti, ubi Praesidens erat, post exantlatos sexdecim annorum labores Apostolico muneri coronidem imposuit, ac suam exemplarissimam, et piissimam vitam cum aeterna commutavit Rev. P. Apollinaris Gottschevar Labaci in Cracovia natus ann. 46. Rel. 26.

1772. die 29. Novembris in Parochia Gruda Missionis Albaniae Rev. P. Wilibaldus Losey Vipacensis, ex Gottschee Missionarius Apostolicus, Praesidens, et Missionis Vice-Praefectus, qui, dum infirmis contagiosa labe infectis Sacramenta Ecclesiastica ministraret, contracta infirmitate charitatis victima occubuit annos natus 36. Rel. 18.

213

1775. die 20. Septembris Tergesti apud R. R. P. P. Cappucinos in collectura pro Conventu Pisinensi existens Sanctissimis Sacramentis provisus obiît VP. Ubertinus Koderman Carniolus ann. 36. Rel. 18.

1778. die 12. Oct. Castrati in hospitio Missionis Scutarensis in Albania Rev. P. Cassianus Kuschovitsch Carn. Neostadiensis, Missionarius Apostolicus ann. aet. phys. 38. Rel. 20.

…… 26. Dec. Rev. P. Ivo Znika (fuit in Saeculo Presbyter, et Parochus) Inclytae legionis Ottochanae Capellanus Castrensis, sepultus est Ustae in Bohemia, apud R. R. P. P. Dominicanos ann. 50. Rel. 17.

1779. die 30. Maji Rev. P. Fructuosus Graheg Carn. Labacen. Inclytae legionis Licanae Capellanus Castrensis sepultus est Pilsnae in Bohemia apud P. P. Franciscanos annos natus 32. Rel. 13.

1780. die 28. Dec. Romae in Valetudinario Conventus S. Francisci ad ripam Tyberis VP. Prosper Pluth Carn. Neostad. an. 42. Rel. 24.

1781. Die 18. Martii Florentiae in Hetruria MVP. Ludovicus Buset Carn. Conc. Lect. Gener. saepius Guard. et Jun. Magister ann. aet. phys. 60. Rel. 43.

1784. Die 19. April. Pedanae in Macedonia Rev. P. Tiburtius Paganetto Liburn. Fluminensis Con'or 18. annis Missionarius Apostolicus, ac triennio Missionum praefectus ann. 56. Rel. 37.

1785. In Arce Strugg VP. Eberhardus Wutscher Carn. Landstrassens. Norm. Prof. die 25. Mart. obiit ann. 39. Rel. 21.

…… die 23. Feb. In Missione Constantinopolitana RP. Epimachus Mlakar per 31. annos Missionarius Apostolicus ann. 61. Rel. 41.

214

[prazna stran]